قۇدايعا شۇكىر، ءبىر ايعا سوزىلىپ، ابدەن ابىگەرگە تۇسىرگەن جاڭا جىلعا دايىندىق تا اياقتالىپ، باقانداي ءتورت كۇن تويلاعان مەرەكەمىز دە ءوتتى-اۋ، ايتەۋىر. وزگە جەرلەردى بىلمەيمىن، ءبىر جىل بويى سارسىلا كۇتەتىن بۇل مەرەكەنى بار ءسان-سالتاناتىمەن اتاپ وتۋدە ءبىزدىڭ وبلىس قالعان وڭىرلەردى شاڭ قاپتىردى دەسە دە بولعانداي. جاڭا جىل الدىندا وبلىسىمىزدا وزگە وبلىستارداعى سەكىلدى بۇل مەرەكەگە وزىندىك جاقسى ءبىر، جان جادىراتار سىيلىقتار جاسالاتىن شىعار دەپ ويلاعان ەدىك. قازىر شىنى كەرەك، حالقىمىز شات-شادىمان ءومىر ءسۇرىپ وتىر، جەگەنى الدىندا، جەمەگەنى ارتىندا، اۋزىنان اق ماي اققان زامان دەي الماس ەدىك. سوندىقتان دا بۇل جولعى مەرەكە ەڭ بولماسا قاراپايىمداۋ عانا، كورپەسىنە قاراي كوسىلە وتىرىپ وتكىزىلەر دەگەنبىز. 

الايدا بۇل ءۇمىتىمىز بەكەر بولىپ شىقتى. بىزدەگى اتىنان ات ۇركەتىن فيرمالاردىڭ عانا ەمەس، بيۋدجەتكە قاراپ الاقان جايىپ وتىرعان، ولمەستىڭ كۇيىن كەشكەن مەكەمەسىماقتاردىڭ ءوزى بۇل مەرەكەنى وزدەرىنشە كەرەمەت كووپەراتيۆتىك كەشتەر وتكىزىپ، ءماز-ءمايرام بولىپ جاتتى. اقىرى مۇنىڭ اياعى 400 ادام جينالعان ات شاپتىرىمداي مەيرامحانادا قىپ-قىزىل توبەلەسپەن اياقتالدى. اراققا تويىپ العان قازاقتىڭ نارقاسقا جىگىتتەرى ءبىرىن-ءبىرى اياۋسىز تەپكىلەپ تىندى.

جارايدى، جاستاردىكى بالالىققا بەرگىسىز شالالىق دەلىك. وعان اقاڭنىڭ دا قىزۋى اسەر ەتكەن شىعار. ال ەندى وسى مەرەكەنى جۇرتتىڭ بارلىعىنىڭ ءبارى دە قۋانا قارسى الاتىنداي ەتىپ وتكىزۋىنە نە كەدەرگى ەدى؟ وزگە جاقتىڭ يگى ىستەرىنەن نەگە ۇلگى الماسقا؟ ماسەلەن، ماڭعىستاۋ وبلىسىندا كووپەراتيۆتىك كەشتەردى وتكىزبەيمىز دەپ شەشكەن كورىنەدى. ال شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ قىزمەتكەرلەرى مۇنداي وتىرىستىڭ ورنىنا سەمەي مەن وسكەمەندەگى بالالار ۇيىنە سىيلىق جاساۋدى ۇيعارىپتى.

ارحيمەد مۇحانبەتوۆ، قوستاناي وبلىسىنىڭ اكىمى

ال ءبىزدىڭ وبلىستىڭ بيلىك باسىنداعىلار مۇندايدان مۇلدەم بەيحابار بولار. جاڭا جىل الدىندا مۇنداي باستامالاردىڭ ءبىرىن دە ەستىگەن جوقپىز. ءبىزدىڭ ارحيمەد اكىمىمىز ەڭ بولماسا انا قىزىلوردا وبلىسىنىڭ اكىمى قىرىمبەك كوشەرباەۆتىڭ ىستەگەنىن قايتالاپ، وسىنداعى بيزنەس وكىلدەرىنەن كووپەراتيۆتىك كەشتەر وتكىزۋدىڭ ورنىنا وبلىستاعى كەدەي-كەپشىككە قول ۇشىن بەرۋ كەرەكتىگىن ەسكە دە سالا المادى. جالپى ارحيمەد مۇحانبەتوۆتى كىنالاي المايمىز. ول كىسى تىم مادەنيەتتى، اسا سىپايى ادام عوي، مۇنداي سوزدەردى اساۋ كاسىپكەرلەر كوڭىلىنە الىپ قالار دەپ ويلاسا كەرەك. سودان دا باتا الماعان شىعار.

