ورالحان بوكەي. قاسقىر ۇلىعان تۇندە
(نوۆەللا)
قىستىڭ ۇزا-ا-اق كەشى...
وسىندايدا بويىڭدى كەرنەگەن سۋىقتى قۋىپ شىعار ايلا ىزدەيسىڭ; وسىندايدا «جويىلسىن بۇيىعى تىرلىك!» - دەپ جار سالعىڭ كەلەدى. ىمىرت ءۇيىرىلىپ، قاس قارايسا بولدى، سۋلى-سىلپىڭ كەشكى اسىن ىشە سالىپ، تاس بۇركەنىپ جاتىپ قالار اۋىلداعى اعايىندى ساعىناسىڭ. ابدەن قىسقارىپ، ءبىر قايىرماعا 158 كەلمەي قالعان كۇن سۋىق جۇزبەن تاۋدىڭ قىر جەلكەسىنەن ءتونىپ تۇر. اق كورپەسىن ايقارا جامىلعان اينالاڭىز جىلدىڭ باسقا مەزگىلىندەي ەمەس، كۇمىس نۇرعا شومىلىپ، قاراڭعىلىققا ىرىق بەرمەي ۇزاپ بارىپ ۇعىسادى، ءتۇننىڭ قاپ-قارا وتاۋىنا بارىپ كىرەدى.
(نوۆەللا)
قىستىڭ ۇزا-ا-اق كەشى...
وسىندايدا بويىڭدى كەرنەگەن سۋىقتى قۋىپ شىعار ايلا ىزدەيسىڭ; وسىندايدا «جويىلسىن بۇيىعى تىرلىك!» - دەپ جار سالعىڭ كەلەدى. ىمىرت ءۇيىرىلىپ، قاس قارايسا بولدى، سۋلى-سىلپىڭ كەشكى اسىن ىشە سالىپ، تاس بۇركەنىپ جاتىپ قالار اۋىلداعى اعايىندى ساعىناسىڭ. ابدەن قىسقارىپ، ءبىر قايىرماعا 158 كەلمەي قالعان كۇن سۋىق جۇزبەن تاۋدىڭ قىر جەلكەسىنەن ءتونىپ تۇر. اق كورپەسىن ايقارا جامىلعان اينالاڭىز جىلدىڭ باسقا مەزگىلىندەي ەمەس، كۇمىس نۇرعا شومىلىپ، قاراڭعىلىققا ىرىق بەرمەي ۇزاپ بارىپ ۇعىسادى، ءتۇننىڭ قاپ-قارا وتاۋىنا بارىپ كىرەدى.
ءدال وسى ءسات - العاشىندا تاۋسىلماس ۇزاق بولىپ كورىنگەن قىسقى كەش ەسىڭە قايداعى-جايداعىنى ءتۇسىرىپ، كوڭىلگە سالقىنداۋ قابىزداعان بەلگىسىز ءبىر مۇڭ ۇيالايدى. وزىڭە الاسۇرىپ ەرمەك ىزدەگەندەي بولاسىڭ. مالشىنىڭ ءجونى ءبىر باسقا - تەبىندەگى وتارىن قىستاققا كىش-كىشتەپ قايىرىپ، اي-ۇيمەن قورالاپ بىتكەنشە قاس قارايادى. سوسىن، ايەلى ازىرلەپ قويعان تاماققا تىڭقيا تويىپ العان الگى شوپان تەمىر پەشتىڭ جىلۋىنا قىزدىرىنىپ، قيسايىپ جاتىپ، «ارا» جۋرنالىن وقۋعا كىرىسەدى. ال اق قار، كوك مۇزدى قاق جارىپ، قيىردان-قيىرعا قوسىن ارقالاپ كوشە بەرەر جىلقىشى