كەشە رەسپۋبليكا سارايىندا جاڭا وقۋ جىلى قارساڭىنداعى الماتى قالاسى ءبىلىم بەرۋ قىزمەتكەرلەرىنىڭ ءداستۇرلى تامىز كونفەرەنتسياسى ءوتتى، - دەپ حابارلايدى اباي-اقپارات الماتى قالاسى اكىمدىگىنىڭ سايتىنا سىلتەمە جاساپ.

قالا اكىمى باۋىرجان بايبەك مۇعالىمدەرمەن كەزدەسۋىندە سوڭعى بەس جىلدا قالامىزدا ءبىلىم بەرۋدى قارجىلاندىرۋ 27 ملرد. تەڭگەگە نەمەسە 37%-عا وسكەنىن ايتتى. ءوز كەزەگىندە بيۋدجەت بيىلعى جىلى 72,5 ملرد. تەڭگەنى قۇرادى.

ونىڭ سوزىنشە، ءبىلىم بەرۋدىڭ ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋعا ەرەكشە كوڭىل ءبولىنىپ وتىر. بيىلعى جىلى قۇرىلىس پەن كۇردەلى جوندەۋگە 17 ملرد. اسا تەڭگە ءبولىندى.

سونىمەن، 1840 ورىندىق 9 مەملەكەتتىك بالا باقشانىڭ قۇرىلىسى جۇرگىزىلىپ وتىر. جاڭا وقۋ جىلىندا تاعى 840 ورىندىق 4 مەملەكەتتىك بالاباقشانىڭ قۇرىلىسى باستالماق.

№26 مەكتەپتىڭ ەسكى عيماراتى قايتا جوندەۋدەن ءوتتى. 90 ورىنعا مەملەكەتتىك تۇزەتۋ بالاباقشاسى اشىلدى. االاتۋ اۋدانىندا جالعاستىرا سالىنعان 600 ورىندىق №151 مەكتەپ پايدالانۋعا بەرىلەدى. ەكىنشى وقۋ توقسانىنىڭ باسىندا مۇندا 600 ورىنعا مەكتەپ جانە ارقايسىسى 400 ورىندىق №184 پەن №185 مەكتەپتەرگە جالعاستىرا سالۋ قۇرىلىسى اشىلادى.

«جاڭا وقۋ جىلىنىڭ باسىندا ناۋرىزباي اۋدانىندا ينكليۋزيۆتى وقىتۋعا ارنالعان 1200 ورىندىق زاماناۋي مەكتەپ-گيمنازيا اشىلادى. مەكتەپ قاجەتتى جابدىقتار – قولجاتتام توسەنىش، ليفت، ارنايى سانيتارلىق بولمەلەر، تۇيمەلى شاقىرۋلارمەن جابدىقتالعان. فيزيكالىق مۇمكىندىكتەرى بويىنشا بالالاردى ءبولىپ جارماي، ولارعا جالپى كوممۋنيكاتيۆتىك ورتا قۇرا وتىرىپ، ءبىز وتە ماڭىزدى مىندەتتى شەشەمىز – ياعني كىشكەنتايىنان باستاپ شىدامدى مىنەز-قۇلىق قالىپتاستىرامىز»، - دەپ اتاپ ءوتتى باۋىرجان بايبەك.

جالپى، سوڭعى 3 جىل ىشىندە الماتى قالاسىندا 18 790 ورىنعا ارنالعان 483 مەملەكەتتىك جانە جەكە-مەنشىك بالا-باقشالار سالىندى. سول كەزەڭدە 8698 بالاعا ارنالعان 3 مەملەكەتتىك جانە 9 جەكە-مەنشىك عيماراتتار سالىندى. سونىمەن قاتار، قالا باسشىسى مەكتەپتەر مەن بالاباقشالاردا ورىن تاپشىلىعىنا دا توقتالا كەتتى. مىسالى، ورتا مەكتەپتەردە جەتىسپەۋشىلىك 17 مىڭ ورىندى قۇرايدى.

«مۇنداي جەتىسپەۋشىلىك جاعدايدا تەك بيۋدجەت قاراجاتىمەن شەشۋگە بولمايدى. سوندىقتان دا ءبىز مەملەكەتتىك-جەكە سەرىكتەستىك مەحانيزمىن، الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىكتى پايدالانا وتىرىپ، بيزنەستى تارتامىز. تەك سوڭعى 3 جىلدا قالاقۇرىلىس كەڭەسىندە ينۆەستورلار 9 مىڭ ورىندىق 71 بالاباقشا سالۋعا مىندەتتەمە الدى. ءبىز بۇل تاجىريبەنى جالعاستىراتىن بولامىز. مىسالعا، «بازيس-ا» كومپانياسى 4 ورتالىق جۇكتەمەلى مەكتەپتەرگە قوسىمشا وقۋ كورپۋستارىن سالادى. سونداي-اق، بيىلعى جىلى 2,3 مىڭ ورىنعا 71 جەكە بالاباقشا مەن 2,5 مىڭ ورىنعا 5 جەكە مەكتەپتەر اشىلىپ وتىر»، - دەپ حابارلادى ول.

قالا اكىمىنىڭ سوزىنشە، بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىنە قاتتى كوڭىل بولىنەدى.

