ادامنىڭ ەكى نارسەگە قۇقى بار:

ەركىندىك پەن ءولىم. ەگەر بىرىنشىسىنە

قول جەتكىزە الماسام وندا ەكىنشىسىن

تاڭدايمىن. سەبەبى مەنى ەشكىم

ءتىرى ولىك ەتىپ ۇستاۋعا قۇقى جوق.

حارريەت تۋبمان

قازاقتىڭ بالاسى بەرىسى ەل

باسقارۋدى، ارىسى ادامزاتتى،

الەمدى باسقارۋدى ماقسات ەتۋى ءتيىس.

پاتريوتيزم ماسەلەسىن كوتەرۋىمە سەبەپ بولعان، تاۋەلسىز ەل بولعالى بەرى ءالى كۇنگە دەيىن ءپاتريوتيزمنىڭ مازمۇنى مەن سونى قۇندىلىقتارى قالىپتاسپاعاندىعىنان تۋىنداپ وتىر. جاڭادان مەملەكەت قۇرىپ جاتقان سوڭ، ونىڭ حالقىنىڭ ساناسىندا دا جاڭا مەملەكەت قۇرىپ، بۇرىنعى يدەيالاردى ءوشىرىپ، جاڭاسىن جازۋ قاجەت ەدى.

ادامنىڭ ەكى نارسەگە قۇقى بار:

ەركىندىك پەن ءولىم. ەگەر بىرىنشىسىنە

قول جەتكىزە الماسام وندا ەكىنشىسىن

تاڭدايمىن. سەبەبى مەنى ەشكىم

ءتىرى ولىك ەتىپ ۇستاۋعا قۇقى جوق.

حارريەت تۋبمان

قازاقتىڭ بالاسى بەرىسى ەل

باسقارۋدى، ارىسى ادامزاتتى،

الەمدى باسقارۋدى ماقسات ەتۋى ءتيىس.

پاتريوتيزم ماسەلەسىن كوتەرۋىمە سەبەپ بولعان، تاۋەلسىز ەل بولعالى بەرى ءالى كۇنگە دەيىن ءپاتريوتيزمنىڭ مازمۇنى مەن سونى قۇندىلىقتارى قالىپتاسپاعاندىعىنان تۋىنداپ وتىر. جاڭادان مەملەكەت قۇرىپ جاتقان سوڭ، ونىڭ حالقىنىڭ ساناسىندا دا جاڭا مەملەكەت قۇرىپ، بۇرىنعى يدەيالاردى ءوشىرىپ، جاڭاسىن جازۋ قاجەت ەدى.

ءپاتريوتيزمدى دامىتۋدىڭ باستى شارتى، وتانداستار ءبىر جۇدىرىق بولىپ جۇمىلىپ، بىرلىك پەن تاتۋلىقتى ساقتاۋ. قۇم، كەسەك، سۋ، توپىراقتى كەز كەلگەن بالا قالاعان فورماسىنا كەلتىرە الادى. ەگەر دە وسىلاردى تسەمەنتپەن ارالاستىرساڭىز بەتونعا اينالادى. ەندى ونى بالا تۇگىلى جىگىتتەردىڭ ءوزى قولىمەن بۇزىپ، ۇگىتە المايدى. ەندى كىشكەنتاي عانا قۇم تۇيىرشىكتەر مەن توپىراقتى، سۋدى بىرىكتىرىپ تۇرعان نە نارسە؟ ارينە، تسەمەنت. وسى تەكتەس ميلليونداعان وتانداستارىمىزدى ءبىر-بىرىنە بايلاپ تۇرعان، بولىنبەس ءبىر وتان، ۇلتقا بىرىكتىرىپ تۇرعان پاتريوتيزم، وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك. سول ءۇشىن ۇلتىمىزدى ۇيىستىرىپ، بىرلىگىمىزدى ساقتاپ تۇرعان پاتريوتيزم ءبىز ءۇشىن وتە ماڭىزدى، باستى ماسەلە.

بىراق پاتريوتيزم جاساندى بولماعان جاعدايدا عانا ءوز جەمىسىن بەرەدى. ءپاتريوتيزمنىڭ وبەكتىسى، قاينار كوزى - وتان. ال ونىڭ مازمۇنى تابيعاتى، ونىڭ بايلىقتارى، جەرى، تاريحى، ءتىلى، ت.ب. سوندىقتان بىزدەگى پاتريوتيزمدە ۇلتتىق مازمۇن بولۋى شارت. مىسالىعا، ەلىمىزدە ءومىر ءسۇرىپ جاتقان وزگە دياسپورالار ابىلاي حان، بوگەنباي، قابانبايدى، احمەت، ءاليحان، مۇستافانى وتانىن قورعاعان باتىرلار رەتىندە تانۋى جانە ءوز قاھارماندارى رەتىندە قابىلداۋلارى كەرەك. سەبەبى وزگە دياسپورالار ءومىر ءسۇرىپ جاتقان وتان ءۇشىن قۇربان بولعاندار، ولاردىڭ دا باتىرلارى بولىپ قابىلدانۋى قالىپتى جاعداي. ويتكەنى، ولارعا وتان بولعان جەر ءۇشىن، ءومىر سۇرۋلەرىنە جاسالعان جاعداي ءۇشىن قۇربان بولعاندارعا قۇرمەت كورسەتۋى ازاماتتىق پارىزى.

