ءبىز وسى قازاقپىز با؟ ءبىزدىڭ انا ءتىلىمىز قازاق ءتىلى مە؟ ءبىزدىڭ ءتىلىمىز قازاق ءتىلى بولسا، مەملەكەتتىك ءتىل قازاق ءتىلى بولسا، نەسىنە وندا وڭكەي قازاق حالقى، قازاق ۇلتى ورنالاسقان ەل ىشىنە ورىسشا جارنامالار ىلەمىز؟ نەگە ءبىز ءوز ءتىلىمىزدى ىلعي ورىس تىلىمەن ۇنەمى جانشىپ تۇنشىقتىرىپ وتىرامىز؟ الدە كورىنگەن قارا دومالاق قازاق سەندەردىڭ كوزدەرىڭە شيكى ورىس بولىپ كورىنە مە؟

جىلويدا وڭكەي ورىس جارنامالارىنا جول جوق! ەگەردە، "ورىس ءتىلىن دامىتامىن، ونسىز ماعان ءومىر جوق، ورىس ءتىلى ماڭگى جاساسىن، ورىس ءتىلىن بارىنشا قورعايمىن ءارى ساقتايمىن" دەيتىندەرىڭ بولسا، وندا ونداي ءىس-ارەكەتتەرىڭدى رەسەيگە بارىپ قالاعاندارىڭشا جاساڭدار! ءبىزدىڭ جىلويدا ورىس ءتىلى ۇستەمدىك قۇرا المايدى! ءبىز ورىس تىلىندە ىلىنەتىن جارنامالارعا تۇبەگەيلى قارسىمىز! ءبىز ءوز انا ءتىلىمىزدىڭ اياق استى جانشىلۋىنا ەشۋاقىتتا مۇمكىندىك تە، جول دا بەرمەيمىز!

جىلوي اۋدانىندا 80 مىڭداي حالىق بار دەپ ەسەپتەسەك، ونىڭ 99, 99 پايىزى قازاقتار! قازاق اراسىندا ورىس ءتىلىنىڭ قامىن ويلاعان نامىسسىزدارعا ء"وز تىلدەرىڭ تاقيالارىڭا تار كەلدى مە، الدە ورىستىڭ ۋىزىنا ابدەن جارىعانسىڭدار ما" دەمەكپىز!

ءبىزدىڭ جىلويدا ءتىل قورعاۋ جۇمىسى اقساپ تۇر. بىزدە قازاق ءتىلىن كوزگە ىلمەيتىن جارنامالاردى باقىلاۋ ۇيىمى بار ما؟ بولسا ولاردىڭ اتقاراتىن قىزمەتتەرى قانداي؟ قورشاعان ورتادا ءوز ءتىلىمىزدىڭ دامۋىنا ءوز قولىمىزبەن بوگەت قويىپ كەلە جاتقان سورلى حالىقپىز، ونى مويىنداۋىمىز كەرەك!

قۇلسارى ىشىندە ورىسشا جارنامالار باستان اسىپ جىعىلادى. مۇنداي ورىسشا جارنامالار ەشكىمدى الاڭداتپايتىن سەكىلدى. كەز-كەلگەن جارناما بولسىن، كەستە بولسىن، ت.س.س نارسەلەر ءىلىنۋ ءۇشىن زاڭىندا ەڭ ءبىرىنشى ۇلكەن ارىپپەن قازاقشاسى جازىلۋ كەرەك! سوسىن بارىپ استىنا ورىسشاسى جازىلادى. كەيىن قاجەتتىلىككە قاراي وزگە تىلدەردە جازىلادى. ەگەر وسى زاڭدىلىقتى بۇزعاندار بولسا، ءبىرىنشى ەسكەرتىپ الىپ، سوڭىنان ەسكەرتپەگە قۇلاق اسپاعان جاعدايدا پروكۋراتۋراعا شاعىمدانىپ، اكىمشىلىك جازاعا تارتتىرۋ كەرەك! ال بىزدە بۇنىڭ ءبىرى دە ورىندالىپ كورمەگەن. بۇل ماسەلەدە پروكۋراتۋراعا تۇسكەن شاعىمدار جوق دەپ ۇيالماي ايتا الامىن.

اركىم ءوز وزىمەن بولسا، وندا ءبىزدىڭ ءتىلدى كىم دامىتادى؟ ءبىزدىڭ ءتىلدىڭ تاعدىرىن كىم ويلايدى، كىم قورعايدى؟ قازاق ەلىندە قازاق ءتىلى جەتىم بالانىڭ كۇيىن كەشپەۋ كەرەك! قازاق ءتىلىنىڭ دەڭگەيى، دارەجەسى مەن مارتەبەسى بيىك بولۋى كەرەك! ءتىل ماسەلەسى، ءتىل كۇرەسى بارىمىزگە ورتاق! قادىرلى ءوز انا ءتىلىمىزدى اق جاۋلىقتى انامىزدى قۇرمەتتەگەندەي قۇرمەتتەيىك! تالاي عاسىرلاردان، نەبىر سوقپاقتاردان سۇرىنبەي ءوتىپ كەلە جاتقان جالى بيىك قايران ءتىلىم ماڭگى جاسايدى جانە ۇرپاقتان ۇرپاققا جالعاسا بەرەدى. قازاق ءتىلىن بارىن سالعان ورىس دەرجاۆاسى دا كەسە الماعان. ەگەر كىمدە-كىم مەنىڭ ءتىلىمنىڭ دارجەسىن ءتۇسىرىپ بولماسا كەمسىتەتىن بولسا، ونداي ورىسقۇل انتيقازاقتارمەن اڭگىمە بولەك!

تۇرار شاپقارا

Abai.kz