بىرەر جاس ۇلكەندىگىن ەسەپكە الماي، دوس-جولداس ساناپ جۇرگەن الدىڭعى تولقىن اعالارىمىز بىرىنەن كەيىن ءبىرى الپىس جىلدىق مەرەيتويلارىن اتاپ وتۋدە.  ءبىر جاعىنان، وسىناۋ ءبىر اسقارالى جاسقا امان-ەسەن جەتىپ، حالقىنىڭ الدىندا ەسەپ بەرىپ جاتقاندارىنا شىن قۋانىپ قالاسىڭ. ال، كۇنى كەشە عانا ەكپىندەرىنەن جەل ەسىپ، جاستىقتىڭ دۋمانىندا بىرگە جۇرگەن اياۋلى جانداردىڭ اعالىق جاستان اسىپ، ەگدەلىك كەزەڭگە  اياق باسقانىن ويلاعاندا كوڭىلىڭە ءبىر كىربىڭ قوناقتايتىنى دا جاسىرىن ەمەس. «ياپىراي، – دەيسىڭ وسىندايدا، – توقتاۋسىز سىرعىعان قايران ۋاقىت بىلدىرتپەي ءبىزدى دە ءومىردىڭ بازارىنان قايتار كەزەڭگە جەتكىزگەن ەكەن-اۋ!» سەبەبى، الپىس دەگەن اناۋ ايتقانداي – تال ءتۇس ەمەس، بەسىن مەزگىل ەكەنىن، ورەكپىگەن سەزىمدەر باسىلىپ، بايسالدىلىققا باس يەتىنىڭدى  ءىشىڭ سەزەدى... بوزبالا كەزدە العاش تانىسىپ، ءومىر اتتى ءدۇبىرلى  دۇنيەنىڭ  ولەڭ دەيتىن ولكەسىندە جۇپ جازباي بىرگە كەلە جاتقان جومارت يگىمان  ءوزىنىڭ 60 جىلدىق مەرەيتويىنا شاقىرعاندا ەكىۇداي كۇي كەشكەنىم سوندىقتان.

ءبىر اشىلىپ، ءبىر تارقاتىلىپ كەلە جاتقان تالدىقورعان وبلىسىنىڭ تاعدىرى ودان دا كۇردەلى بورلىتوبە (دۇرىسى ءبورىلى توبە) اۋدانىنداعى «بالقاش ءوڭىرى»، «پريبالحاشە» گازەتتەرىن بالا كەزدەن وقىپ وستىك. سول گازەتتەن جومارتتىڭ ولەڭدەرىن العاش كورىپ، ەلىكتەگەنىمىز دە جاسىرىن ەمەس. ءتورت اياعىنان تايپالعان سول ولەڭدەردى مەكتەپ وقۋشىسى جازدى دەگەن وي قاپەرىمىزگە دە كەلمەيتىن. ۇلكەن كىسى شىعار دەيتىنبىز ىشىمىزدەن. جوعارى سىنىپتاردا وقىپ جۇرگەندە اۋداندىق گازەتكە جىبەرگەن ولەڭدەرىمە باعا بەرىپ، حاتتارعا  شولۋدىڭ ىشىنە مەنىڭ دە سويىمدى كىرگىزگەندە ەرەكشە قۋانىپ، جومارت دەگەن اقىنعا دەگەن قۇرمەتىمىز ارتا تۇسكەن. ال، تۇڭعىش كەزدەسۋمىز مەكتەپ بىتىرگەن جىلى قازمۋ-دىڭ جاتاقحاناسىندا بولعانى قازىرگىدەي كوز الدىمدا. مەنىڭ قۇجاتتارىمدى جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنە وتكىزگەنىمدى ەستىپ، ارنايى ىزدەپ كەلىپتى. العاش ويلاعانداي اسا ۇلكەن جىگىت ەمەس ەكەن. ارامىز ەكى-ءۇش جاس شاماسى. بىراق، بايسالدى قالپى، ءسوزىنىڭ سالماعى ءومىر كورىپ، ىسىلعان ازامات ەكەنىن اڭعارتىپ تاستاعان. ماعان  اقىل-كەڭەسىن ايتىپ، ولەڭدەرىمدى وقىتىپ، پىكىرىن ءبىلدىرىپ قويادى. ءبىراز وتىرىپ اڭگىمەلەستىك. وسى تانىستىق ءبىزدى اعا مەن باۋىر، ادەبيەت پەن جۋرناليستيكاداعى ارىپتەستەر رەتىندە  بايلانىستىرىپ كەتكەنىن قايدان بىلەيىك.