ءپاتريوتيزمدى حالىقتىڭ تابيعاتىنا جاقىن، ءومىر ءسۇرۋ سالتىمەن ۇشتاستىرعاندا عانا ول ءسىڭىمدى ءارى اسەرى مول بولادى. بۇل وتاننىڭ يەسى قازاق دەگەن حالىق، ونىمەن ساناسپايتىنداي كەشە عانا پايدا بولعان جوق. حالقىمىزدىڭ عاسىرلاردان بەرگى تاريحى، قالىپتاسقان سالت-ساناسى بار. پاتريوتيزم سونىمەن ۇيلەسكەندە عانا قازاقستان جەتىستىككە جەتەدى. ەلباسىمىزدىڭ بولاشاقتى بولجاي الاتىن كورەگەن ساياساتكەر ەكەندىگىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك انۇرانعا «نامىسىن بەرمەگەن قازاعىم مىقتى عوي» دەپ وزگەرىس ەنگىزگەنىنەن بايقاۋعا بولادى. ەگەر نازار سالساڭىزدار، مەملەكەتتىك ءانۇراندا تەك قازاق ۇلتى تۋرالى عانا ايتىلىپ تۇر. سەبەبى، بولاشاقتا قازاقستاننىڭ ازاماتىمىن دەگەننىڭ ءبارى قازاق دەگەن ۇلتتىڭ اينالاسىنا ۇيىسىپ، ءسىڭىسىپ كەتەتىندىگىنە كوز جەتكىزدى. قازىرگى كۇننىڭ وزىندە ەلىمىزدىڭ كەز-كەلگەن ازاماتىن شەت مەملەكەتتەر قازاق دەپ تانيدى. قازاق ەمەس تالاي وتانداستارىمىز شەتەلگە بارىپ، وزدەرىنىڭ قازاق ازاماتى ەكەندىكتەرىنە كوزدەرىن جەتكىزىپ قايتىپ جاتىر. ەندى بۇل پروتسەستى جەدەلدەتۋدىڭ توتە جولى ۇلتتىق ءپاتريوتيزمدى دامىتۋ. ەگەر ۇلتتىق ءپاتريوتيزمدى دامىتار بولساق، ەلىمىزدەگى وزگە ەتنيكالىق توپتاردى وزىمىزگە ءسىڭىرۋ پروتسەسىن جەدەلدەتەر ەدىك. ءتۇپتىڭ تۇبىندە ازاماتتارىمىزدىڭ ءبارى قازاق ازاماتى بولىپ، قازاق ازاماتى ەكەنىن ماقتان تۇتاتىنداي بولادى.

