بۇگىنگى اقپاراتتاندىرۋ زامانىندا قازىرگى ءومىردى اقپاراتتىق تەحنولوگيالارسىز ەلەستەتۋ مۇمكىن ەمەس. اقپاراتتىق رەۆوليۋتسيانىڭ ەكپىندى دامۋى ناتيجەسىندە اقپارات مەملەكەتتىك باسقارۋدىڭ باستى رەسۋرسىنا اينالدى. ءتىپتى اقپاراتتىق مەملەكەت دەگەن جاڭا تەرمين پايدا بولدى. قر پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعىمەن 2013 جىلى 8 قاڭتاردا «اقپاراتتىق قازاقستان -2020» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى بەكىتىلدى. وسى ماقالادا ءبىز ونىڭ نەگىزگى مىندەتتەرى مەن باعىتتارىن تولىق انىقتاۋعا تىرىسامىز.

اقپاراتتىق قوعامدا باستى رەسۋرس اقپارات بولىپ تابىلادى، ءدال وسى اقپاراتقا يە بولۋ نەگىزىندە ءار ءتۇرلى پروتسەستەر جانە قۇبىلىستار تۋرالى كەز كەلگەن قىزمەتتى ءتيىمدى جانە وڭتايلى قۇرۋعا بولادى. اقپاراتتىق قوعامدى دامىتۋدىڭ نەگىزگى بەلگىلەرى كومپيۋتەرلەردىڭ بولۋى، كومپيۋتەرلىك جەلىلەردى جانە سونداي-اق كۇندەلىكتى قىزمەتتە اقپاراتتىق جانە كوممۋنيكاتسيالىق تەحنولوگيانى پايدالاناتىن، اقپاراتتىق سالادا قامتىلعان حالىقتىڭ سانىن دامىتۋ دەڭگەيى بولىپ تابىلادى.

اقپاراتتىق قوعام دامىعان جانە قول جەتىمدى يننوۆاتسيالىق جانە اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردىڭ ينفراقۇرىلىمى ەسەبىنەن حالىقتىڭ حال-احۋالىنىڭ جوعارى دەڭگەيىنە جەتۋگە باعىتتالعان. قازاقستان ءوز كەزەگىندە جاھاندىق اقپاراتتىق قوعامنىڭ قالىپتاسۋ پروتسەسىنە بارىنشا ۇلەس قوسۋدا. سول سەبەپتى بارلىق قاجەتتى شارتتاردى تۋدىرۋ ءۇشىن «اقپاراتتىق قازاقستان - 2020» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى ازىرلەنگەن. بۇل باعدارلاما ءبىزدىڭ ەلدىڭ اقپاراتتىق قوعامعا تولىققاندى اۋىسۋىن جۇزەگە اسىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. باعدارلامانىڭ باستى مىندەتتەرى مىنالار: مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىنىڭ تيiمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋى; اقپاراتتىق - كوممۋنيكاتسيالىق ينفراقۇرىلىمنىڭ قولجەتىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ; اكت-نى ەنگىزۋ  ارقىلى تىرشىلىك ەتۋ ساپاسىن جانە شارتتارىن ارتتىرۋ;  وتاندىق اقپاراتتىق كەڭىستىكتى دامىتۋ.

قپاراتتىق كوممۋنيكاتسيالىق تەحنولوگيالار قوعامدى جاڭعىرتۋدىڭ ماڭىزدى فاكتورلارى ادامداردىڭ ءومىر ءسۇرۋ سالتىنا، ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەرگە ىقپالى اكت قازىرگى قازاقستان ازاماتتارىنىڭ ءومىرى مەن ەكونوميكاسى ءۇشىن اكت دامۋ ماڭىزدىلىعىن سيپاتتايدى. سوڭعى جىلدارى اكت سەكتورىندا قازاقستان ماڭىزدى سەرپىن جاسادى. پوچتا بايلانىسى، تەلەكوممۋنيكاتسيا سالاسى جانە ينتەرنەتكە رۇقسات بەلسەندى دامىپ كەلەدى.

حالىققا جانە بيزنەسكە ۇسىنىلاتىن قىزمەتتەردىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ ءۇشىن «ازاماتتارعا ارنالعان ۇكىمەت» كاق قىزمەتىن جاقسارتۋ بويىنشا ۇلكەن جۇمىس جۇرگىزىلدى، مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ ينتەرنەت-رەسۋرستارى، ۆيرتۋالدى قابىلداۋ، ينتەرنەت-كونفەرەنتسيالار ارقىلى حالىق پەن مەملەكەتتىڭ كەرى بايلانىسى مەن ديالوگىنىڭ مەحانيزمدەرى ىسكە اسىرىلدى. بىراق اقپاراتتىق قوعامدى قۇرۋ وسىمەن اياقتالمايدى، ۇزدىكسىز جۇمىس جۇرگىزىلۋدە.

باعدارلامادا قول جەتىمدى ەلەكتروندى دەنساۋلىق ساقتاۋدىڭ قىزمەتتەرىن الۋعا، قاشىقتىقتان جۇمىس ىستەۋگە، ومىرلىك وقۋ جانە دايىندىق، ەلەكتروندىق ءبىلىم ارقىلى اقپاراتتىق تەحنولوگيالارمەن جۇمىستاردىڭ داعدىلارىن الۋعا جانە مەڭگەرۋگە ازاماتتارعا مۇمكىندىكتەر تۋدىرۋ ءۇشىن شارتتار كوزدەلگەن. سونداي-اق ءبىزدىڭ ەلدىڭ نەعۇرلىم اشىق، قول جەتىمدى جانە باسەكەگە قابىلەتتى ەكونوميكاسىن قۇرۋ ماقساتىندا باعدارلامامەن ەكونوميكانىڭ نەگىزىن قالايتىن سالاداعى زياتكەرلىك جۇيەلەردى بارىنشا كوپ ەنگىزۋ كوزدەلەدى.