سول جىلى مەنىڭ جولىم بولمادى، وقۋعا تۇسە المادىم. كەلەر كوكتەمدە وتان الدىنداعى ازاماتتىق بورىشىمدى وتەۋ  ءۇشىن اسكەرگە اتتاندىم. سوناۋ پولياك جەرىندە ءجۇرىپ، ساعىنىشتان تۋعان ءبىر-ەكى ولەڭىمدى اۋداندىق گازەتكە باسىپ، حاتقا سالىپ جىبەرگەندە قازاق ءتىلىن تۇسىنبەيتىن قارۋلاستارىم دا وقىتىپ تىڭداعان. كومانديرلەر الدىندا ابىرويىم ءبىر ءوسىپ قالعانى ەسىمدە. ەكى جىلدان كەيىن قايتىپ ورالىپ، اۋداندىق گازەتكە بارسام،  جومارتىم وسىندا جاۋاپتى حاتشى قىزمەتىن اتقارىپ ءجۇر ەكەن.  ءبىزدىڭ ارامىزداعى  ناعىز دوستىق وسى كەزدە باستالعانى انىق. جەرى شولەيت، تابيعاتى قاتالداۋ ءوڭىر  بولسا دا، ول كەزدە بورلىتوبە اۋداندىق گازەتىندە شىعارماشىلىققا قۇشتار جاندار ەڭبەك ەتەتىن. جازۋشى اسىلبەك السەروۆ، ساتيرانىڭ ساربازدارى تولەۋحان ايازباەۆ پەن تۇرلىحان كارىم، جۋرناليستيكانىڭ مايتالمانى تىلەۋكەن بەكبوسىنوۆ مەنى تۋعان باۋىرلارىنداي قۇشاق جايا قارسى الدى. جومارت ەكەۋىمىزدى ولەڭگە دەگەن تالابىمىز ءتىپتى جاقىنداستىرىپ جىبەرگەن.

مەنىڭ تۇسىنۋىمشە، اقىنعا ۇستاز بولۋ دەگەن – ولەڭ جازۋدى ۇيرەتۋ بولىپ ەسەپتەلىنبەيدى. ول ەڭ الدىمەن، شىعارماشىلىققا باۋلۋ، پوەزياعا دەگەن كوزقاراس پەن مىنەزدى قالىپتاستىرۋدا جاتسا كەرەك. مەن جومارتتان وسىنى ۇيرەندىم دەسەم، قاتەلەسە قويمايمىن. اۋداندىق گازەتتىڭ ۇشى-قيىرى كورىنبەيتىن جۇمىسىنا جەگىلە ءجۇرىپ، اراسىنان ولەڭ جازۋعا دا ۋاقىت تاۋىپ جاتۋشى ەدىك. مۇنداي ساتتەر اسىرەسە جومارتتا ءجيى كەزدەسەتىن.  جۇمىسقا كەلگەننەن كەيىن قاپتاعان شارۋانىڭ بەتىن ءبىر قايىرىپ تاستاپ، تۇندە عانا جازعان ولەڭدەرىنە كەزەك بەرەتىن. شيرىققاندا تۋعان جىرلار بىردەن جانىمىزدى باۋراپ، بولەك ءبىر الەمگە جەتەلەگەندەي كۇي كەشكەن ساتتەرىمىز از بولعان جوق. «ە، جازعاندا وسىلاي جازۋ كەرەك-اۋ!» – دەگەن وي سانامىزدا قوناقتاپ قالا بەرەتىن.

ال، تىرشىلىكتە جومارت وزىنەن كەيىنگى قالام ۇستاعان جاستارعا قامقور اعا دا بولا ءبىلدى. اشۋلانۋ، كەيۋ، ادامعا جەكىرۋ دەگەندى بىلمەيتىن جوكەڭنەن ۇنەمى قولداۋ كورىپ جۇردىك. ءبىر جىل ەڭبەك ەتىپ، وقۋعا قايتا اتتاناردا اق جول تىلەپ قالعان دا ءوزى بولاتىن. جىل سايىنعى  وندىرىستىك تاجىريبەنى «بالقاش وڭىرىندە» وتۋگە كەلگەندە قۇشاق جايا قارسى الاتىن دا سول. ماماندىقتى مەڭگەرىپ، ديپلومدى الىپ كەلگەندە قۋانعانداردىڭ قاتارىندا دا جومارتتىڭ بولعانى انىق.  اقىل ايتىپ ەمەس، ءوزىنىڭ جەكە ۇلگىسىمەن جۋرناليستيكانىڭ ۇڭعىل-شۇڭعىلىن ۇقتىرىپ، پوەزياعا دەگەن ادالدىقتىڭ قانداي بولاتىنىن كورسەتكەن جومارت ەدى دەسەم، وزگە اعالارىم وكپەلەي قويماس.