ال ۇلتتىق تابيعاتىمىزعا جات، عاسىرلار بويعى سالت-داستۇرلەرىمىزگە قارسى، جاساندى پاتريوتيزمدەر قازاقستاندى ۇشپاققا شىعارمايتىنى ەكىنى ەكىگە قوسقاندا ءتورت دەگەن زاڭدىلىقپەن بىردەي. مىسالىعا، ۇلتتىق تابيعاتىمىزعا جات كوممۋنيستىك ءپاتريوتيزمنىڭ قانداي جارعا جىققانىن كوردىك. دەمەك، تاريحتان ساباق العانىمىز ءجون بولار. كەڭەس كەزىندەگىدەي وتانى ءۇشىن اتا-اناسىن ساتىپ جىبەرەتىن جالعان پاتريوتيزم ەمەس، كەرىسىنشە حالقىمىزدىڭ تابيعاتىنداعى «وتان - وتباسىدان باستالادى» دەگەندەي وتباسىداعى بىرلىكتى نىعايتۋ مەن اتا-اناسىن سۇيۋدەن باستاۋىمىز كەرەك. حالىقتىڭ تابيعاتىنا جاقىن دەگەندە، اشىق ساياسات ۇستانباساق تا ۇلتتىق پاتريوتيزم توڭىرەگىندە وربىتكەنىمىز ابزال. بۇرىنعى اتا-بابالارىمىزعا قازىرگىدەي ارنايى پاتريوتيزم ساياساتى جۇرگىزىلمەسە دە وتاندى قورعاۋدا جانىن-ءتانىن اياماي، ءپاتريوتيزمنىڭ كەرەمەت ۇلگىسىن كورسەتكەن. سەبەپ بىرەۋ - تابيعاتتان، ۇلتتىق تاربيەدەن بەرىلگەن تابيعي، ۇلتتىق پاتريوتيزم. جاساندىلىق جوق. باسقا ەلدەردىڭ ءپاتريوتيزمىن ۇلگى تۇتقاندارعا ايتارىم، تاريحىمىزدى وقىسىن. تاريحىمىزدا پاتريوتيزمگە ۇلگى تۇتار مىسالدار وتە كوپ. مىسالىعا، جىلقى ءۇشىن، ياعني مال-مۇلىك ءۇشىن، ايەل ءۇشىن سوعىسپاعان عۇن بابالارىمىز تەك وتانىن، جەرىن، اتامەكەنىن قورعاۋ ءۇشىن عانا سوعىسقان. بىردە عۇنداردىڭ نەگىزگى اسكەرى باتىسقا قاراي جىلجىپ كەتكەن كەزدە، شاعىن اسكەرىمەن قالعان اۋىلعا تۇتقيىلدان قىتايلار شابۋىل جاسايدى. سوندا قىتايلاردىڭ قورشاۋىندا قالعان عۇنداردىڭ باتىرى چجي-چجي ەشقانداي ءۇمىتتىڭ جوقتىعىنا قاراماستان: «مويىنسۇنبايمىز دا باس يمەيمىز. باس يۋ وتكەن تاريحىمىزعا، بابالارىمىزعا ساتقىندىق بولادى. باس كەتەر، بىراق باس يىلمەۋى كەرەك. ءبىزدىڭ داڭقىمىزدان بارلىق جاۋدىڭ دىزەسى دىرىلدەگەن. ءبىز ولسەك ولەيىك، بىراق بابالارىمىزدىڭ داڭقىن ساقتاپ قالۋىمىز كەرەك. وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، سوعىستاعى اسكەردىڭ تاعدىرى - ءولىم. ءبىز ولگەنمەن ءبىزدىڭ داڭقىمىز اسقاقتايدى» دەپ اسكەرىن قاشۋعا ەمەس، جانىن ساقتاۋعا ەمەس مايداندا ولۋگە شاقىرادى. وسىلايشا كۇش مۇلدە تەڭ ەمەس جاعدايدا بارلىعى تۇگەلدەي ەرلىكپەن قازا تابادى. بىراق قىتايلار بابالارىمىزدىڭ وسىنداي اسقاق داڭقىنان وسى كۇنگە دەيىن عۇندار دەسەك بويىندا ۇرەي پايدا بولاتىندىعى شىندىق. اتا-بابامىزدىڭ پاتريوتتىق داڭقى ەشقاشان ولمەيدى. ءبىز تەك اتا-بابامىزدان قان ارقىلى بەرىلىپ كەلە جاتقان پاتريوتتىق رۋحىمىزدى قايتا وياتىپ، اسقاقتاتا الساق بولعانى. شىن مانىندە الەم ءپاتريوتيزمدى بىزدەن ۇيرەنۋى كەرەك دەپ ويلايمىن.

سوندىقتان ەندىگى ماڭىزدى ماسەلە ءپاتريوتيزمنىڭ ۇلتتىق سيپاتتا جۇرگىزىلۋىندە جاتىر. كەز-كەلگەن الەمدەگى مەملەكەت ۇلتتىق سيپاتتاعى ءپاتريوتيزمدى ناسيحاتتاۋدا. مۇنىڭ سەبەبىن، جوعارىدا ايتقانداعىداي، مەملەكەتتەگى تيتۋلدى ۇلتتىڭ تابيعاتىنا، مادەنيەتىنە، بولمىسىنا جاقىن تابيعي ءپاتريوتيزمدى تاڭداعاندا عانا ومىرشەڭ بولماق. سەبەبى، بۇل ءتاسىل حالىقتىڭ جۇرەگىنە جاقىن، اقىلعا قونىمدى بولىپ كەلەدى. وعان مىسال، قاي ەلگە بارساڭىزدا شاڭىراقتىڭ يەسى قاي ۇلت ەكەنى كورىنىپ، سەزىلىپ تۇرادى. مەملەكەتتىك ساياساتتارى سول ۇلتتىڭ وكىلى ەكەنىن ماقتان تۇتاتىنداي سەزىم قالىپتاستىرۋعا تىرىسۋدا. مىنا ءبىر ءسوز كوپ ەلدەردە ايتىلىپ، جازىلادى: «مەن مالاي ۇلتىنان بولعانىما ماقتانام»، «تۇرىكپىن دەپ ايتقان ادام قانداي باقىتتى» وسى ماعىنالاس ۇرانسوزدەر كوپ ەلدەردە سانالارىنا ءسىڭىرىلىپ جاتىر. وسى الەمدىك وزىق تاجىريبەگە سۇيەنە وتىرىپ، ءبىز دە «قازاقپىن دەگەن قانداي باقىت!» دەگەن ءۇرانسوزدى، وعان قوسا «ۇلى قازاقستان»، «ۇلى قازاق ەلى» دەگەن تەرميندەردى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا كوپ قولدانىپ، حالىقتىڭ ساناسىنا ءسىڭىرۋ ساياساتىن ۇستانعانىمىز ابزال.