«الماتى تاۋ ەتەگىندە ورنالاسقاندىقتان اتا-انالار مەكتەپتەر مەن بالاباقشالاردىڭ سەيسموقاۋىپسىزدىگىنە الاڭدايدى. ءبىز ءتيىستى جۇمىستاردى جۇرگىزەمىز. مىسالعا ناۋرىزباي اۋدانىندا جوعارىدا ايتىپ كەتكەندەي، سەيسموقاۋىپسىز تالاپتارعا ساي جاڭا مەكتەپ سالىندى. مۇنداي جۇمىس بارلىق ءبىلىم بەرۋ نىساندارىندا جۇرگىزىلۋى ءتيىس. وتكەن جىلى ءبىز ءبىرىنشى رەت 28 ءبىلىم بەرۋ نىساندارىندا سەيسموكۇشەيتۋ بويىنشا جاپپاي جۇمىستار جۇرگىزدىك. قازىرگى تاڭدا 4 مەكتەپتە سەيسموكۇشەيتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. جىل اياعىنا دەيىن تاعى 7 مەكتەپتە سەيسموكۇشەيتكىش جۇرگىزىلەدى. ارينە، بۇل جۇمىستار وقۋ بارىسىنا اسەر ەتپەۋى ءتيىستى، باسقارما مۇنى الدىن الا ويلاستىرۋ كەرەك»، - دەدى باۋىرجان بايبەك.

سونىمەن بەلگىلى بولعانداي، ەلباسىنىڭ بەس الەۋمەتتىك باستاماسى اياسىندا سوڭعى ءۇش جىلدا 37 جاتاقحانا سالىناتىن بولادى. قازىر 4 مىڭ ورىنعا 7 عيماراتتىڭ قۇرىلىسى ءجۇرىپ جاتىر. ونىڭ تورتەۋى بيىلعى جىلى پايدالانۋعا بەرىلەدى. جانە، ەلباسىنىڭ «7-20-25» باعدارلاماسى بويىنشا الماتىدا 50% تۇرعىن ءۇي سالىنادى.

ءسوز بارىسىندا الماتى قالاسىنىڭ اكىمى ادامنىڭ سانا-سەزىمى تەك ءبىلىم بەرۋدى عانا ەمەس، قورشاعان ورتانى دا وزگەرتەتىنىن اتاپ ءوتتى.

«اشىق، جايلى جانە قاۋىپسىز ورتا ادامدى تىلدەسۋگە، قايىرىمدىلىققا، شىعارماشىلىققا جانە ءپوزيتيۆتى ارەكەت جاساۋىنا تۇرتكى بولادى. بۇل ارەكەتتەر سوڭعى جىلدارى قالامىزدىڭ جاپپاي جاڭارۋىنداعى ءبىزدىڭ جۇمىسىمىزدى انىقتاپ وتىر. وسىلايشا، اشىق تۇسىنىكتەگى جاڭا الماتىلىق قالىپتاسپاق. «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىندا ەلباسى ايتقانداي. «قالا كولىكتەر ەمەس، ادامدار ءۇشىن» ورىندالعان پرينتسيپ، ءبىز قوعامدا جايلىلىق پەن قاۋىپسىزدىك تۋعىزامىز. قالالىقتارعا جاياۋ نەمەسە ۆەلوسيپەدپەن قولجەتىمدى قوزعالىس ۇيىمداستىرامىز. اقىرىنداپ جايلى جانە قاۋىپسىز قوعامدىق كولىكتى ەنگىزەمىز. ءبىز ءمولدىر، تسيفرلاندىرۋعا نەگىزدەلگەن ەكونوميكانى قالىپتاستىرامىز»، - دەدى ول.

سونىمەن، سوڭعى ءۇش جىلدا 524 كوشە، 800 كم ينجەنەرلىك جۇيەلەر مەن 1400 اۋلا جوندەۋدەن ءوتتى. ماگيسترالدى كوشەلەردە بىرنەشە قيىلىستاردىڭ قۇرىلىسى جۇرگىزىلۋدە. بارلىق جەراستى وتكەلدەرىنىڭ كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارى اياقتالۋدا. ءۇش جىل ىشىندە قالاعا قوسىلعان االاتاۋ جانە ناۋرىزباي اۋداندارى جاڭارتىلدى. قالانىڭ تاريحي ورتالىقتارىنىڭ قايتا جوندەۋ بويىنشا جۇمىستارى جالعاسۋدا.

«نەگە ءبىر ۋاقىتتا جاسىل ءوازيسى اتاكەنتتەن اينالىپ كەتكەن؟ بوس جەرلەر اسفالتتانعان، ماشينا جيناعى. قالانىڭ بارلىعى ۇلكەن تۇراققا اينالعان. 20 جىل ىشىندە قالاداعى ماشينالار سانى 10 ەسە ۇلعايعان. ارينە، ءبىر جاعىنان بۇل جاقسى. بىراق، ءبارىبىر بايقاماي كولىكتەر ادامدى جول بويىنا اپارىپ، تار جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولىنا قىسىپ، تازا اۋامىزدى «ۇرلاپ» كەتتى. ءبىز بۇگىندە جۇيەلى تۇردە بۇل جاعدايلاردى وزگەرتەمىز جانە ارى قاراي قالامىزدى جاڭارتاتىن بولامىز»، - دەپ ءسوزىن اياقتادى باۋىرجان بايبەك.

Abai.kz