كەشە پرەزيدەنتتىڭ توڭىرەگىنە توپتاسقان قىز-جىگىتتەر (جاسارتىپ ايتتىق) ءوزارا قىزمەت الماستىرىپ، كەزەكتى رەت روكيروۆكالىق ءجۇرىس جاسادى. پرەزيدەنت ۇسىنعان ادامداردى ءماجىلىس داۋعا كەلمەي ماقۇلداپ وتىرىپ، باس-اياعى 2-3 ساعاتتا ەسكى كادرلاردان قۇرالعان جاپ-جاڭا ۇكىمەت جاساقتالىپ شىعا كەلدى.

اقورداسى بار استاناداعى اۋىس-ءتۇيىس تۋرالى اركىم ءارتۇرلى جازىپ جاتىر. ءازىل-شىنى ارالاس پىكىرلەر ايتىلۋدا. ءبىز دە شاما-شارقىمىزشا ءسوز شىعىنداپ كورەيىك، ەندەشە...

اۋەلى ساعىنتاەۆتان باستايىقشى. ول ۇكىمەتتىڭ تىزگىنىن 2016 جىلدىڭ قىركۇيەگىندە ۇستادى. تاۋەلسىزدىك العان جىلداردان بەرگى 10-شى ادام ەدى، ۇكىمەتتى باسقارعان. ونىڭ الدىندا پرەمەر كرەسلوسىندا ءماسىموۆ دەيتىن مۇرتتى اعاي وتىرعان.

باقىتجان ءابدىرۇلى ۇكىمەتكە كەلگەندە كوپ قازاقتىڭ ءىشى جىلىپ، ۇكىمەتتەن ۇزىلەيىن دەگەن ءۇمىتى قايتا تۇتانعانداي بولعان. پرەزيدەنتتىڭ قاتال سىنىنان كەيىن ءبىر-اق كۇندە قىزمەتىنەن كەتتى. جۇرت ساعىنتاەۆ ۇكىمەتىن – «كوپ بالالى انالار كەتىرگەن ۇكىمەت» دەپ باعالاۋدا. بولجاۋعا بەيىمى بارلار باقىتجان ءابدىرۇلىنىڭ ەندىگى بارار جەرى – مەملەكەتتىك حاتشىلىق دەيدى. ونى دا كورە جاتارمىز. مەمحاتشى مينيستر بولىپ، ونىڭ كرەسلوسى بوساعان سوڭ، پرەزيدەنتتىڭ ادال جاساعىنداعى جاقسى ادام جۇمىسسىز قالمايتىن دا شىعار...

جۇرت الدىندا ەكى-ءۇش جىلدىق جۇمىسىن تۇككە العىسىز ەتىپ سىناعان پرەزيدەنت، كەيىن سول ساعىنتاەۆتى «ىسكەر، ادال جىگىت» دەپ ماقتادى. ال قىزمەتىنەن الىنعان ساعىنتاەۆ تا قاراپ وتىرمادى.  ىلە-شالا ەلباسىنا العىس ايتتى، مەملەكەتتىڭ نەگىزىن قالاعان كورەگەن كوسەم، بۇكىل ۇلتتىڭ اكەسىنە تەڭەدى. وسىدان كەيىن دە «اكەسىنە» سەنگەن ساعىنتاەۆ قىزمەتسىز قالا قويماس، ءسىرا...

وسى جەردە ءبىر قىزىق دەرەكتى ايتا كەتەيىك، بۇگىن قىزمەتىنە كىرىسكەن اسقار مامين قازاقستاننىڭ 11-ۇكىمەت باسشىسى. بۇعان دەيىن ەشبىر پارتياعا مۇشە ەمەس ءبىر عانا ادام، سەرگەي تەرەششەنكو پرەمەر بولسا جانە ەكى ادام اكەجان قاجىگەلدين مەن مارقۇم نۇرلان بالعىمباەۆ قازاقستاننىڭ حالىق بىرلىگى وداعىنان پرەمەرلىككە وتىرعان. ال 1999 جىلدان باستاپ قازاقستان ۇكىمەتىن بۇرىنعى «وتان»، قازىرگى «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ وكىلدەرى باسقارىپ كەلەدى. ءيا، 11 پرەمەردىڭ 8-ءى بيلىكتەگى دومينانت پارتيانىڭ وكىلى.

