وتكەن اپتادا قر مەملەكەتتىك قىزمەت ىستەرى جانە جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل اگەنتتىگى  جەمقورلىق فاكتىلەرى كوپ تىركەلەتىن مەملەكەتتىك ورگانداردى اتادى. اگەنتتىكتىڭ قوعامدىق قاتىناستار ءبولىمىنىڭ باستىعى ارمان بەرداليننىڭ ايتۋىنشا، جەڭ ۇشىنان جالعاسقان سىبايلاستىققا  اكىمشىلىك پەن ىشكى ىستەر قىزمەتكەرلەرى ءجيى باراتىن كورىنەدى.

ماسەلەن، 2018 جىلدىڭ باسىنان بەرى 35 اكىم مەن ولاردىڭ ورىنباسارلارى قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلعان. ونىڭ ىشىندە 1 وبلىستىق، 6 اۋداندىق، 5 قالالىق، 23 اۋىلدىق دەڭگەيدەگى اكىم-قارالار بار. ەندى سول اكىمدەردىڭ بىزگە بەلگىلى بولعان جەمقورلىق ارەكەتتەرىن شولىپ وتسەك.

2018 جىلدىڭ ناۋرىز ايىندا ماقتارال اۋدانى جەتىساي قالاسىنىڭ اكىمى بايدۋالى بازارباەۆ پارامەن ۇستالدى. بۇل اكىم كەزىندە 3 ملن تەڭگەگە اجەتحانا سالىپ، يگىلىكتى ءىس اتقارعان ەدى.ءتىپتى، ونداي قىمبات دارەتحانانى قالانىڭ بىرنەشە جەرىنەن اشاتىنىن دا ايتقان بولاتىن. الايدا،  اجەتحانادان  تۇسكەن قارجى كوڭىلىن كونشىتپەدى مە، الدە، كەلەسى دارەتحانانىڭ قۇرىلىسىنا  اقشاسى جەتپەدى مە، ايتەۋىر بازارباەۆ مىرزا بالاباقشا مەڭگەرۋشىسىنەن 200 مىڭ تەڭگە اقشا الۋعا ءماجبۇر بولىپتى.

ال، شىلدە ايىندا الماتى وبلىسى، قاراساي اۋدانى، ەلتاي اۋىلدىق وكرۋگىنىڭ اكىمى باقىتگۇل جۇمانباەۆا جەر تەلىمدەرىن تاراتقانى ءۇشىن 2,5 ميلليون تەڭگە كولەمىندە پارا الدى دەپ ايىپتالدى. سونىمەن قاتار، ول 20,5 ميلليون تەڭگە تۇراتىن 1 گەكتار جەردى سىيلىققا العان.

ءبىر ايدان كەيىن ءدال وسى قىلمىس بويىنشا اقمولا وبلىسىنىڭ ارشالى اۋدانى جىبەك جولى اۋىلدىق وكرۋگىنىڭ اكىمى ءىستى بولدى. ول  كاسىپكەردەن  جالپى سوماسى 300 مىڭ تگ قۇرايتىن اقشانى جۇيەلى تۇردە الىپ تۇرعان. ءسويتىپ، اكىم سول قىلمىسى ءۇشىن  23,4 ميلليون تەڭگە ايىپپۇل تولەۋگە مىندەتتەلدى.

ارينە، مۇنىڭ بارلىعى دا شەلەك جالاپ تۇتىلعاندار عانا. ال، ناعىز ايران ءىشىپ قۇتىلعانداردىڭ قايدا جۇرگەنى بەلگىسىز.

ەندى، ىشكى ىستەر قىزمەتكەرلەرىنە توقتالساق.

2018 جىلدىڭ 3-قاڭتارىندا الماتىدا ءىىم-ءنىڭ پوليتسيا پودپولكوۆنيگى ا. گريگورەۆ پەن  اعا تەرگەۋشىسى ا.نۇربولاتوۆ قىلمىسكەردىڭ جازالانباۋى ءۇشىن ودان 30 مىڭ اقش دوللارى كولەمىندە پارا الىپ جاتقان جەرىنەن ۇستالدى.

ال، باس قالاداعى شەندىلەر قىلمىسكەردەن 50 مىڭ اقش دوللارىن الماق بولعان. ناقتىراق ايتساق، كولىكتەگى ءىىد شەنەۋنىگى، پوليتسيا پولكوۆنيگى - لاۋازىمدى تۇلعانى قامقورلىعىنا الىپ، ونىڭ قىلمىسىن جاسىرۋ ءۇشىن 50 مىڭ اقش دوللارىن الۋعا كەلىسكەن.الايدا پولكوۆنيك مىرزا سول قارجىنىڭ 11,5 ملن تەڭگەسىن الۋ بارىسىندا قولعا تۇسەدى.

سوندا ءبىزدىڭ كەيبىر قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى ادىلەت ىزدەگەندەردى ەمەس، زاڭ بۇزعان قىلمىسكەردى جانىن سالىپ قورعايدى ەكەن. وسىنداي بىلىقتاردىڭ سالدارىنان قاراپايىم حالىقتىڭ بۇل ورگانعا دەگەن وكپەسى قارا قازانداي. بىراق، پرەزيدەنت بۇل سالاعا رەفورما قاجەت دەدى. قاسىموۆ ول رەفورمانى ازىرگە پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ سىرتقى كيىمىنە عانا جاسادى. ال، ىشتەگى جەمقورلىق پەن سىبايلاستىققا رەفورما بولا ما؟

جالپى، 2018 جىلى سىبايلاس جەمقورلىق بويىنشا بارلىعى 1 126 لاۋازىمدى تۇلعا  ءىستى بولىپتى. ولاردىڭ ىشىندە 20 سى رەسپۋبليكالىق، 75 وبلىستىق، 128 قالالىق جانە اۋداندىق دەڭگەيدەگى مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر.

ال، اگەنتتىكتىڭ دەرەگىنە سۇيەنسەك، بيىلعى 9 ايدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا قازاقستاندا 1577 جەمقورلىق دەرەگى تىركەلگەن. ولاردىڭ ىشىندەگى  قۇرىلىس، ءبىلىم، جەر قاتىناستارى، اۋىل شارۋاشىلىعى سياقتى سالالاردا بولعان جەمقورلىقتان قازىناعا 13 ملرد تەڭگە قايتارىلعان.

قورىتا ايتقاندا، جەمقورلىق – مەملەكەتتى قۇردىمعا قۇلاتاتىن قاۋىپتى جول. وكىنىشكە قاراي، ءبىزدىڭ قوعام ءالى دە بۇل ىسپەن كۇرەسۋگە قاۋقارسىز. بىراق، مۇنىڭ سوڭى جاقسىلىققا اپارمايتىنىن ەسكەرسەك، ءار ازامات بۇل كۇرەستە بەلسەندى بولۋى قاجەت-اق...

نۇربيكە بەكسۇلتانقىزى

Abai.kz