كۇپىسىنە يەگىن تىعىپ، سۋ-سۋ اعاشتىڭ بىقسىپ جانعان الاۋىنا تەلمىرگەن كۇيى «پريماسىن» تۇقىلداي سورىپ، تىم اۋىر، تىم ماعىناسىز ويعا باتار. اۋىلدىڭ ءجونى ءبىر باسقا - مالىن جايعاپ، ماڭايىن تازالاپ، سىرتقى كۇيبەڭمەن ايالداپ، ۇيىنە كىرمەي ءبىراز جۇرەدى-اي. «تاماعىندى ءىش، سۋىپ قالدى»، - دەگەندە بارىپ كەرگي باسىپ، مىندەتسىپ ۇيگە كىرەر. ونىمەن بىرگە كىرگەن بۋداق-بۋداق بۋ تورگە شاپشيدى، سونسوڭ الگى اعايىن: «راديونى قاتتىلاپ قويىڭدارشى، نە سويلەيدى ەكەن؟» - دەپ، پيماسىن شەشىپ، بالاسىنا پەش قابىرعاسىنا كەپتىرۋگە قويدىرادى. راديونى بۇراعاندا، مىندەتتى تۇردە «قياق، قياق» دەپ، كەڭىردەك جىرتا ايعايلاپ تۇرارى جانە راس. وسى ساتتە وسى ءۇيدىڭ ونىنشى كلاستا وقيتىن بويجەتكەنى بارىن كيىپ، سىلانىپ كينوعا اتتانادى... قار العاشقى جاۋعاندا سويىپ العان سوعىمنىڭ ەتى بۇرقىراپ، داستارقانعا كەلگەندە پەش تۇبىندەگى الا مىسىق كەرىلە تۇرىپ، مياۋلاي اياڭدايدى.
قىستىڭ ۇزا-ا-ا-ق كەشى.
قالادا مۇلدەم باسقا. مۇندا قىسقى كەش قىسقا سەزىلەدى. اياڭ-پۇياڭمەن جۇمىستى ءتامامداپ، ايالداماعا اسىعاسىڭ. قاپتاعان حالىق. تۇندە جاۋىپ، كۇندىز جىلبىسقىلانا ەرىگەن قىرباق ەندى كوك تايعاققا اينالىپ، تايىپ جىعىلىپ جاتقان ادامدار. ىڭىرانىپ ساسىپ-بورسىپ ارەڭ كەلەر اۆتوبۋسقا جاپا-تارماعاي ۇمتىلىسقان ەل ءبىر-ءبىرىن يتەرە، ءبىرىن-ءبىرى جۇلقىپ، ءبىر-ءبىرىن بالاعاتتاپ ەسىككە ىلىنەدى. اۋەلگى ارتقى، سونسوڭ الدىڭعى ەسىككە... الدىڭعى ەسىكتەن ءولدىم دەگەندە جارتى يىعىڭ كىرەدى. ەڭ الدىمەن شوفەر ۇرسادى، سونسوڭ ايەلدەر كۇڭكىلدەيدى، ۇيىڭە «ءولدىم-تالدىم» دەپ جەتكەندە: «قايدا كاڭ-عىرىپ ءجۇرسىڭ» دەپ كەلىنشەگىڭ تۇلان تۇتادى. يت بوپ ءجۇرىپ وت باسىڭدى ارەڭ تاپقان سەن: «ويناپ ءجۇردىم» دەپ ارس ەتەسىڭ. ويتپەسكە امالىڭ جوق. تەلەۆيزوردى قوياسىڭ - «قياق، كياق». ۇندەمەي بارىپ وشىرەسىڭ. سونسوڭ تەرىس قاراپ تىم-تىرىس جاتىپ قالاسىڭ.