ءبىر كۇنى جومارت مەنى وڭاشا شاقىرىپ الىپ: «قۋات، قاپال اۋداندىق گازەتىندە قازاق ماماندارى قات كورىنەدى. وبلىستىق پارتيا كوميتەتىنەن ۇسىنىس ءتۇسىپ جاتىر. مەن بورلىتوبە اۋدانىنا تامىر تاستاپ ۇلگەردىم، ال سەن بولساڭ جاسسىڭ. وسىعان ءوزىڭ بارساڭ قايتەدى؟!» – دەگەن. جۇبايىممەن اقىلداسا كەلىپ، بارعان دۇرىس دەپ شەشتىك. گازەتىمىزدىڭ رەداكتورى بولاتحان احمەتوۆ اعامىز دا مۇنى بىردەن قولداعان. وسىلايشا ويلاماعان جەردەن قاپالعا اتتانىپ، رەداكتوردىڭ ورىنباسارى بولىپ شىعا كەلدىم. اراعا جىل سالىپ وسى گازەتتىڭ رەداكتورى قىزمەتىنە تاعايىندالدىم. تاعدىرىمنىڭ وسىلايشا اياق استى وزگەرۋىنە جومارتتىڭ ىقپالى بولعانىن قالاي ۇمىتايىن.

ارامىزداعى جولدار مەن شاقىرىمدار رۋحاني بايلانىسىمىزعا كەدەرگى بولماعانى انىق. وبلىس، رەسپۋبليكا كولەمىندە وتكىزىلىپ جاتاتىن ءمۇشايرالاردا، كاسىبي جينالىستاردا ءجيى باس قوسىپ تۇراتىنبىز. اسىرەسە، تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ العاشقى جىلدارى باتىر بابالارىمىز بەن بي-سۇلتاندارىمىزعا ارنالعان استا-توك تويلار ءبىز ءۇشىن شابىت شاقىرۋدىڭ، جىر جازۋدىڭ تىڭ تاپىنىسى بولدى. مۇندايدا، وبلىستىق گازەتتىڭ باس رەداكتورى تۇرسىن ابدۋاليەۆ اعامىز باستاپ، تالدىقورعاننىڭ باس اقىنى، جارىقتىق ابەن داۋرەنبەكوۆ، جاماۋ بۇقارباەۆ، توقتاسىن سۇگىربەكوۆ، ورداش كەندىرباەۆتار بىزدەرگە ەرەكشە ءىلتيپاتىن اياعان ەمەس. ولاردىڭ شۋاققا تولى كوڭىلى مەن اعالىق ايالى الاقانىن بۇگىنگە دەيىن سەزىنەمىز. ورداش اعامىزدىڭ جاقسى جىر ەستىگەن كەزدە: «ءوي، اينالايىن-اۋ، وسىدان ارتىق ەندى كىسى ولتىرەيىن دەپ پە ەدىڭ!» – دەپ ريزاشىلىعىن بىلدىرەتىنىن جىميا وتىرىپ ەسكە الامىز...

قاپال مەن بورلىتوبە اۋداندارىنىڭ اراسى اجەپتاۋىر جەر. الايدا، جوكەڭدەردى ساعىنعان كەزدە الىس-جاقىنعا قاراماي تارتىپ كەتەتىنمىن. «بالقاش ءوڭىرى» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى قىزمەتىن اتقاراتىن جومارت رياسىز كوڭىلمەن قارسى الادى. ءتىلى توتيايىندىي اششى، سىقاقشى  تولەۋحان اعامىز، باسپاحانا ديرەكتورى – عالي احمەتوۆ باۋىرىمىز جانىنان تابىلادى. اڭگىمە تيەگى اعىتىلىپ، نەبىر قىزىق وقيعالار ەسكە تۇسىرىلەدى. مۇندايدا، ارينە، ولەڭ دە وقىلماي قالمايدى. ءوزىنىڭ مايدا قوڭىر داۋىسىمەن جاڭا ءبىر شىعارماسىن وقي جونەلگەندە  جومارتتى تىڭداۋدىڭ ءوزى ءبىر عانيبەت. ولەڭى – وزىمەن، ءوزى –ولەڭىمەن بىتە قايناسىپ كەتكەن اقىن اينالاسىنداعىلارعا رۋحتانىپ كورىنەتىنى بار.