مامين قازاقشا ەجىكتەپ سويلەيتىندەردىڭ كاتەگورياسىنان

مامين دەپ قالدىق قوي. پرەزيدەنت بۇرىنعى ۇكىمەتتى تاراتىپ، ۋاقىتشا ۇكىمەتتى اسقار ماممينگە بەرگەندە-اق، جۇرت اسەكەڭنىڭ وسى قىزمەتتە تۇراقتاپ قالاتىنىن ءبىلدى.  مامينگە مىنەزدەمەنى ەكى اۋىز سوزبەن بەرەيىك تە، ءارى قاراي جىلجىيىق...

بىرىنشىدەن، مامين دە قازاق تىلىندە، مەملەكەتتىك تىلدە ەجىكتەپ سويلەيتىندەردىڭ قاتارىندا. ونى بۇگىنگى ۇكىمەتتىڭ ونلاين وتىرىسىنان وزدەرىڭىز دە ەستىپ، كورگەن بولارسىزدار...

ەكىنشىدەن، ءماميننىڭ مىنەزدەمەسىن پرەزيدەنتتىڭ ءوزى بەردى. «شيرەك عاسىردان بەرى قاسىمدا كەلە جاتىر» دەدى. ول راس. شيرەك اعسىردان بەرى پرەزيدەنتپەن بىرگە كەلەدى. ءتۇرلى قىزمەتتە بولدى. استانا اكىمدىگىندە «ستاجيروۆكادان» وتكەن. اۋەلى كىشى اكىم، سوسىن اكىم بولدى. بىرنەشە مينيسترلىكتە كىشى مينيستر بولعان. مينيستر دە بولىپ كورگەن. ساعىنتاەۆ ۇكىمەتى جاساقتالعاندا باكەڭنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى بولدى. ءسويتىپ ءجۇرىپ، مىنە، باكەڭنىڭ ءوزىن ىعىستىرىپ شىعاردى.

اسەكەڭ از كۇندە جاساقتاعان ۇكىمەتتە ەسكى كادرلار عانا ەمەس، جاڭا ادامدار دا بارشىلىق. جۇرتتىڭ كۇدىكتى كوڭىلىن جۇباتار جاعىمدى جاڭالىق تا سول. بارلىق مينيسترگە مىنەزدەمە بەرمەسەك تە، بىرقاتارىن ءسوز ەتەيىك دەپ شەشتىك.

پرەزيدەنت ايتتى. سمايلوۆ وتىردى

قازاقستاننىڭ باس قارجىگەرى ءاليحان سمايلوۆ بولدى. سۇلتانوۆ استاناعا اكىم بولىپ اۋىسقاندا، ونىڭ ورنىنا وسى سمايلوۆ كەلگەن ەدى. كەلگەنىنە دە جىل تولا قويمادى. وتكەندە، ۇكىمەت جيىنىندا پرەزيدەنت ءدال وسى سمايلوۆ ءۇشىن وزگە مينيسترلەردى ورنىنان تۇرعىزىپ، الەكەڭدى الدىڭعى ورىنعا وتىرعىزعان.

«قارجى ءمينيسترى؟ قارجى ءمينيسترى ۇستەلدىڭ شەتىندە وتىرماۋ كەرەك. ونىڭ ورنى ۆيتسە-پرەمەردەن كەيىن. قارجى ءمينيسترى ادەتتە پرەمەر-ءمينسيتردىڭ ورىنباسارى بولىپ سانالادى, دەگەن ەدى پرەزيدەنت. سولاي بولدى دا. سمايلوۆ «سرازۋ» كىشى پرەمەر، پرەمەر بولعاندا دا ءبىرىنشى ورىنباسار بولىپ شىعا كەلدى.