مىنە، وسىنداي ءبىر قىستىڭ ۇزا-ا-ا-ق كەشىندە مەن جولعا شىعاتىن بولدىم. العاشىندا بارعىم كەلمەگەن. رەداكتور قولقالاپ بولماعان سوڭ، ەرىكسىز كوندىم. ءبىزدىڭ باستىق نەگىزىندە قورقىتىپ-ۇركىتىپ جۇمسامايتىن جايدارى، اقىلدى جىگىت. جاس تا بولسا اتقا ەرتە مىنگەن، ەرتە وسكەن، ءالى دە ءبىراز جەرگە بارارىن سەزگەندەيسىڭ. بۇيرىقتى قولىما الىپ، اتتاناتىن بولعان سوڭ، جول قامىنا كىرىستىم. بىراق بارار جەر الىس. قازاقستاننىڭ شىعىسى. الماتىدا ون گرادۋس سۋىق بولعاندا، وندا قىرىققا جەتىپ، ەل مەن جەردىڭ مازاسىن الىپ تۇرعان شىعار.
وبلىس ورتالىعىنان ارى اۆتوبۋس جۇرەدى ەكەن. ايتقانىم اينىماي كەلىپ، قاڭتاردىڭ قاقاعان سۋىعىنا تاپ بولدىم. اۆتوبۋستىڭ مۇزداي تەمىرىنە قولىڭ ءتيىپ كەتسە، قىرقىپ تۇسەدى. كيىمىم جۇقا ەدى. ءالى ىرگە تەۋىپ، ءۇيلى-باراندى بولماعان ادامنىڭ شارۋاسىنىڭ قيۋى كەلۋشى مە ەدى، ءتايىرى، ايىنا ءبىر رەت ءۇي اۋىستىرىپ، باسى قاتىپ جۇرگەن جاس جۋرناليستەردىڭ ازىرشە ءبىرى عانامىن. جالاڭ قابات پالتو، قۇلاعى جوق ەسكىلەۋ، جاساندى تەرىدەن تىگىلگەن باس كيىم; جاساندى تەرىدەن تىگىلگەن قولعاپ، جاساندى تەرىدەن ىستەلگەن قارا پورتفەلىمنەن وزگە ءىلىپ الار ەش نارسە جوق. دىردەكتەپ جۇمساعان جاققا قاراي شاپقىلاي بەرەسىڭ، شاپقىلاي بەرەسىڭ، ءوستىپ شاپقىلاپ ءجۇرىپ جان ساقتايسىڭ. ءوستىپ شاپقىلاپ جۇرگەندە، ەكى جاستىڭ بىرىنە كەلمەي اۋرۋعا ۇشىرايسىڭ. جاس كەزدە ءبارى قىزىق، بايقالمايتىن سەكىلدى. تابانىڭنان وتكەن سۋىق ماڭدايدان شىعار مەزگىل ءالى الدا...
مەن اۆتوبۋسقا مىنگەندە، ساۋ ەتىپ ەل ازاماتتارى قوسا كىردى. تەگى، مەن باعىت العان ۇلگىلى اۋداننىڭ باسشىلارى ىسپەتتى. ۇستەرىندە قۇندىز جاعالى قىس پالتو، كەيبىرەۋىندە ادەمىلەپ سىرىپ تىككەن شولاق تون، باستارىندا ۇكىلەگەن ءتيىن قۇلاقشىن، اياقتارىندا اپپاق پيما، بەتتەرى قىپ-قىزىل، بۋى بۇرقىراپ، قارق-قارق كۇلىپ وتىر. ءدال وسىندايدا ادامنىڭ بويىن قىزعانىش بيلەيدى. قازگۋ-ءدى ەمەس، مال دارىگەرلىك ينستيتۋتىن بىتىرمەگەنىڭە وكىنگەندەي بولاسىڭ. وكىن، وكىنبە، ءبارى كەش ەكەنى ەسىڭە ورالىپ، ودان ءارى جاۋراپ، ەندى ءىشىڭ مۇزداپ، بۇرىسە