ەشقانداي مەملەكەت تە نەمەسە تاريحتا ۇلتقا قارسى ساياسات جۇرگىزگەن بيلىك تە ۇشپاققا جەتپەگەن. ءتۇپتىڭ تۇبىندە ۇلتتىق ساياسات الدىمەن سانادا جارىلىس بەرىپ، سوڭى قانتوگىسكە ۇلاسقان. تابيعاتتىڭ زاڭىنا قارسى جۇرگىزىلگەن جۇمىستار ءاردايىم جاڭىلىس تاۋىپ، تابيعاتتىڭ زاڭىمەن جازالانىپ وتىرعان. سوندىقتان قازاقستان تاريح بويى قازاققا مەكەن، وتان بولىپ، مادەنيەت، ۇلت قالىپتاستىرعانى ءۇشىن اعىسقا قارسى جۇزبەي مەملەكەتتىك ساياساتتى قازاقتىڭ ۇلتتىق ساياساتىمەن، ياعني ۇلتتىق پاتريوتيزممەن ۇشتاستىرۋعا ءماجبۇرمىز. بۇدان باسقا جول مەملەكەتىمىزدى اداستىراتىنى حاق. دامۋعا ۇمتىلعان ەلدەردىڭ ءبارى دە ۇلتتىق ءپاتريوتيزمدى دامىتۋ ارقىلى عانا جەتىستىككە جەتكەن. ۇلتتىق ءپاتريوتيزمسىز ەشقانداي ەل جەتىستىككە جەتە المايدى. ويتكەنى پاتريوتيزم - مەملەكەتتىڭ ۆەلوسيپەدى بولسا، پەدالى - تيتۋلدى، جەتەكشى ۇلت. پەدالىن باسىپ تۇرماساق مەملەكەت/ۆەلوسيپەد قۇلاپ قالۋى مۇمكىن. سوندىقتان پاتريوتيزم دەگەندە ءوز تامىرىنان، تاريحىنان باستاۋ العان ءپاتريوتيزمدى ايتۋىمىز كەرەك.

ەكىنشى ءبىر جاعىنان الىپ قاراعاندا پاتريوتيزم ءبىزدىڭ ءدىني پارىزىمىز بولىپ تابىلادى. يسلام دىنىندە ءدىندى قورعاۋمەن قاتار وتاندى دا قىزعىشتاي قورعاۋ مىندەتتەلەدى. سونىمەن قاتار «وتاندى ءسۇيۋ - يماننان» دەپ حاديستە بەكەر ايتىلماسا كەرەك. ءدىنىمىزدىڭ شارتى بويىنشا وسى قۇندىلىقتاردى قورعاۋ جولىندا قازا بولعاندار شەيىت سانالادى. ال شەيىتتەردىڭ اقيرەتتە ەسەپسىز جانناتقا باراتىنى بەلگىلى. قاسيەتتى قۇراندا بۇل جونىندە: «شەيىتتەردى ولدىگە ساناماڭدار. ولار ءتىرى، اللاھ بىلەدى، سەندەر بىلمەيسىڭدەر» («باقارا»، 154-ايات) دەلىنگەن. سوندىقتان وتاندى قورعاۋ جولىندا، ۇلتىمىزدىڭ جارقىن بولاشاعى ءۇشىن باسىن بايگەگە تىككەندەر ەكى دۇنيەدە دە ارداقتالادى.

مىڭ ءولىپ مىڭ تىرىلگەن قازاق حالقى وسى ءبىر وتان ءۇشىن نە كورمەدى، نە ىستەمەدى. ەلىن، جەرىن قورعاۋ ءۇشىن كەسكىلەسكەن سوعىستار جۇرگىزدى، ودان كەيىنگى ۇرپاق قورلىق پەن زورلىقتىڭ سان ءتۇرىن كورىپ، «ەلىم، وتانىم» دەگەنى ءۇشىن اتىلىپ، تۇرمەگە قامالىپ، قۋعىن كوردى. تاۋەلسىزدىكتى كورۋ ءبىر ارمان بولىپ، ىشقۇسامەن ومىردەن وتكەندەرى قانشاما. وسىنىڭ بارلىعى نە ءۇشىن ەدى؟ ارينە، وتان ءۇشىن. سونشا عاسىرلار بويعى اتا-بابامىزدىڭ ارمانى بولعان وتاندى قورعاي الماساق سۇيەگىمىزگە قارا تاڭبا بولماي ما؟ سونشاما تاعدىرلاردى جۇتقان، قۇربان ەتكەن تاۋەلسىزدىكتى، وتاندى قورعاۋ - ابىلايحان، كەنەسارىدان باستاپ، ءاليحان، احمەت، مۇستافا، سماعۇلدار باستاعان تۇلعالارىمىزدىڭ الدىنداعى، قازاق حالقىنىڭ الدىنداعى پەرزەنتتىك پارىزىمىز. قازاق حالقىنىڭ وتان قورعاۋ ماسەلەسىندەگى ەرەكشە اسقاقتىقپەن، ماقتانىشپەن ايتۋعا تۇراتىنى، كوپ ەلدەر تاۋەلسىزدىگىمىزدى قورعادىق دەگەن جەلەۋمەن وزگە ەلدىڭ جەرىنە باسىپ كىرسە نەمەسە وزگە ۇلتتىڭ قۇقىن تاپتاسا، وزگە ەلدىڭ جەرىنە سۇقتانباعان الەمدەگى ساناۋلى ۇلتتىڭ ءبىرى وسى قازاق حالقى. قازاق، قازاق بولعالى بەرى تاريحتا ەشقانداي ەلدىڭ جەرىنە باسىپ كىرمەپتى. ەلباسىمىز ايتقانداي «ءبىزدىڭ تاريحىمىزدا ۇيالاتىنداي ەشنارسە جوق». تەك ۇستانعان ساياساتىمىز، ماقسات-مۇراتىمىز تاۋەلسىزدىگىمىزدى، ەركىندىگىمىزدى قورعاۋ عانا بولدى. تاۋەلسىزدىگىمىزگە، وتانىمىزعا كوز الارتقاندارعا ايتارىم جەرىمىزدىڭ قۇشاعى كەڭ بارىڭىزگە دە جەرىمىزدىڭ استىنان ورىن تابىلادى دەگىم كەلەدى.