اتامقۇلوۆ، اباەۆ، ەرمەكباەۆ، تۇرعىمباەۆ، بەكەتاەۆ، ءبىرتانوۆ، مۇحاماديۇلى، بوزىمباەۆ، جۇماعاليەۆتەر ءوز قىزمەتتەرىندە قالدى. اباەۆ پەن جۇماعاليەۆتىڭ مينيسترلىگى قايتا جاساقتالدى دەمەسەڭىز، ارقايسىسى ءوز قىزمەتتەرىن جالعاستىرا بەرەدى. ءجا، ولاردىڭ جۇمىسىنىڭ كەم-كەتىگى مەن جەتىستىكتەرى تۋرالى، اناۋ بەكەتاەۆ دەگەن ءمينيستردىڭ قازاقشا قاقپايتىنى تۋرالى، تاعىسىن تاعى كۇندەلىكتى جازىلىپ ءجۇر عوي. قايتالاپ جاتپايىق...

ەكى-كەشتىڭ اراسىندا تاعايىندالعان جاڭا ۇكىمەتتىڭ سۋ جاڭا مينيسترلەرى 4 ادام. سولار تۋرالى ءسوز ەتەيىك دەپ شەشتىك.

ابىلقاسىموۆا الەك بولعان مينيسترلىكتى ەندى ساپارباەۆ باسقارادى

اۋەلى ساپارباەۆ تۋرالى ايتايىق. بەردىبەك ماشبەكۇلىنىڭ ۇكىمەتكە قايتا كەلۋى كوپتىڭ كوڭىلىن جۇباتتى، راس. شۇرەگەي ءتىلدى ۇكىمەتتەگى قازاقى مىنەزدى قالىپتى ادام عوي. كەمشىلىگى دە جوق ەمەس. ساپارباەۆ ساياساتتاعى شارۋاشىلىقتىڭ ادامى. بۇل دا جۇرتشىلىقتىڭ پىكىرى.

ساپارباەۆ كەلدى. كەلدى دە باسقا-باسقا ەمەس، ابىلقاسىموۆا دەيتىن ايگىلى «ءاي-ءاي» قىزدى الماستىردى. قىز با، كەلىنشەك پە، قۇداي ءبىلسىن، ايتەۋىر سول ءمادينانىڭ ەندى قايدا باراتىنى ەشكىمدى قىزىقتىرمايتىنى دا تۇسىنىكتى. كەتكەن ۇكىمەتتەگى ەڭ جاعىمسىز وبزارداردىڭ ءبىرىن ءدال وسى ءمادينا قىز قالىپتاستىردى. وعان ءان دە ارنالدى. ارينە، كەكەسىن ءان.

ءمادينا «ءاي-ءاي» قىز. اشەكەيلى قىز. باعاسى بالەنباي دوللارلىق قىمبات كيىمدەرگە اۋەس قىز. «فوربس» دەيتىن باي-باعلاندار باسىلاتىن جۋرنالدارعا شىققان. كەشەگى اشىنعان انالاردى الاڭعا شىعارعان دا وسى ابىلقاسىموۆانىڭ ايدىك ءسوزى بولدى. ەسكە تۇسىرەيىكشى...

«ءار اناعا اي سايىن 16 مىڭ 160 تەڭگە جاردەماقى تولەنىپ وتىر».

«بيىل ينفلياتسيانىڭ ورتاشا ءدالىزى بەس پايىز جانە سوعان بايلانىستى جاردەماقى كوتەرىلدى. «كۇمىس القا»، «التىن القا» مەدالدارى بار كوپبالالى انالارعا ومىر بويى اي سايىن جاردەماقى بەرىلەدى. باسقا ەلدەردە مۇنداي جوقتىڭ قاسى. رەسەيدە انا كاپيتالى بار. بىزدە، ەگەر بارلىق جىلداردى سانايتىن بولساق، بىرنەشە ميلليون تەڭگە شىعادى».

ابىلقاسىموۆا ءوزى باسقارعان مينيسترلىكتىڭ شارۋاسىن قانشا جەردەن ءمىنسىز اتقارسا دا، ول جۇرتتىڭ ەسىندە وسى ءبىر ورا-شولاق سوزدەرىمەن قالارى انىق.