تۇسەسىڭ. اۆتوبۋس انە-مىنە جۇرگەلى تۇرعاندا، اق ءتۇبىت ءشالى ورانعان كىز كىردى. جۇرگىزۋشىگە بيلەتىن كورسەتتى دە، مەنىڭ وڭ جاعىمداعى بوس ورىنعا وتىردى. قۋانىپ قالدىم. «ەرمەك تابىلدى» دەدىم ىشىمنەن. كولىگىمىز گۇرىلدەپ-قىرىلداپ ورنىنان قوزعالعانشا، جولاۋشىلار دا دابىرلاسىپ، ءار نارسەنىڭ باسىن شالىپ كوڭىلدى وتىردى. سۋىق قىسا ءتۇستى. اۋىزدان ۇشقان بۋدان اۆتوبۋس ءىشى تۇمانعا اينالدى. تەرەزە سىرەسكەن قىراۋ. قىسقى دەمالىسقا شىعىپ، جۇراعاتتارىنا قىدىرىستاپ بارا جاتقان كەيبىر مەكتەپ وقۋشىلارى الگى ۇلتانداي بوپ قاتقان سىرەۋ مۇزدى تىلىمەن جالاپ ەرىتىپ، كوزدەي تەسىك جاساپ الىپ، سىعالايدى. رەداكتورىم كومانديروۆكاعا جۇمساعاندا، اۋەلى تارتىنشاقتاعانىم - ەرتەڭ جاڭا جىل ەدى. وسى جىلىنا جالعىز رەت كەلەتىن مەرەكەنى جولداستاردىڭ اراسىندا قارسى الىپ، سونسوڭ اتتانۋىما دا بولۋشى ەدى، بىراق قالادا جۇرگەندە قارىق بولار مەكەنىم جانە اتاپ شاقىرعان ەشكىم بولماعان سوڭ، قىساستانىپ، جىلجي بەرۋدى ءجون ساناعانمىن. جاڭا جىلدى جولدا قارسى الۋىم بۇل ءبىر ەمەس-ءتى.
اۆتوبۋس ورنىنان قوزعالىپ سىزا جونەلگەندە، قاتار وتىرعان كورشى قىزعا تىكتەپ قاراپ ۇلگەردىم. ادەمى ەكەن. ەكى بەتىن سۋىق سورىپ، تومپايىپ ءۇنسىز وتىر. ونىڭ دا كيىمى جۇقالاۋ كورىندى. بار بايلىعى - باسىنداعى اق ءتۇبىت ءشالى سىقىلداندى. اق قۇبا وڭىنە اسا جاراسادى ەكەن. كوزىن ۇنەمى تومەن سالىپ وتىرادى دا، وقتا-تەكتە كىرپىگىن كوتەرسە، جارق ەتىپ جانارى شىعادى. ماعان ول ءوز سۇلۋلىعىن ءوزى باعالامايتىنداي سەزىلدى. ۇنەمى جۋاس حالدە، اۋىر ويدىڭ ۇستىندە كەلەدى. جانىندا، ءتىپتى اينالاسىندا ادامدار بارىن بايقامايدى دا. مۇندايدا پىسىقتىق جاساپ، باس سالىپ سوزگە تارتۋ قيىن.
- تەرەزە جاق سۋىق قوي، اۋىسىپ وتىرايىق، - دەدىم. ول بىردەن جاۋاپ بەرگەن جوق. ەستىمەگەندەي مەڭىرەيىپ قارادى دا، ىركىلىپ بارىپ ءتىل قاتتى.
- راقمەت، ءسىزدىڭ كيىم مەنىكىنەن دە جۇقا عوي، - دەدى.
- بىراق مەنىڭ جىگىت دەگەن اتىم بار عوي، - بۇل مەنىڭ تاۋىپ ايتقانىم ەدى. بايقايمىن، بۇل ازىلسىماعىم كوكەيىنە قونىس تابا المادى. تاعى دا ءۇنسىز وتىردىق.