وسىلاردى ەسكەرە كەلە جانە ناتيجەلى بولۋ ءۇشىن، سەرگەك، سەزىمتال، تەز قابىلداعىش جاستارىمىزدىڭ ساناسىنا ۇلتتىق ءپاتريوتيزمدى سىڭىرگەن جاعدايدا تەز ارادا جەمىسىن بەرەرى ءسوزسىز. وعان دالەل، ەلىمىزدە پاتريوتتىق ساياساتتىڭ ورنىنا ءتۇرلى ساياسي، ءدىني اعىمداردىڭ جۇرگىزگەن ساياساتى ناتيجەسىندە جاستارىمىز سول يدەولوگيانىڭ قۇلى بولىپ شىعا كەلۋى. قازاق جاستارىنىڭ ءاردايىم العان باعىتى، تاربيەسى بويىنشا تاس جارىپ شىعاتىن قابىلەتى بار. مىسالىعا، جاستارىمىزدى ءدىني ءبىر اعىمدا تاربيەلەسەك سول ءدىننىڭ باسشىلارىن جولدا قالدىرىپ، وزدەرىن وقىتىپ جىبەرەدى. سوندىقتان جاستارىمىزعا دۇرىس باعىت-باعدار بەرىپ وتىرۋىمىز كەرەك. قازىرگى تاڭدا جاستارىمىزدىڭ ساناسىن ءتۇرلى «اۋرۋلار» جاۋلاپ العان كەزدە وعان قارسى قانىمىزدا بار جالعىز پاتريوتتىق يممۋنيتەت ارقىلى عانا توتەپ بەرۋ مۇمكىندىگىمىز قالدى. ول ءۇشىن پاتريوتتىق يممۋنيتەتىمىزدى كۇشەيتۋىمىز قاجەت. سوندا عانا وتانىن، ۇلتىن ءسۇيىپ تۇرعان جاستارعا ەشقانداي سىرتقى كۇشتەر، يدەولوگيالار اسەر ەتە المايدى.

قازاقتىڭ ءپاتريوتيزمى قانىندا، گەنىندە بار. تەك سونى قايتا جاڭعىرتىپ، سىلكىندىرۋ كەرەك. قازاق ەشقاشان ءبىر ۇيدە قۇل بولىپ قىزمەت ەتپەگەن. قازاق دەگەننىڭ ءوزى ەركىن، تاۋەلسىز دەگەن ماعىنا بەرەدى. سوندىقتان تاۋەلسىزدىك، ەركىندىك ۇعىمدارى قازاق سوزىمەن ەگىز، ماعىنالاس. بۇل ەلدىڭ اتاۋى تاريحتا دا قازاق ەدى. بۇگىن دە قازاق جانە بولاشاقتا دا قازاق بولىپ قالا بەرمەك. سوندىقتان بۇرىننان قازاق بولىپ كەلگەندەر ءۇشىن تاريحقا، اتا-بابالارىڭا قيانات، ساتقىندىق جاساماي، قازاق بولىپ تۋعان سوڭ قازاق بولىپ ءولۋ كەرەك. تۇبىندە ءبىر ولەمىز. بىراق قالاي، قاي جەردە ولەتىنىمىزدى بىلمەيمىز. اقىرى ولەتىن بولعان سوڭ ار-نامىستىڭ، وتاننىڭ جولىندا ولگەن الدەقايدا داڭقتى، اسقاق، ابىرويلى. ال ەگەر باسقا ءبىر ماقساتتا جان بەرسەڭىز ءسىزدىڭ ومىردە بولىپ بولماعاندىعىڭ بەلگىسىز بولىپ قالادى. سوندىقتان وتان دەگەندە ءبارىمىز ونى قورعاۋعا جانە سول جولدا ولۋگە ۇمتىلۋىمىز كەرەك. دۇنيەدەگى ەڭ قىمبات، ەڭ ءتاتتى جان بولسا، سول جان جەر-انا ءۇشىن، وتان ءۇشىن بەرىلىپ جاتسا، وندا جەر-انا، وتان جاننان دا قىمبات دەگەن ءسوز. وتان جانىمىز بەن تانىمىزدەن دە، بارىنەن دە جوعارى تۇرعان اسىل دۇنيەمىز. بارىمىزگە سول جاننان دا قىمبات وتان ءۇشىن ابىرويلى، اسقاق ءولىم بۇيىرسىن دەپ تىلەيمىن.