مەنىڭ پىشاقتىڭ قىرىنداي عانا تىرناقالدى كىتابىم – «جان سىرىم» وسى بورلىتوبە اۋداندىق باسپاحاناسىنان جارىق كوردى. بۇعان العاشقى  رەداكتورىم بولاتحان احمەتوۆ مۇرىندىق بولسا، شىعارۋشى جومارت يگىمان ەدى.  تۇڭعىشتىڭ اتى تۇڭعىش. كوڭىلىم الىپ ۇشىپ كىتاپتارىمدى الۋعا باردىم. جانىمدا قاپالدىڭ ەكى ازاماتى سەرىك بولىپ ءجۇر. رەداكتسيا مەن باسپاحانا قىزمەتكەرلەرىنە داستارحان جايىپ، العىسىمىزدى ايتقانشا كۇن كەشكىرىپ قالعان ەكەن. قاپالدىق دوستارىم: «جانىنا كەلىپ تۇرىپ بالحاشتىڭ سۋىنا اياعىمىزدى باتىرماي كەتكەنىمىز بولماس!» – دەپ قولقالاعاننان كەيىن كوكشە تەڭىزگە باردىق. داريانىڭ جاعاسىندا تۇرىپ ءجۇزۋدى ۇيرەنبەگەن جومارت سۋعا تۇسۋدەن باس تارتتى. قالعان ۇشەۋىمىز بەلۋاردان سۋ كەشىپ تۇرىپ، تىلەك ايتۋدى جالعاستىرعان كورىنەمىز. سول كەزدە جاعادا تۇرعان جوكەڭ كۇرەڭىتىپ باتقان كۇننىڭ شاپاعاتىمەن قىزىل تۇسكە بويانعان كولگە قاراپ تۇرىپ:

مىناۋ بالقاش...

قىزىل-كۇرەڭ، ءتۇس عاجاپ،

ءبىر جارتىنى قولدارىنا ۇستاپ-اپ.

ءۇزىپ-جۇلىپ تىلەك ايتىپ ءوزدى-ءوزى،

ءۇش ءجۇز گرام ءبولىپ ءىشتى ءۇش قازاق! –

دەيدى ءبىزدى قاعىتىپ. وندايدا ۇندەمەي قالۋ ارعا سىن. تابان استىندا مەن دە تابىلىپ:

قاپەرىمدە ءسوز تابادى ءبۇي دەپ كىم،

اراسىندا موينىڭ وزىق تۇيدەكتىڭ.

سۋ جاعالاپ جۇرگەن تاۋىق – جومەكەڭ،

جۇمىرتقاسىن باسىپ شىققان ۇيرەكتىڭ! –

دەپ ازىلدەگەنىم ەسىمدە.

ايتا بەرسە، جومارتتىڭ وسىنداي وڭتايلى ساتتەرى سۋىرىپ سالىپ ولەڭ قۇراپ، ۇرىمتال جاۋاپ قايتارىپ جىبەرەتىنە تالاي كۋا بولعانبىز. پوەزياعا اسا سەرگەك قارايتىن ول مۇنداي ەكسپرومتتى جىرلاردى دا ءتورت اياعىن تايپالتىپ شىعاراتىن. اڭگىمە اراسىندا تابان استى تاپقىرلىعىمەن تالاي ورتانى قىران-توپان كۇلكىگە كەنەلتكەن ساتتەرى دە از ەمەس. سونىڭ ءبىر-ەكەۋىنە توقتالىپ وتكەندى ءجون كورىپ وتىرمىن.

اۋدان جۇرتشىلىعى اراسىندا  اجەپتاۋىن ابىرويى بار جومارتتى اكىم-قارالار دا قاتتى قۇرمەتتەيتىن. 90-شى جىلداردىڭ باسىندا «دەموكراتيانىڭ»  دۇمپۋىمەن سايلانىپ، اۋدان اكىمى بولعان امانگەلدى بەكبوسىنوۆ  دەگەن ازامات قايدا ساپارلاسا دا رەداكتوردى جانىنان قالدىرماي الىپ جۇرەدى عوي.  ارادا ءبىراز ۋاقىت وتكەننەن كەيىن كابينەتتە اۋدان باسشىلارىمەن اڭگىمە-دۇكەن قۇرىپ وتىرعان اكىم:

- ءاي، جومارت، وسى مەن سەنى ءوزىم جۇرگەن جەردەن ءبىر قالدىرمايمىن. ال سەن مەنى نەگە ۇيىڭە قوناققا شاقىرمايسىڭ؟! – دەمەيدى مە.