سۋىق. جولاۋشىلار جاعاسىنا موينىن تىعىپ-تىعىپ، قوناقتاعان تاۋىقتاي مەلشيىپ-مەلشيىپ وتىر. تەك ماناعى ۇلدە مەن بۇلدەگە ورانعان وجار توپ قانا قاعاناعى قارق. وزدەرى جولدا توڭباس ءۇشىن ەپتەپ تارتىپ العان سىڭايلى. بيىلعى قىستىڭ كاتتىلىعىن، مال قىستاتۋ ناۋقانى وتە قيىن تيەرىن ايتىسىپ، دابىرلاپ سويلەپ، العاشىندا مازانى الدى. جاساندى تەرىدەن تىگىلگەن باتەڭكەمنەن ىزعار ءوتىپ، باشپايلارىمدى سۋىق سورا باستادى. ءبىر-بىرىنە سوعىپ تىقىلداتىپ، جىلىتقان بولامىن. مەنىڭ وسىنداي مۇشكىل ءحالىمدى سەزدى مە، قىز:
- پيما كيىپ شىقپاعان ەكەنسىز، - دەدى. قۋانىپ كالدىم.
- سول قۇرعىرىڭ جوق قوي.
- نە؟ اقشا ما، پيما ما؟!
- ەكەۋى دە.
- تۇرمەدەن بوساپ شىعىپ پا ەدىڭىز؟ - ازىلدەدى مە، شىنى ما، ايىرا المادىم. بەت ءپىشىنى وزگەرگەن جوق، سالقىن سۇرادى.
- نە دەسەم ەكەن... الماتى جىلى بولعان سوڭ...
- ءا، تۇسىنىكتى، بۇدان بىلاي ەسىڭىزدە بولسىن، التاي الماتى ەمەس، قاتال.
- ارينە، بىراق قاتىگەز جەرگە قايتىپ ورالۋ - ەكىتالاي-اۋ.
- ات باسپايمىن دەگەن جەرىن ءۇش باسادى دەمەي مە، اعاي؟
- ءوزىڭ قايدان كەلەسىڭ؟
- مەن دە الماتىدان.
- وقيسىڭ با؟
- ءيا.
- قايدا؟
- قىزدار ينستيتۋتىندا.
- فاكۋلتەتى؟
- ءتىل-ادەبيەت.
- قايدا باراسىڭ؟
- «وركەن» اۋىلىنا.
- ول قاي تۇستا؟
- نوۆوسترويكاعا بەس شاقىرىم جەتپەي، تاۋ قويناۋىندا.
- وعان اۆتوبۋس بۇرىلا ما؟
- اينالدىرعان ەكى شاقىرىم جەرگە ۋاقىت وتكىزىپ جۇرمەيمىز دەپ، جول جيەگىنە تاستاپ كەتەدى. ءارى قاراي جاياۋ تارتامىز. ءسىز مەنى تەرگەي باستادىڭىز عوي...
- ءدام تارتىپ ساپارلاس بولعان سوڭ، تانىسا وتىرايىق دەگەنىم عوي.
- ءوزىڭىز «نوۆوسترويكاعا» باراسىز با؟
- ءيا، سول سەلونى جازباقپىن. گازەتتە ىستەيمىن.