«ءار اناعا 16 مىڭ بەرىلەدى. مۇنداي ەشبىر مەملەكەتتە جوق» دەگەندى ۇيالماي-قىزارماي ايتقان مينيستر ءمادينا قىز كوپ بالالى انالاردىڭ اشۋىنا ءتيدى. اقىرى انالار الاڭعا شىقتى. ءار قالادا كوپ بالالى انالار اكىمدىكتەرگە شاعىمداندى. مينيستر قىزدىڭ قىزمەتىنەن كەتۋىن تالاپ ەتتى.

اياعى نە بولعانىن وزدەرىڭىز دە بىلەسىزدەر. ساپارباەۆ كەلدى. ابىلقاسىموۆا الەك بولعان مينيسترلىكتى ەندى ساپارباەۆ باسقارادى. ناتيجەسىن الداعى ۋاقىتتا كورە جاتارمىز...

بالمۇزداق ساتقان مينيستر كەتىپ، مۇعالىم بولعان مينيستر كەلدى

كەشە تاعايىندالعان سۋ جاڭا مينيسترلەردىڭ بىرەۋى – كۇلاش ءشامشيدينوۆا. ول «اتاقتى» ساعاديەۆتى الماستىردى. انىعىندا بالمۇزداق ساتقان مينيستر كەتىپ، مۇعالىم بولعان مينيستر كەلدى.

كۇلاش شامشيدينوۆانىڭ ءدال وسى قىزمەتكە كەلۋى كەشەگى اۋىس-ءتۇيىستىڭ جاعىمدى تۇسى بولسا كەرەك، الەۋمەتتىك جەلىدە شامشيدينوۆاعا جىلى پىكىر بىلدىرۋىشىلەر از ەمەس.

كۇلاش ءشامشيدينوۆا. بۇل كىسى قاراپايىم مۇعالىم، مەكتەپ ديرەكتورى، ءبىلىم باسقارماسى باسشىسىنان باستاپ، ءبىلىم سالاسىنداعى بارلىق لاۋازىمدا وتىرعان، ۆيتسە-مينيستر دە بولعان، بۇل سالادا تاجىريبەسى جەتكىلىكتى، ءبىلىمدى، تازا قازاق ءتىلدى ادام.

جاڭا مينيستر - نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەپتەرىنىڭ قۇرۋشىسى، ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ ءتورايىمى. سوندىقتان اسلان ءسارىنجيپوۆ باستاپ، ەرلان ساعاديەۆ بىلىقتىرىپ كەتكەن مينيسترلىكتىڭ جۇمىسىنا مازمۇن بەرە الاتىن ادام بولسا كەرەك دەپ بولجادىق.

قانشا دەگەنمەن بالمۇزداق ساتقان ادامنان گورى، ءبىلىم سالاسىن ىشىنەن بىلەتىن ادام عوي...

ءشامشيدينوۆا اپاي ساعاديەۆتى الماستىردى. ەندى وسى ساعاديەۆ تۋرالى از-كەم ءسوز شىعارايىق.

ساعاديەۆ جۇرتتىڭ ەسىندە نەسىمەن قالدى؟

بايتۇرسىنوۆتىڭ الىپپەسىن الىپ تاستاعان دا – ساعاديەۆ. مەكتەپتەرگە ۇشتىلدىلىكتى ەنگىزگەن دە – ساعاديەۆ. ءبىرىنشى سىنىپتان باستاپ بالالارعا اعىلشىن ءتىلىن وقىتقان دا – ساعاديەۆ. ءبىر كۇندەلىكتى ازسىنىپ، ەلەكتروندى كۇندەلىكتى قوسامجارلاپ بەرگەن دە – ساعاديەۆ. شەتەلدىكتەر ءبىلىم سالاسىنا سالعان ينۆەستيتسيانى تاۋىسقان دا – ساعاديەۆ. قازاقستان گەوگرافياسى مەن تاريحىن الىپ تاستاعان دا – ساعاديەۆ. ءنولىنشى سىنىپتى ەنگىزگەن دە – ساعاديەۆ. ۇبت-نى ەكى رەت تاپسىرتۋدى ويلاپ تاپقان دا – ساعاديەۆ. دەپۋتاتپەن دەباتقا شىقپاي قويعان دا – ساعاديەۆ. قايسى ءبىر جىلى پاناما وففشورىنان اقشاسى تابىلعان دا – ساعاديەۆ.