- وي، ابەكە، وسىنى ويلاعاندا ءوزىم دە قينالامىن. بىراق... شاقىرايىن دەسەم ءۇيىم جوق! – دەپتى.

- قالاي، وسى كۇنگە دەيىن ءۇيسىز ءجۇرسىڭ بە؟

- ءيا، انا كەلىنىڭىز سايراشتىڭ تەمىرجول مەكتەبىنىڭ مۇعالىمى رەتىندە العان پاتەرىندە كۆارتيرانت بولىپ تۇرىپ جاتىرمىن...

- ونىڭ بولماعان ەكەن. باس رەداكتوردىڭ باسپاناسىز جۇرگەنى جاراسپايدى. قانە، وتىر دا ارىزىڭدى جاز، – دەيدى اكىم. – پايدالانۋعا بەرىلگەلى وتىرعان ۇيلەردىڭ بىرىنە كىرەسىڭ!

سوندا الدىنا قاعاز الدىرعان جوكەڭ:

ون التى جىل مەن لەپسىگە كەلگەلى،

تاپقانىم كوپ، جەتكەنىم كوپ، سىيىم كوپ.

ايتارى بار اقىن دەيدى ەل مەنى...

بىراق، بىراق، ءوز باسىمدا ءۇيىم جوق! – دەپ جازىپ بەرىپتى. ايتقانداي-اق، كوپ ۇزاماي جومارت وتباسىمەن جاڭادان بوي كوتەرگەن ۇيلەردىڭ بىرىنە كىرگەن بولاتىن.

ءبىزدىڭ رەداكتورىمىز ءارى رۋحاني ۇستازىمىز بولاتحان احمەتوۆ اعاعا قاتىستى ءبىر قىزىق وقيعانى ايتپاسقا بولمايدى. ول كىسى الپىس جاسقا تولىپ، زەينەتكەرلىككە شىعۋ تويىن جاسامايدى ما. سول تويدا ءسوز سويلەگەن اۋدان اكىمى  اڭگىمەنىڭ ءاۋجايىن جومارتقا قاراتىپ:

- جومارت ماقاتۇلى، دۇنيەدە بولاتحان اعاداي ۇستاز بەرگەن سەندە ارمان جوق شىعار؟! – دەپتى. – بوزبالا كەزىڭنەن قاناتىنىڭ استىنا الىپ، ايتۋلى اقىن ءارى قالامگەر ەتىپ شىعاردى. كەزىندە ءوز ەركىمەن باسپاحاناعا باستىق بولىپ اۋىسىپ، رەداكتورلىق قىزمەتىن ساعان قالدىرىپ كەتتى. كەيىننەن اۋداندىق ءماسليحاتتىڭ توراعاسى قىزمەتىن اكەدەن قالعان مۇراداي ەتىپ، تاعى ساعان تابىستادى. ەندى ول كىسىگە العىستان باسقا نە ايتا الاسىڭ؟! – دەمەيدى مە.

سول كەزدە جومارت:

- جوق، شىن مانىندە بولاتحان اعاما وكپەم قارا قازانداي! – دەپتى. مۇنداي جاۋاپتى كۇتپەگەن  جۇرت سىلتىدەي تىنعان.

- اپىراي، نەگە؟

- ءبارى جونىمەن كەلە جاتىر ەدى. ەندى ويلاماعان جەردەن دەمالىسقا كەتەمىن دەيدى. مەن ول كىسى اۋدانعا اكىم بولىپ، ءوزى زەينەتكەرلىككە شىققاندا ورىنىنا مەنى وتىرعىزىپ كەتەدى دەپ ۇمىتتەنىپ جۇرگەنىم جوق پا!

تويعا كەلگەن قوناقتاردى قىران-توپان كۇلكىگە كەنەلتكەن جوكەڭ وكپەلەگەن بالاداي كۇي تانىتىپ، ۇرتىن تومپايتاتىن كورىنەدى.