- مەن دە سولاي-اۋ دەپ ويلاعان ەدىم. ويتكەنى، سۇراعىڭىز ناقپا-ناق. ول سەلونى جازۋعا بولار، - دەپ ويلانىپ قالدى. مەن ونىڭ ءۇنسىز تىنىشتىعىن ودان ءارى بۇزعىم كەلمەدى. تاقىمداپ سۇراق تا قويمادىم. ەسىمە رەداكتوردىڭ ءسوزى ورالدى: «شىعىس قازاقستاندا «نوۆوسترويكا» دەگەن قالا تيپىندە سالىنىپ، مادەني تۇرمىستىق جاعىنان بۇكىل رەسپۋبليكاعا ۇلگى بولار سەلو بار ەكەن. بۇگىنگى ساۋلەتتى قوعامىمىزدىڭ اۋىل-سەلولارى بارعان سايىن كوركەيىپ، قالادان ەش ايىرماسى بولماي وركەندەپ، ءوسىپ وتىرعانىن پاش ەتۋ ءۇشىن يمەننو سول سەلونى ناسيحاتتاۋىمىز كەرەك. ورتالىق گازەتتىڭ بىرىندە «سەلا كازاحستانا مەنيايۋت وبليك» دەگەن تاقىرىپپەن ماقالا شىعىپ تا كەتتى. مەيلىنشە، زەرتتە، مادەنيەت سارايىن، ۋنيۆەرماگىن، تۇرمىستىق قامتۋ ءۇيى مەن رەستورانىن سۋرەتكە ءتۇسىرىپ ال، ەڭبەك ادامدارىمەن كەزدەسىپ، باسشىلىعىمەن جۇزدەس، سۇحباتتاس». مەن تاڭعالعانىم جوق، ويتكەنى، شىنىندا دا، مۇنداي جاڭا تيپپەن جوبالانىپ سالىنعان ساۋلەتتى سەلولار سانى كۇن سايىن كوبەيۋدە. دەمەك، قالادان اۋىلدىڭ ايىرماسى ازايۋدا... تاماشا، ءارى تابىلعان تاقىرىپ! گازەتتىڭ ءبىر بەتىنە ەتەكتەي ەتىپ تاستاپ جىبەرەمىن...
قىستىڭ ۇزا-ا-ا-ق كەشى ءبىتىپ، تۇنگە اينالدى. بارار جەر ءالى الىس، كۇن سۋىق، اياز بۋىپ تۇر. «كوڭىلسىز ساپار بولاتىن بولدى» دەپ ويلادىم ىشىمنەن. «نوۆوسترويكانىڭ» ازاماتتارى مۇرىندارى شۋىلداپ، ۇيقىعا باستى. قىز وزىمەن-ءوزى ءبىر نۇكتەگە قادالعان كۇيى ءالى ءۇنسىز كەلەدى.
تاۋ اراسىنا ىلىنگەندە بوران باستالعانى بايقالدى. قار قيىرشىقتارى سابالاپ، ءتىپتى قاسقىرشا ۇلىعان ءۇنى قۇلاققا جەتكەندەي بولعان. قيۋى قاشىپ، توزعان تەرەزەنىڭ جاقتاۋ-جاقتاۋ ساڭىلاۋىنان ىشكە ۇمتىلىپ، الگى الاسۇرعان بوران دا جىلى مەكەن ىزدەگەندەي. اندا-ساندا ءبىر تولقىپ تاستاپ، مىناۋ الاي-تۇلەي بوراندى سۇرىقسىز دۇنيەدەن قاشىپ قۇتىلعىسى كەلگەندەي زىمىراعان اۆتوبۋستا ازىرشە كىنا جوق. اۋا رايى سەكىلدى ادامنىڭ بويىن دا قالتىراڭقى سۋىق سەزىم بيلەپ، ءوز-وزىڭنەن قاجيسىڭ، قان تۇكىرگەندەي كوگەرىپ، سازاراسىڭ، ەش نارسەگە زاۋقىڭ جوق، دۇنيەنىڭ راقاتى - مازداپ جانعان وت ەكەنىنە يلاناسىڭ، ءارى مىڭ مارتە تابىناسىڭ ىشتەي. قۇلاققا موتوردىڭ ءبىر قالىپتى گۇرىلىنەن باسقا سىرتتان شىڭ-شىڭداعان دىبىس كەلەدى. مەن كوز الدىما جەل كەۋلەپ، اڭىراعان قارلى ادىرلاردىڭ ورتاسىندا جالاڭاياق، جالاڭ باس بەزەكتەپ كەلە جاتقان جالعىز جاياۋدى ەلەستەتتىم. قىزىق، الگى تىزەدەن قار كەشكەن جالعىز جاياۋ - قاسىمدا جىم-جىرت وتىرعان ءتۇبىت ءشالىلى قىزعا ۇقسادى. قانداي قاتالدىق! سەلك ەتىپ ەسىمدى جيدىم دا، جالت قارادىم. قىراۋ قۇرساۋلاعان اينەكتى تەسىپ، سىعالاپ وتىر ەكەن.