«اقپاراتتىق قازاقستان-2020» مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن  ىسكە اسىرۋدىڭ  ناتيجەنسىندە  ەلىمىز  مىنا كورسەتكىشتەرگە قول جەتكىزۋدى ماقسات ەتىپ وتىر: 1.  قازاقستان 2020 جىلعا دەيىن دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ «Doing Business» رەيتينگىندە العاشقى 35 مەملەكەتتىڭ تىزىمىنە ەنۋى قاجەت; 2.  «ەلەكتروندىق ۇكىمەت» يندەكسىندە ( بۇۇ-نىڭ ادىستەمەسى بويىنشا) 2020 جىلعا دەيىن العاشقى 25 مەملەكەتتىڭ تىزىمىنە ەنۋى قاجەت; 3.  قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءۇي شارۋاشىلىقتارىنىڭ اقپاراتتىق-كوممۋنيكاتسيالىق ينفراقۇرىلىمىنىڭ قولجەتىمدىلىگى - 100%; 4.  ينتەرنەت جەلىسىن قولدانۋشىلار سانى 2020 جىلى - 75 %; 5.  قازاقستان حالقىن ەفيرلىك تسيفرلىق تەلەراديوحابارلاردى تاراتۋمەن قامتۋ – 95%; 6.  ءEلدىڭ ءجىو-گى اكت سالاسىنىڭ ۇلەسى  – 4%; 7.  دەنساۋلىق ساقتاۋدىڭ بىرىڭعاي جەلىسىنە قوسىلعان دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمدارىنىڭ ۇلەسى – 100%; 8.  بىرىڭعاي ۇلتتىق عىلىمي-ءبىلىم بەرۋ جەلىسىنە قوسىلعان عىلىمي-ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنىڭ ۇلەسى – 100%; 9.  كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىق دەڭگەيى - 80 %; 10. قازاقستاندا تىركەلگەن باق-تىڭ جالپى سانىنداعى ەلەكتروندىق باق-تىڭ ۇلەسى – 100%. 11. ەلەكتروندىق تۇردە تولەنەتىن تاۋارلار مەن قىزمەتتەردىڭ جالپى اينالىمىنداعى قازاقستاندىق ينتەرنەت-دۇكەندەردىڭ اينالىم ۇلەسى – 40%. 12. ەلەكتروندىق تۇردە ۇسىنىلاتىن مەملەكەتتىك قىزمەتتەردىڭ ۇلەسى - 50%. 13. جالپى قىزمەت كورسەتۋلەردىڭ  80  پايىزىن -  ەلەكتروندىق  مەملەكەتتىك قىزمەتتەردىڭ ۇلەسى قۇرايدى.

نەگىزگى مىندەتتەر  - مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىنىڭ تيىمدىلىگىن، يننوۆاتسيالىق جانە اقپاراتتىق-كوممۋنيكاتسيالىق ينفراقۇرىلىمنىڭ قول جەتىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ، قوعامنىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جانە مادەني دامۋى ءۇشىن اقپاراتتىق ورتانى قۇرۋ، سونداي-اق وتاندىق اقپاراتتىق كەڭىستىكتى دامىتۋ. باعدارلامانى ىسكە اسىرۋ مەرزىمى –  1-كەزەڭ: 2013-2017 جىل، 2-كەزەڭ: 2018-2020 جىل.

مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ بارلىق دەڭگەيلەرىندە اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى قولدانۋ باقىلاۋ ءتارتىبىن قامتاماسىز ەتەدى، دەرەكتەردىڭ قوسارلانۋىن جويادى، ول بيۋدجەت شىعىنىن قىسقارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى جانە ۇسىنىلاتىن قىزمەتتەردىڭ ساپاسىن ارتتىرادى.

تاعى ءبىر ايتا كەتەتىن جايت، بۇل باعدارلاما بويىنشا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىن تەحنيكالىق جاڭارتۋ شارالارى قاراستىرىلىپ وتىر. وسىنىڭ ارقاسىندا 2017 جىلعا قاراي قازاقستان حالقى 100% ساندىق حابار تاراتۋ سيگنالدارىن قابىلداۋ مۇمكىندىگىنە يە بولسا، 2020 جىلى 1 ملن. ادام ۇلتتىق سپۋتنيكتىك جەلىگە قوسىلادى.

جوسپار بويىنشا، 2020 جىلعا قاراي «kz» جانە «kaz» دومەندەرىندەگى ينتەرنەت-سايتتاردىڭ سانى 2012 جىلمەن سالىستىرعاندا 50% ارتاتىن بولادى. بۇدان بولەك، قازاقستاندىق تەلەارنالار 110 مەملەكەتتىڭ ايماعىندا تارالاتىن بولدى. ال باسپا ەلەكتروندى باق ينتەرنەت بەتىندە 95 پايىزعا كوتەرىلەدى ەكەن.

Abai.kz