ايتا بەرسەك بۇگىن بىتپەسپىز. وسى جەردەن توقتايىق. مىنە، اكادەميك ساعاديەۆتىڭ مينيستر بالاسى ەلدىڭ ەسىندە وسى ىستەرىمەن قالدى. «ساعاديەۆ وتستاۆكاعا كەتسىن» دەگەن ءسوز جىل سايىن ايتىلادى.

«مۇنداي ارانداتۋشى سۇراقتار قويماڭىزدار. ونى شەشەتىن پرەزيدەنت. پرەزيدەنت ايتسا كەتەمىن» دەگەن. اقىرى كەتىپ تىندى. ول ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنە 2016 جىلى اقپاندا كەلگەن.

ساعاديەۆ باسقاراتىن مينيسترلىك جوو-داعى ماماندىقتار جىكتەۋىشىنىڭ جاڭا جوباسىن قولعا العالى بەرى، وعان قاتىستى داۋ ۇلعايىپ بارادى دەپ دابىل قاقتىق. اتىنان ات ۇركەتىن ءبىر توپ اكادەميك «قازاق ءتىلى»، «قازاق ادەبيەتى»، «قازاق تاريحى»، «تۇركولوگيا» سىندى بىرنەشە ماماندىقتىڭ الىنىپ تاستالعانىن ايتىپ، ۇكىمەتكە حات تا جولدادى.

مىنە، سولاي... مينيستر بولعان ساعاديەۆ قازاقشاعا ساقاۋ ەدى. ءسوزجارىستان قورقاتىن. 2016 جىلى اكادەميك كەنجەعالي ساعاديەۆ ەلباسىنىڭ قابىلداۋىندا بولىپ، ارتىنان تۇپ-تۋرا 1 اپتا وتكەن سوڭ، كىشى ساعاديەۆ مينيستر بولىپ تاعايىندالعان ەدى. ارا-تۇرا پرەزيدەنت ارقاسىنان قاققانعا ءماز بولىپ وتىراتىن. ەندى مىنە، قىزمەتىنەن ءبىر-اق كۇندە بوساپ قالدى. وسىمەن ءتامام...

رومان سكيالر

كەشە عانا مينيستر بولعان تاعى ءبىر ادام – رومان سكيالر دەگەن سويى بولەك، سورتى باسقا جىگىت. ول قر يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ ءمينيسترى بولىپ تاعايىندالدى. ونىڭ كانديداتۋراسىن ءماجىلىس ماقۇلدادى.  سكلياردىڭ ەڭبەك جولىن قارادىق. تاجىربيەسىز ادام ەمەس ەكەن. پاۆلوداردا اكىمنىڭ ورىنباسارى بولعان. اكىمنىڭ باس ينسپەكتورى بولعان. ودان استانا اكىمدىگىنە اۋىسقان. ول جەردە بىرنەشە دەپارتامەنتتى باسقارعان. ءسويتىپ ءجۇرىپ، پاۆلودار وبلىسىنا اۋىسىپتى. وندا دا وبلىس باسشىسىنىڭ ورىنباسارى بولعان.

2011 جىلى قر ترانسپورت جانە كوممۋنيكاتسيالار مينيسترلىگىندە كىشى مينيستر قىزمەتىن اتقارعان. «قازاقستان تەمىر جولىندا» كىشى پرەزيدەنت بولعان. بۇدان بولەك تاعى بىرپنەشە مينيسترلىكتە كىشى مينيستر قىزمەتىندە جۇرگەن.

ساپارحان وماروۆ

ەسكى ۇكىمەتتەگى ومىرزاق شوكەەۆتىڭ ورنىنا سۋ جاڭا مينيستر ساپارحان وماروۆ كەلىپ قونجيدى. ول اۋىلشارۋاشىلىق مينيسترلىگىن باسقارادى.