ايتقانداي-اق، اقىنعا اكىم بولۋدى جازباعان ەكەن. كوپ ۇزاماي بورلىتوبە اۋدانى جابىلىپ، سارقان اۋدانىنا قوسىلىپ كەتە باردى. تىرشىلىك قامىمەن جومارت تا سارقان قالاسىنا قونىس اۋدارعان. مۇندا اۋدان اكىمدىگىنىڭ ىشكى ساياسات جانە الەۋمەتتىك سالا ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى  قىزمەتىنە ورنالاستى. اتىنان ات ۇركەتىن قىزمەت ەكەنى راس.  ونى يگرۋ ومىرلىك تاجىريبەسى مەن ءبىلىمى  مول جوكەڭ ءۇشىن بۇيىم ەمەس.  قىزمەتتى بىردەن دوڭگەلەنتىپ اكەتكەن. الايدا، ەركىندىكتە عانا شارىقتاي الاتىن اقىن كوڭىل ەرتەدەن كەشكە دەيىن ءتورت قابىرعانى كۇزەتىپ وتىرىپ، باسشىلاردىڭ ايتقانىن مۇلتىكسىز ورىنداۋدى تالاپ ەتەتىن بۇل جۇمىسقا كوندىگە الماعانى انىق.  ونى ءبىز ارا-تۇرا جوكەڭدى ىزدەپ بارعاندا اڭعارىپ تا جۇردىك. اقىرى، مەملەكەتتىك قىزمەتتى قالدىرىپ، جانىنا جاقىن جۋرناليستيكاسىنا قايتىپ ورالدى.  ول وسىلايشا سارقان اۋداندىق گازەتىنىڭ باس  رەداكتورى قىزمەتىنە كەلگەن بولاتىن. اراسىندا ءبىر جىل شاماسىندا تالدىقورعانعا كەلىپ، «الاتاۋ» گازەتىنىڭ رەداكتورى بولعانىن ايتپاعاندا، جوكەڭ ءالى دە سول «سارقان»  گازەتىن ۇزدىكسىز باسقارىپ كەلە جاتىر. اۋداندىق ءماسليحاتتىڭ دەپۋتاتى، سارقان اۋدانىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى اتاق-لاۋازىمدارى وعان كورسەتىلگەن قۇرمەتتىڭ ءبىر پاراسى عانا.

دارىن دەگەن دۇنيە ادامنىڭ بويىنا جالعىز-جارىمداپ ەمەس، قوسارلانا قوناتىنىن ءومىردىڭ ءوزى دالەلدەپ كەلەدى. بۇل قاسيەت جومارتتى دا اينالىپ كەتپەگەن. وسىعان بايلانىستى ءبىر وقيعا ەسىمىزگە تۇسكەندە قاراپ وتىرىپ جىمياتىنىمىز بار. بىردە، الماتى وبلىسىندا ەكى جىلدا ءبىر وتكىزىلىپ تۇراتىن مۇقان تولەباەۆ اتىنداعى كومپوزيتورلار بايقاۋى باستاۋ الدى. قازىلار القاسىنىڭ مۇشەلەرىمەن بىرگە كەلىپ تۇسكەن شىعارمالاردى قاراپ وتىرساق، ۇمىتكەرلەردىڭ ىشىندە جومارتتىڭ  دا ءانى بار ەكەن. ونىڭ اۋەن شىعارۋ بىلاي تۇرسىن، «ءاۋ» دەپ ءان سالمايتىنىن جاقسى بىلەتىن بىزدەردىڭ تاڭدانىسىمىز از بولعان جوق.  دەگەنمەن، نە دە بولسا تىڭداپ كورەيىك دەپ شەشتىك. وبالى نە كەرەك، جوكەڭنىن ءانى اجەپتاۋىر جاقسى شىققان ەكەن. بايقاۋ قورىتىندىسى بويىنشا جۇلدەلى ەكىنشى ورىندى قانجىعاسىنا بايلاپ اتتاندى. ەرتەڭىنە بۇل اقپارات وبلىستىق گازەتكە جاريالانعان بولاتىن. سونى وقىعان اقىن احمەت كەندىربەك دەرەۋ جومارتقا قوڭىراۋ شالادى عوي.

- اۋ، جوكە، ءبىز سەنى اقىن با دەپ جۇرسەك، سەنىڭ سازگەرلىك ونەرىڭ دە بار ەكەن عوي. قۇتتى بولسىن جۇلدەڭ! – دەپتى تاڭدانىسىن جاسىرماي.

- احا، ايتارىڭدى تەزىرەك ايتشى. ۋاقىتىم وتە تاپشى... – دەپتى سوندا جومارت اسىعىس ەكەنىن اڭعارتىپ.  ارىپتەسى ءارى زامانداسىنان  مۇنداي ارەكەت كۇتپەگەن احاڭ اڭتارىلىپ:

- نە بولىپ قالدى؟ ايتەۋىر جايشىلىق پا؟! – دەمەيدى مە. سوندا جومارت:

- جۋىردا سۋرەتشىلەردىڭ بايقاۋى بولادى دەپ ەستىدىم. سوعان دايىندالىپ جاتىرمىن! – دەپتى ماڭعازدانىپ. وسىدان كەيىن جوكەڭ سۋرەت سالا باستاپتى دەسە ءوز باسىم ونشا تاڭدانا قويمايمىن.