- نە قارادىڭ؟
- اۋىلدىڭ تۇسىنان ءوتىپ كەتەم بە دەپ...
- شوفەر حابارلاماي ما؟
- كەيدە اعىپ وتە شىعادى.
- مەن ەسكەرتىپ قويايىن، - دەدىم دە جۇرگىزۋشى جىگىتكە بارىپ، «وركەننىڭ» تۇسىنا كەلگەندە ايتارسىز، - دەپ تاپسىردىم. قىز:
- راقمەت، - دەدى سىپايى عانا. - ۇلكەن ويدىڭ ۇستىندە كەلەسىز عوي. ماقالاڭىزدى قالاي باستاپ، قالاي اياقتاۋدى جوسپارلاپ وتىرسىز-اۋ، شاماسى.
- جوق، ءتىپتى دە ولاي ەمەس. مەن ءسىز... سەنى ويلاپ كەلەمىن.
- ال مەن ءسىزدى...
- قىزىق ەكەن. - ءىشىم جىلىپ سالا بەردى.
- ءسىزدى بولعاندا... ءوزىڭىزدىڭ جەكە باسىڭىزدى ەمەس... قالاي تۇسىندىرسەم ەكەن... جالپى ءسىز سەكىلدى ۇنەمى جول تارتىپ جۇرەر... ۇنەمى دالادا ماشينا نەمەسە ات ۇستىندە جۇرەر ادامداردى. ايتالىق، مەنىڭ اكەم كوپ جىلدان بەرى قويشى، قازىر ول وتارىن جايعاپ، اياق سۋىتىپ، شايعا وتىرعان شىعار.
- ول كىسىلەر قىستاقتا ما؟
- ءيا، بىراق قىستاق اۋىلدان ونشا الىس ەمەس، ىرگەسىنە ءتيىپ تۇر.
- سەن بۇگىن سوندا باراسىڭ با؟
- ەندى قايدا؟
- قورقىنىشتى عوي. ءتۇن ءىشى، سىرتتا بوران، قاقاعان اياز.
- وي، اعاي-اي، مەن بۇل جەردىڭ تابيعاتىنا ابدەن ۇيرەنگەنمىن، تالاي-تالاي تاپتالعان جول. ءبىزدىڭ «وركەننىڭ» بۇرىنعى اتى «ءبورىلى» دەپ اتالعان، كەيىن كەلە وزگەرتتى. اتى وزگەرگەنمەن، زاتى - سول باياعى قالپىندا. جيىرما شاقتى عانا ءۇيى بار. «ايۋلى» سوۆحوزىنىڭ ءبىر بريگاداسى. باستاۋىش كلاسى عانا بار. قالعان جىلدى ءسىز كەتىپ بارا جاتقان «نوۆوسترويكاعا» بارىپ وقيدى. مەن دە ونىنشى كلاستى سول سەلودا بىتىرگەنمىن، اۋىلعا تۋرا اۆتوبۋس قاتىنامايتىن بولعان سوڭ، ارى وتكەن، بەرى وتكەن، قالامەن ەكى ورتاداعى كەز كەلگەن كولىككە ءمىنىپ، جولدان ءتۇسىپ قالىپ، تاۋ قويناۋىنداعى ۇيگە جاياۋ بارامىز. جاسىرىپ كەرەگى نە، اسىرەسە، قىستىگۇنى اسا قيىن. ال قىس دەگەنىمىز - التايدا وتە ۇزاق قوي. امال نە؟
قىز كۇرسىندى. سونسوڭ الگىندە ءوزى ويىپ العان تەسىكتى ءسۇرتىپ، تاعى دا سىرتقا ءۇڭىلدى. ەكى تىزەم مەن باشپايىمنىڭ جاۋراعانى اڭگىمەگە اينالعاندا ۇمىتىلعان ەدى، ەندى قايتا دىرىلدەي باستاعان. جولاۋشىلاردىڭ ءبارى قالعىپ-شۇلعىپ، بەي-جاي كەلەدى. موتوردىڭ ادەتتەگى گۇرىلى، دالاداعى بوراننىڭ سوعۋى، باعاناعى سەمىز ازاماتتاردىڭ قورىلىنان وزگە تىرس ەتكەن دىبىس جوق.