بۇل ازامات بىرنەشە جىل دەپۋتات بولعان. پرەزيدەنت اكىمشىلىگىندە دە قىزمەت ەتكەن. تەرريتوريالىق-ۇيىمداستىرۋ جونىندەگى جانە مەملەكەتتىك باقىلاۋ بولىمىندە ينسپەكتور بولىپتى. رەسپۋبليكالىق ەسەپ كوميتەتىندە دە قىزمەت ەتكەن. 2014-2016 جىلدار ارالىعىندا اۋىرشالۋاشىلىق مينيسترلىگىندە كىشى مينيستر بولعان. پرەزيدەنتتەن العىس حات العان ادام.

رۋسلان دالەنوۆ

اسقار مامين تىزگىنىن ۇستاعان مينيسترلىكتىڭ تاعى ءبىر جاڭا ءمينيسترى – رۋسلان دالەنوۆ دەيتىن ازامات. سىرتتاي بىلەتىندەر، قازاقى مىنەزدى ازامات دەيدى. مىنە، سول جىگىت ەندى قر ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگىن باسقاراتىن بولادى.

قازاق، ورىس، اعىلشىن جانە تۇرىك تىلدەرىن بىلەدى ەكەن. قارجى سالاسىندا قىزمەت ەتكەن. قارجى مينيسترلىگىندە كىشى مينيستر بولعان. ودان كەيىن ەكونوميكا مينيسترلىگىندە دە كىشى مينيستر قىزمەتىن اتقارعان.

ءتۇيىن. جالپى وسى. ايتپاقشى، ءسوز سوڭىندا سۋ جاڭا جاساقتالعان ۇكىمەتتەگى ازاماتتاردىڭ جاس كاتەگورياسىنا دا نازار اۋدارا كەتكەندى ءجون دەپ تاپتىق.

اسقار مامين – 53 جاستا

ءاليحان سمايلوۆ – 46 جاستا

جەڭىس قاسىمبەك – 43 جاستا

گۇلشارا ابدىقالىقوۆا – 53 جاستا

بەيبىت اتامقۇلوۆ – 54 جاستا

نۇرلان ەرمەكباەۆ – 56 جاستا

ەرلان تۇرعىمباەۆ – 56 جاستا

داۋرەن اباەۆ – 39 جاستا

مارات بەكەتاەۆ – 41 جاستا

ەلجان ءبىرتانوۆ – 47 جاستا

ارىستانبەك مۇحاماديۇلى – 56 جاستا

قانات بوزىمباەۆ – 50 جاستا

اسقار جۇماعاليەۆ – 46 جاستا

بەردىبەك ساپارباەۆ – 66 جاستا

رومان سكليار – 47 جاستا

ساپارحان وماروۆ – 50 جاستا

كۇلاش ءشامشيدينوۆا – 60 جاستا

رۋسلان دالەنوۆ – 44 جاستا

ءجاي، انشەيىن. بىلە جۇرىڭىزدەر... سونىمەن اسقار مامين كومانداسى جاساقتالدى. دەگەنمەن كۇنى ەرتەڭ «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ كەزەكتى سەزى وتەدى. كەلەر جىلى پرەزيدەنت سايلاۋى بولادى. ساياساتكەرلەر سول سايلاۋدىڭ بيىل وتەتىنىن بولجايدى.

قالاي دەسەك تە، پرەزيدەنت سايلاۋىنان سوڭ، ۇكىمەت اۆتوماتتى تۇردە تاراتىلادى. ءسويتىپ، جاڭا ۇكىمەت جاساقتالادى. دەمەك، اسەكەڭنىڭ كومانداسىن ۋاقىتشا ۇكىمەت كاتەگورياسىنا جاتقىزۋعا ابدەن بولادى. ياعني، جاڭا جاساقتالعان كوماندى ءۇشىن سايلاۋعا دەيىنگى مەرزىم – سىناق مەرزىمى. قىسقاشا وسى.

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz