ورتا عاسىرلاردا ورتا ازيادا ءبىلىمنىڭ دامۋىنا بىردەن ءبىر ىقپال ەتكەن تۇلعا اقساق تەمىردىڭ ۇرپاعى ۇلىقبەك بولعان. ۇلىقبەكتىڭ ەڭ ۇلكەن جەتىستىگى دەپ سامارقاندا وبسەرۆاتوريا سالدىرىپ، استرونوميانى زەرتتەۋگە كۇش سالعان تاريxي ەڭبەگىن اتاۋعا بولادى. ۇلىقبەك وبسەرۆاتورياسى زامانىندا اۋماقتاعى ەڭ ءبىلىمدى مامانداردى جيناعان كەرەمەت زەرتتەۋ ورتالىعى بولدى.

مەنىڭ ويىمشا ۇلىقبەكتىڭ دارەجەسىن اسىرعان تاعى ءبىر نوۆاتورلىق قاسيەتى - ول بۋxارا مەن سامارقاندا مەدرەسەلەر اشقان. ەڭ قىزىعى الگى مەدرەسەلەردى باسقارۋ ءۇشىن كىمدى سايلايدى دەپ ويلايسىز؟.. مولدانى ما؟.. جوق، قاتەلەسەسىز. مەدرەسەنىڭ تىزگىنىن دىننەن بولەك فيلوسوفيا، استرونوميا، مۋزىكا، ماتەماتيكا سىندى عىلىمداردى جان-جاقتى مەڭگەرگەن عالىمدارعا بەرگەن. باسشىلىق قىزمەتكە ادامداردى ءدىني دارەجەسىنە قاراپ ەمەس، سول زامانداعى زاماناۋي عىلىمداردى قانشالىقتى يگەرگەن بىلىمىنە قاراپ بەكىتكەن. وسى ارەكەتى ءۇشىن دە تەك ءدىننىڭ تاريxىن بىلەتىن مولدالار ۇلىقبەككە ىشتەي نارازى بولعان. كونسەرۆاتيۆتى ويلايتىن، تەك ءدىننىڭ تاريxى مەن يسلامدى بىلەتىن مولدالاردى سايلاسا كرىشاسى كەتىپ، ەلدىڭ ءبارىن ارعى دۇنيەگە دايىنداۋعا كىرىسىپ، بۇل دۇنيەنىڭ عىلىمدارى ماتەماتيكا مەن استرونوميانى ۇمىتىپ كەتەتىنىن ۇلىقبەك سول زاماندا-اق جاقسى تۇسىنگەن عوي. وسى قاسيەتى ءۇشىن دە تاريxتا مولدالار ەمەس، ۇلىقبەكتىڭ اتى قالدى.

بۇگىنگى تاڭدا ءبىز دە يسلامدى تەك ءدىننىڭ تاريxىمەن ءتۇسىندىرىپ، توزاق پەن جۇماقتى ايتا بەرەتىن مولدالار ارقىلى ەمەس، ۇلىقبەكتىڭ تاكتيكاسىمەن ءجۇرىپ، جان-جاقتى ءبىلىمدى عالىم مولدالار ارقىلى ۋاعىزداۋىمىز كەرەك. مولدالار يسلامدى ءال ءفارابيدىڭ تراكتاتتارى، يبن سينانىڭ ەڭبەكتەرى، حورەزميدىڭ ماتەماتيكاسى، ۇلىقبەكتىڭ استرونومياسى ارقىلى تۇسىندىرە بىلەتىن جاڭا دەڭگەي مەن تالاپقا ءوسۋى كەرەك. سەبەبى، يسلام تاريxىن ايتىپ بىرجاقتى ۋاعىزداي بەرەتىن، ساقال مەن بالاقتىڭ اڭگىمەسىن ايتا بەرەتىن مولدالاردىڭ ەسكى تاكتيكالارى ابدەن ەسكىردى. ەسكىرىپ قانا قويماي بۇكىل مۇسىلمان الەمىن الەمدىك دامۋدىڭ كوش سوڭىندا قالدىرىپ، توقىراۋعا تىقتى. قازىر مۇسىلمان ەلدەرى افريكادان كەيىن ەڭ تۇراقسىز ءارى ارتتا قالعان مەلەكەتتەردىڭ قاتارىندا.

مەنىڭ تۇسىنىگىمدە يسلام تەك ارعى دۇنيەگە دايىندالاتىن ءدىن ەمەس. يسلام عىلىممەن تىعىز بايلانىستى. ەگەر يسلامنىڭ عىلىممەن تىعىز بايلانىستى ەكەنى راس بولسا يسلامدى ۋاعىزداۋشى مولدالاردىڭ زاماناۋي عىلىمداردان نەگە xابارى جوق؟.. "بىلسە ايتادى، بىلمەسە نەسىن ايتادى؟" دەمەكشى بۇگىنگىنىڭ مولدالارى اينالىپ كەلىپ توزاق پەن جۇماق، توقال مەن xور قىزدارى، بالاق پەن ساقالدىڭ اڭگىمەسىن قوزعاي بەرەدى. XXI عاسىرداعى تەxنولوگيانىڭ زامانىنا ساي مولدالار دا رۋxاني جاڭعىرىپ وزدەرىن تۇلعا رەتىندە ءوسىرۋى كەرەك.

ۆووبششەم، ءبىز ارابتار سەكىلدى كرىشامىز كەتپەي، يسلامدى ۋاعىزداۋدىڭ قازاقستاندىق جولىن قالىپتاستىرۋىمىز كەرەك. ول جول - مۇسىلمان بولساڭ ۇلىقبەكتەي بول، مۇسىلمان بولساڭ ءال فارابيدەي بول، مۇسىلمان بولساڭ يبن سينادان اسىپ ءتۇس، مۇسىلمان بولساڭ ماتەماتيك حورەزميدى باسىپ وز دەگەن فيلوسوفياعا قۇرىلۋى ءتيىس. سول كەزدە ءبىز ناماز وقۋىمەن قاتار زاماناۋي عىلىمدى مەڭگەرىپ، تەxنولوگيالىق رەۆوليۋتسيا جاسايتىن قازاقتان شىققان XXI عاسىردىڭ بيرۋنيلەرى مەن ءال فارابيلەرىن تاربيەلەپ شىعاراتىن بولامىز. ال، سودان كەيىن تەxنولوگياسى دامىعان قازاققا ارابتارمەن بىرگە بۇكىل مۇسىلمان الەمى ءيىلىپ سالەم سالاتىن زامان ورنايتىنىنا ەش كۇمانىم جوق!

باۋىرجان سەرىكباەۆتىڭ facebook پاراقشاسىنان

Abai.kz