ۇسىنىستار:

1. قوعامدىق كولىكتەردى پايدالانۋ تارتىبىنە مىناداي وزگەرىستەر ەنگىزۋ: كولىكتىڭ ارتقى ەسىگىنەن ءمىنىپ الدىڭعى ەسىگىنەن شىعۋ. سەبەبى حالىق ءمىنىپ جاتقان كەزدە بارلىق كوندۋكتورلار بولسىن، حالىقتىڭ وزدەرى دە ءاردايىم «العا قاراي»، «العا جىلجىڭىزدار»، «العا» دەگەن سوزدەر ايتىلادى. ال بىزدە كەرىسىنشە «ارتقا قاراي» دەگەن ءسوز كوپ قولدانىلادى جانە سانادا تەرىس اسەر قالدىرادى. (بۇل شارانى ءبىر-ەكى قالادا سىناق جاساۋدان باستاۋعا بولادى);

2. بۇرىندارى جاۋ قارسى بەتتە تۇراتىن. وتاندى كىمنەن قورعايتىنىڭدى، كىممەن سوعىسارىڭدى بىلەتىنسىڭ. قازىر جاۋلار «ترويا اتى» سياقتى ىشكە ەنىپ، ىشتەن ءىرىتىپ جاتىر. رۋحاني-مادەني، اقپاراتتىق سوعىس باستاپ جىبەردى. مۇنداي سوعىستان وتانىمىزدى قورعاۋدىڭ ءبىر جولى جانە جاۋدىڭ جاندى جەرى - اقشا (قارجى) ارقىلى قارسى تۇرۋ. ول قالاي؟ الدىمەن ولارعا ەشقانداي قارجىمىزدى بەرمەۋ. مىسالىعا، شەتەلدىك تاۋاردىڭ بارلىق تۇرىنە بويكوت جاريالاۋ، ساتىپ الماۋ. ونىڭ ورنىنا وتاندىق تاۋاردى ساتىپ الۋ. تاۋار دەگەنىمدە، رۋحاني-مادەني (گازەت، جۋرنال، كىتاپ، ينتەرنەت قىزمەتتەرىن، ت.ب.) تاۋارلارىن، قىزمەتتىڭ بارلىق تۇرلەرىن (اۋە قىزمەتتەرى، دەمالىس قىزمەتتەرى، ت.ب.), ءدارى-دارمەك، اس-تاعامدارى، ت.ب. زاتتارىن، قىزمەتتەرىن بارلىعىن ساتىپ الماۋ. ونىڭ ورنىنا ءوزىمىز قىزمەت ءتۇرىن اشىپ، وتاندىق قىزمەت-تاۋارعا قولداۋ كورسەتۋ. وسىنى اۋقىمدى، كەڭ كولەمدە ناسيحاتتاۋ;

3. ۇرپاققا ءبىلىم بەرگەندە ۇلتىنا، تىلىنە قاراماستان ءبىلىمنىڭ قاي سالاسى بولماسىن مىندەتتى تۇردە مەملەكەتتىك ءتىلدى ۇيرەتۋ، وتانىنا، قازاقستانعا سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ جانە ونى قورعاۋدا ءبىر جۇدىرىق بولاتىنداي بىرلىگىن ارتتىرۋ; وتان ءۇشىن قۇربان بولعانداردى ەسكە الۋ كەشتەرىنە وزگە دياسپورا جاستارىن كوپتەپ تارتۋ قاجەت. جاستارعا تاريحي تۇلعالاردى ءسىڭىرۋ;