قازاقتا – «انت» دەگەن قاسيەتتى ۇعىم بار. ونى وتانعا، مەملەكەتكە ادال قىزمەت جاسايمىن، ءتىپتى قوجايىنعا قالتقىسىز ەڭبەك ەتەمىن دەپ قابىلداپ جاتادى. وكىنىشكە وراي، بۇگىندەرى ول العاشقى مازمۇن-ماعىناسىنان ايىرىلىپ، ورىندالۋى مىندەتتى ەمەس تاپتاۋرىن ءبىر تۇسىنىككە اينالىپ بارا جاتقانداي. ءسىرا، انت قابىلداعان كەزدە شەنەۋنىكتەر ءبىر بارماعىن بۇگىپ تۇراتىن بولسا كەرەك... وسىندايدا، قولدانىستان قالىپ بارا جاتقان «سەرت» دەگەن سوزبەن ساعىنىسىپ قاۋىشادى ەكەنسىڭ. وسى «سەرت» ءسوزى: عاشىقتاردىڭ – سۇيگەنىنە، ادالداردىڭ – اقيقاتقا، اقىنداردىڭ – ولەڭگە دەگەن تۇراقتىلىعىمەن ولشەنەتىن سياقتى. جومارت – ءوزىنىڭ بۇكىل بولمىس-بىتىمىمەن، ومىرلىك ۇستانىمىمەن وسى سەرتىنەن تايماي كەلە جاتقان تۇلعا دەسەم ەشكىم ارتىق ايتتىڭ دەي قويماس. سوناۋ بوزبالا كەزىندە:

مارقۇم اكەم ەجەلدەن سوزگە بەرىك،

ءوز جولىمدى تاڭداۋعا بەرگەن ەرىك.

- ونەر دەگەن تىم قيىن، كەدەرگىڭ كوپ،

جاقسى، – دەيتىن، – كەتپەسەڭ سەن دە جەرىپ.

- ءسوز ونەرىن قالاپسىڭ، قاراشىعىم،

جەتكىزە الساڭ ەلىڭە جان اسىلىن؟!.

دەگەن ءسوزى دەم بەرىپ اناشىمنىڭ،

جالقى جولدىڭ ىزدەدىم جاراسىمىن! – ء(سوز ساراسى) دەيدى ول  ءسوز ونەرىن مۇرات ەتكەن ۇلىنا سىناي قاراعان اكەسى مەن اناسىنا سەرت بەرىپ.

قالپىمدى قاراپايىم قومسىنباڭىز،

شابىتىم شالقار تەڭىز، تولقىن ناعىز.

حالقىم دەپ قارا ولەڭمەن سىر اقتارسام،

قالسىن دەپ ايشىقتى بوپ ارتىمداعى ءىز! – دەپ قايمانا قازاعىنا سىرىن اقتارسا دا:

قالماعان كوكەيىمدە سۇراق قانشا،

كوڭىلدى كىم تازالار لاستانسا.

تولعانىپ، باباممەنەن تىلدەسەيىن،

قونعانىڭ، ولەڭ شىركىن، راس بولسا.

وتكەن كۇن وگەيسىنبەي سىر اقتارسا،

لەبىزگە جان سەمىرەر قۇلاق قانسا.

باباممەن ارامىزدا دانەكەر بول،

قونعانىڭ، ولەڭ شىركىن، راس بولسا؟! – (رۋح شاقىرۋ) دەپ بابالار رۋحىمەن تىلدەسسە دە جوكەڭ اقىندىق تاعدىردىڭ ازابى مەن عاجابىن تەڭدەي الىپ جۇرۋگە دايىندىعىن قاپىسىز اڭعارتادى. وسى سەرتىنەن اينىماي كەلە جاتقانىن جالپاق جۇرتىنىڭ وعان دەگەن قۇرمەتى مەن سۇيىسپەنشىلىگى دالەلدەپ تۇر ەمەس پە؟!  كەلتىرىلگەن شۋماقتارداعى ءمىنسىز قۇرالۋىن ايتپاعاندا، «جالقى جولدىڭ ىزدەدىم جاراسىمىن...» ، «قالسىن دەپ ايشىقتى بوپ ارتىمداعى ءىز...»، «قونعانىڭ، ولەڭ شىركىن، راس بولسا...» – دەگەن جولدار اقىننىڭ ولەڭگە بەرگەن سەرتى ەمەس دەپ كىم ايتا الادى...