الايدا ارحيمەد اكىمىمىز دارحان كىسى عوي، جاڭا جىلدىق مەرەكەگە كەتەتىن شىعىنداردى ونشا ەسەپتەپ جاتپايدى. وسى مەرەكەگە ارنالعان شىرشانى بەزەندىرۋ، وت شاشۋ ۇيىمداستىرۋ سەكىلدى شارالارعا اناۋ-مىناۋ ەمەس، بيۋدجەتتەن باقانداي 25 ميلليون تەڭگە ءبولۋ كەرەك دەپ ەدى، سوزگە كەلگەن جوق، كەلىسە سالدى. ۇساقتالىپ قايتەدى. قوستاناي - باي ولكە. كەيبىر كورە الماۋشىلاردىڭ: «ويباي، اناۋ اقتاۋ مەن ورال قالالارى بۇعان نەبارى 4 ميلليون عانا جۇمساپتى عوي. تاراز دا قاتتى شاشىلعان جوق، ولار 6,5 ميلليونعا دا تويلاپ جاتىر. ءتىپتى تالدىقورعاننىڭ ءوزى 15 ميلليوننان اسا الماپتى» دەگەن سوزدەرىن قۇلاققا دا ىلمەيدى. دۇرىس ىستەيدى. اركىمنىڭ قاڭقۋ سوزدەرىنە كوڭىل بولە بەرسەڭ، حالىق ءۇشىن جۇمىس ىستەۋدەن قالارسىڭ.

ال ەندى وسى اكىمىزدىڭ جاڭا جىل الدىنداعى ءبىر «مىرزالىعىن» وبلىس حالقى ءالى كۇنگە دەيىن اۋزىنان تاستاماي ءجۇر. ول كىسى مەرەكە الدىندا وسىنداعى «جانۇيا» دەرەۆنيا ۇلگىسىندەگى بالالار ۇيىنە 2 ميلليون تەڭگەلىك سىيلىقتىق سەرتيفيكات تابىس ەتتى. ارينە، ءبىز قانداي دا سىيلىقتىڭ ارتىق بولمايتىنىن تۇسىنەمىز. الايدا  ول نەنىڭ ەسەبىنەن بەرىلدى، كىمنىڭ قالتاسىنان شىقتى دەگەن ساۋالدار جاۋاپسىز قالدى. ول اقشا اكىمنىڭ قالتاسىنان شىقپايتىنى كىم-كىمگە دە ايان. ال ەندى مۇنداي سياپات بيۋدجەت ەسەبىنەن جاسالسا، ول نەگە وسىنداعى بارلىق ءباسپاسوز بەتىندە ەرەكشە داڭعىرا ەتىلەدى؟ «جانۇيا» قارجىدان ەش ۋاقىتتا تارشىلىق كورگەن ەمەس. مۇنى بالالار ءۇيىنىڭ باسشىلىعى وزدەرىنە جىل سايىن بيۋدجەتتەن 88 ميلليون تەڭگە بولىنەتىنىن، سوندىقتان دا قازىر مۇندا بارلىق جاعداي جاسالعانىن اشىق ايتتى.

مۇمكىن، اكىم بالالارعا سىيلىق جاساعىسى كەلسە، نەگە اناۋ كۇنىن ازەر كورىپ وتىرعان وسىنداعى «دەلفين» بالالار ءۇيى سەكىلدى كوڭىلى جارىمجان بالاپانداردىڭ كوڭىلىن نەگە كوتەرىپ تاستاماسقا؟  ونى از دەسە وسىنداعى ونكولوگيالىق سىرقاتقا ۇشىراعان نارەستەلەردىڭ ەمدەلەتىن ورىندارىنىڭ تارلىعىنان شەتەل اسىپ كەتەتىنىنە جانى اشىماي ما؟ مۇمكىن ولارعا وسىنداعى ءبىر عيماراتتى بەرىپ، جاڭا جىلدىق سىيلىق جاساسا، تالاي جۇرتتىڭ العىسىن ارقالاماس پا ەدى؟ الدە «جانۇيانىڭ» سارا الپىسقىزىنىڭ تىكەلەي باقىلاۋىندا ەكەنىن ەسكەرىپ، وسى سىي-سياپات ارقىلى ءبىر كوزگە ءتۇسىپ قالعىسى كەلدى مە ەكەن؟

قالاي بولعاندا وزگەلەردى قايدام، ءبىزدىڭ وبلىستاعى دۇركىرەپ وتكەن مەرەكەدەن كوڭىلگە ءبىراز كىرەۋكە تۇسكەنىن جاسىرا المايمىز.

جايبەرگەن بولاتوۆ

Abai.kz