4. ادامنىڭ تابيعاتى كەز-كەلگەن جاستا اقپاراتتى قابىلداپ، سول اقپارات بويىنشا ارەكەت ەتۋگە بەيىم ەكەندىگىن عىلىم دالەلدەگەن. بىلايشا ايتقاندا كارى ادامداردىڭ دا ميىن جۋىپ جىبەرۋگە بولادى دەگەن ءسوز. سوندىقتان ۇلتتىق ءپاتريوتيزمدى ناسيحاتتاۋ ءۇشىن 25-كادردى پايدالانۋىمىز ۋاقىت كۇتتىرمەيدى. اقىرى، قازىر ءبارى كىتاپ وقىعاننان كورىنىستى (كينو، كليپ، مۋلتفيلم، بەينەروليكتەر، ت.ب.) تاماشالاۋعا قۇشتار عوي. وسى مۇمكىندىكتى ءتيىمدى پايدالانۋ كەرەك. ول ءۇشىن 25-كادر ارقىلى پاتريوتتىق ماتەريالداردىڭ ادىستەمەسىن جاساۋىمىز قاجەت;

5. اسكەر، بيلىكتى عانا قورعايتىن قۇرال ەمەس حالىقتى، مەملەكەتتى قورعايتىن كۇشتىك قۇرىلىم رەتىندە ناسيحاتتاۋ. ءاربىر اسكەرگە دەگەن حالىقتىڭ سۇيىسپەنشىلىگىن وياتۋ. بارلىق جەردە حالىق اسكەرگە قۇرمەت كورسەتىپ، اسكەر بولعان ۇلكەن ماقتانىش دەڭگەيىنە جەتكىزۋ;

6. وتاندى قورعاۋ جولىنداعى داڭقتى جەڭىستەرىمىزدى، باتىرلارىمىزدى اسپەتتەپ، جاستارعا ۇلگى ەتىپ، ساناسىنا ءسىڭىرۋ. ودان قالدى قازىرگى تاڭداعى وتان ءۇشىن جاسالعان بارلىق ەرلىكتەردى ۇلىقتاپ وتىرۋ. مىسالىعا 9-مامىر - جەڭىس كۇنىن الىپ تاستاۋ. ورنىنا، قازاقتىڭ ۇلت بولعالى بەرگى العاشقى جەڭىس كۇنىن جەڭىستەر كۇنى دەپ اتاۋ كەرەك. سەبەپ، تاريحىمىز جەڭىستەن كەندە ەمەس. سول جەڭىستەرىمىزدى ءبىر-بىرىنە الالاماي ءبارىن ءبىر كۇندە تويلاۋ. بۇل حالقىمىزدىڭ رۋحىن اسقاقتاتۋ ءۇشىن كەرەك. ودان كەيىن جەڭىستەر كۇنىندە قازىرگىدەي تىرىلەردى ماراپاتتاپ، ولارعا ءۇي بەرۋدەن ەمەس، وتان قورعاۋ جولىندا قايتىس بولعاندارعا قۇرمەت كورسەتىپ، وتباسىلارىنا كومەكتەسۋدەن باستاۋ كەرەك. سوندا وتان جولىندا جان بەرۋگە دايار ادامدار ارتىنا قاراماي، الاڭداماي وتان قورعار ەدى;