ءبىر عانا ولەڭىمەن پوەزيا تاريحىندا قالاتىن اقىندار بولادى. ءوندىرتىپ جازاتىندارى دا بار. «مۇسا پايعامبار ءوز جولىمەن، يسا پايعامبار ءوز جولىمەن» – دەمەكشى، اقىندىقتا دا اركىمنىڭ ءوز جولى بولۋى زاڭدىلىق. جومارت يگىمان ءوندىرتىپ جازاتىنداردىڭ سويىنان. ونىڭ قالامىنان بۇگىنگە دەيىن «جۇزدەسۋ»، «شاراينا»، «كوكجيەك»، «عۇمىرشىراق»، «جايقوڭىر»، «ەگىز ءورىم»، «اقجەلەڭ»، «ۇلى دالا سارىنى» اتتى جىر جيناقتارى جارىق كورىپ، وقىرمان قاۋىمنىڭ ىقىلاسىنا بولەنىپ ۇلگەرگەن. ولەڭ مەن قارا ءسوزدى تەل مەڭگەرگەن ول «سايالى ءتورىم، سارقانىم»، «قىران قيا»، «قاناتتالدى»، «كيە» اتتى تاريحي-تانىمدىق كىتاپتار شىعارىپ، پروزا جانرىندا دا تالاسى بار ەكەنىن اڭعارتىپ تاستادى. اعالىق جاستى القىمداپ، ناعىز شىعارماشىلىق كەمەلىنە كەلگەن جومارتتان الداعى ۋاقىتتا دا تۇششىمدى دۇنيەلەر تۋاتىنى كۇمانسىز. ەندەشە، ەلىن سيقىرلى ولەڭ قۇدىرەتىمەن قۋانتىپ كەلە جاتقان جۇرەگى  جىرعا جومارت جومارت اقىنعا ىزگى ماقساتتارىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن دەنساۋلىق پەن عۇمىر تىلەگىمىز كەلەدى!

الپىس – اسۋ

(جومارت  يگىمانعا)

ىزدەپ ءسوزدىڭ اسىلىن،

قازىپ ويدىڭ تەرەڭىن،

كەلتىرىپ ەڭ كەزەڭگە كيەلى ءسوز كەمەرىن.

التى اسۋدان اسىپسىڭ ايتۋلى اقىن اتانىپ،

ولەڭ بولىپ تاعدىرىڭ، ءوزىڭ بولىپ ولەڭىڭ.

اقىنداردان شىقپايدى اقيقاتتان بولەك ءۇن،

ارپالىستىڭ جۇرتىڭنىن اپەرەم دەپ كەرەگىن.

اڭىز بولىپ كەتكەن-ءدى وتىز تىستەن شىققان ءسوز،

ومىرىڭدە ويتكەنى  ولەڭ بولدى سەنەرىڭ.

جاقسىلىقتىڭ  ايىرىپ جاقۇتىنان كەبەگىن،

جاسىپ جۇرگەن جان بولسا ىزگى جولعا جەبەدىڭ.

جان ءدارۋى – جاقسى جىر، جۇرەك ەمى – نۇرلى ءسوز،

قاجەت بولسا تاباتىن ولەڭىڭنەن ەل ەمىن.

ارىپ-اشقان جان بولسا سۇراماستان سەبەبىن،

ايتقىزباي اق كورسەتتىڭ ازاماتتىق كومەگىن.

ورگە باستار وسيەت، ءورىم-ءورىم ولەڭدەر،

وسى ەمەس پە قايتارعان ەڭبەگىڭنىن تولەمىن.

ادامداردى تورلايدى اشىق كۇندە نەگە مۇڭ؟!

بىلسەم دەۋمەن كۇن كەشتىڭ تىرشىلىكتىڭ دەرەگىن.

وتان – اناڭ – وتباسىڭ،

قالامگەرلىك – قادىرلىڭ،

پوەزيا – عاشىعىڭ، ولەڭ بولدى بوبەگىڭ.

جۇرتىڭ سەنەن كۇتۋدە ابىز – اقىل، ورەلى ءۇن،

جازار الدا، بەۋ جومارت، وعان كامىل سەنەمىن.

جىگىت-جەلەڭ قالپىڭدا جۇرە بەرسەڭ جارار ەد...

... سەن الپىسقا كەلگەن سوڭ، مەن دە الپىسقا كەلەمىن!

قۋات قايرانباەۆ، اقىن، قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى

Abai.kz