7. جالدامالى اسكەرگە جول بەرمەۋ. وتاندى قورعاعانىڭ ءۇشىن اقى سۇراۋ، اقىلى قىزمەت ەتۋ ءپاتريوتيزمدى جويۋدىڭ ءبىر ءتۇرى. بۇل اتا-اناڭدى، وتباسىڭدى قورعاعانىڭ ءۇشىن اقى سۇراعانمەن بىردەي. حالىقتى ءبىر اراعا بىرلەستىرىپ، ءبىر دەنە ەتىپ تۇرعان ءپاتريوتيزمدى جويۋ دەگەن حالىقتىڭ بىرلىگىن قۇرتۋ دەگەن ءسوز. مەملەكەتتەردى السىرەتۋ ءۇشىن الەم حالىقتارىن بايلىقتىڭ قۇلى ەتىپ، ادام بويىنداعى اشكوزدىك جىرتقىشتىق سەزىمدەرىن كۇشەيتىپ جىبەردى. وتانىمىزدى قورعايدى دەگەن جاستارىمىز قازىر ماشينا مىنگەنىنە، قىدىرعانىنا، ءىشىپ-جەگەنىنە ءماز، بايلىقتارىن جارىستىرۋدان قولدارى بوسامايدى، وسىندايدان باس كوتەرە الماي ءجۇر. ولارعا ايتارىم تاۋەلسىزدىك، وتان دۇنيەنىڭ بايلىعىنا دا ساتىلا المايدى. ساتىلمايدى. ساتىلمايتىن ۇعىمدار. قانداي باي بولساڭىز دا تاۋەلسىزدىگىڭىز، وتانىڭىز بولماسا ادام رەتىندە سانالمايسىز. جەكە ومىرمەن سالىستىرمالى تۇردە الىپ قارار بولساق، بايلىعىن، جىلى-جۇمساعىن بەرىپ سەنى قۇل ەتىپ ۇستاسا، قىزى سەنى باسقارسا ونداي بايلىقتان ساداقا كەتسىن. ءبىز ولاي ەركىندىكسىز، تاۋەلسىزدىكسىز ءومىر سۇرە المايتىن ۇلت ەكەنىمىزدى ەستەن شىعارماڭىزدار. قۋ قۇلقىنعا، تاماققا بولا، ءتاننىڭ راحاتىنا بولا، ادامنان دا جوعارى تۇرعان رۋحاني، ۇلتتىق دۇنيەلەردى ايىرباستاساق قاڭعىعان يت قۇرلى بولماعانىمىز با، قاڭعىرعان يت تە قارنىن تويدىرادى عوي. ال ءبىز ادام ەمەسپىز بە؟ ەندى كەلىپ اسكەرلەردىڭ وتانسۇيگىشتىگىن ساتىپ الماقشى. وتان قورعايدى دەگەن سوڭعى ءۇمىتىمىز اسكەرلەر ەندى جالدامالى بولاتىن بولسا، وندا سوڭعى دىڭگەك قۇلادى دەگەن ءسوز. جالدامالى اسكەرلەر تاريحتا دا پايدا كەلتىرمەگەن. وعان فرانتسياداعى جالدامالى اسكەرلەردىڭ سوعىسپاي قاشىپ كەتكەنى دالەل. قىسقاسى، اسكەر ماسەلەسىمەن ويناعان بيلىككە ەشقاشان وپا بەرمەگەن. وتان قورعاۋدى بىلاي تۇسىنگەن ابزال، مەملەكەت اكەمىز بولسا، جەر انامىز. ال ۇلت وسى اتا-انادان تۋىلعان بالا. بالا ءوز اتا-اناسىن قالاي قورعايتىن بولسا، ۇلت تا وتانىن سولاي قورعاۋى شارت. كوپ ەلدەردە وتان قورعاۋدى بورىشىم دەپ بىلەدى. ەگەر دە وتان قورعاۋعا الماي قويسا «قۇقىمدى بۇزدى» دەپ ءوز ەركىمەن وتان قورعاۋ ىسىنە كىرىسىپ كەتەدى. ال بىزدەگى جاعداي وتان قورعاۋ مىندەتتى قۇقى بولسا دا اسكەردەن قاشۋ ۇدەرىسى قالىپتاستى. ءبىز جاستاردى وتان قورعاۋدى قۇقى دەپ ەمەس وتەلمەس پارىزى، مىندەتى دەپ ۇيرەتكەنىمىز دۇرىس. وتەلمەس پارىزى تۇرماق جان-ءتانىن وتان ءۇشىن قۇربان ەتۋگە دايىن تۇراتىنداي بولۋى كەرەك.

8. حالىققا تاۋەلسىزدىك، وتان ۇعىمدارىن تۇسىندىرەتىن، ناسيحاتتايتىن ماتەريالداردى كوپتەپ شىعارۋ، تاراتۋ. الەمدەگى وتارلاۋشىلاردىڭ كوپشىلىگى وتار حالقىنا تاۋەلسىزدىك تۋرالى كوپ اقپارات بەرۋگە قارسى. سەبەبى، ساناسى ويانىپ كەتكەن حالىق شىن تاۋەلسىزدىككە ۇمتىلادى دەپ قورىققان. بيلىك كوبىنە حالىققا ءفورمالدى، تاۋەلسىزدىكتىڭ سىرتقى فورماسىن عانا تۇسىندىرەدى. سىرتقى كۇشتەر حالىقتى قۇل ەتىپ ۇستاۋعا بەيىم ءارى مۇقتاج. ءبىر عانا مىسال كەلتىرەيىن، كوپ ەلدەردە تۇرمەلەرگە ەركىندىكتى ناسيحاتتايتىن اقپاراتتار، ماتەريالدار كىرگىزۋگە قاتاڭ تىيىم سالعان. سەبەبىن وزدەرىڭىزدە تۇسىنگەن بولارسىزدار. ال ءبىز ءبىر ەلدىڭ وتارى نەمەسە قۇلى ەمەسپىز عوي. سوندىقتان حالىقتىڭ ساناسىن وياتاتىن، پاتريوتيزمگە باۋليتىن اقپارات، ماتەريالداردى تاراتۋ;

9. پاتريوت، وتان قورعاۋشى جاستار تاربيلەگەندە وتاندى تەك قارۋمەن عانا ەمەس اقىلمەن دە قورعاۋ جاعىن ناسيحاتتاۋىمىز كەرەك. ول ءۇشىن دارىندى، تالانتتى جاستاردى پاتريوتيزمگە باۋلىپ، مەملەكەتتىك قولداۋعا الۋ; وتان قورعاۋ جولىندا سوعىسقان، قايتىس بولعاندارمەن قاتار مەملەكەتتىڭ دامۋى ءۇشىن كوپ پايدالى ەڭبەك ەتكەن ازاماتتاردى دا ارداقتاپ، قولداپ وتىرۋ. ويتكەنى، قازىرگى زامان وتاندى قورعاۋ قارۋمەن عانا ەمەس اقىلمەن قورعاۋ جۇزەگە اساتىن بولدى.

«اباي-اقپارات»