مەن ويلادىم: «ءومىر دەگەن - عاجاپ دەيدى، تۇك تە عاجاپ ەمەس، انشەيىن وسىنداي اۆتوبۋسقا ءمىنىپ، بەلگىلى ءبىر ايالدامادا ءتۇسىپ قالۋ، بىرەۋدىڭ تويىپ سەكىرۋى، بىرەۋدىڭ توڭىپ سەكىرۋى. الدەكىمدەر كورەر تاڭدى كوزىمەن اتقىزىپ، وي قاجاپ ۇيىقتامايدى; الدەكىمدەر ىشىگىنە تارس بۇركەنىپ ۋايىمسىز توق ۇيقىعا باسادى. سايىپ كەلگەندە، ءومىر دەگەنىمىز - وزگەنىڭ باقىتىنا قىزىعىپ ءوتۋ عانا... ال مىناۋ جانىمداعى تويعان قوزىداي تومپيىپ وتىرعان قىز شە؟.. ونى ەرتەڭ نە كۇتىپ تۇر؟ باقىتتى ما، باقىتى جوق بولسا، ونى ىزدەپ تابا الا ما؟ نە ويلادى؟ جىگىتى، ۇناتقان بىرەۋى بار ما؟ ءتىپتى مەن تۋرالى قانداي سەزىمدە كەلەدى. ادامدارعا سەنە مە؟ اتى كىم؟ قايتىپ كەزدەسەر مە ەكەنبىز؟..»
- اتىڭىز كىم، اعا؟ - دەدى وقىستان.
- نۇرلان. ءوزىڭنىڭ ەسىمىڭ؟
- اراي.
- جاقسى ەكەن.
- نەگە جاقسى، اعا؟
- ەسىمىڭدى ايتامىن...
- تاڭ اتا تۋعان سوڭ، اكەم اراي دەپ اتاي سالعان. مەن جايلاۋدا دۇنيەگە كەلىپپىن. - بەتىنەن كۇلكىنىڭ ادەمى ءبىر تولقىنى شىمىرلاپ وتكەندەي بولدى.
مەن ويلادىم: «ءومىر دەگەن عاجاپ-اۋ، كەشە عانا مىناۋ جالپاق جاھاندا اراي ەسىمدى قىز بارىن بىلمەپ ەدىم، ەندى، مىنە... دەمىنىڭ قالاي شىققانىنا دەيىن سەزىپ، ءاپ-ادەمى ديدارىن كورىپ وتىرمىن. ادامدار ءبىر-ءبىرىن ارەڭ ىزدەپ تابادى، سونسوڭ ءىپ-لەزدە جوعالتادى. سايىپ كەلگەندە، ءومىر دەگەنىمىز - ادامداردىڭ ءبىر-ءبىرىن تاۋىپ، قايتادان جوعالتۋى ەمەس پە ءوزى. مۇمكىن...»
- ونجىلدىقتى بىتىرگەن سوڭ، ەكى جىل اكەمە كومەكتەستىم، - دەدى اراي مۇڭدى جۇزبەن ماعان قاراپ. الگىندەگى ءبىر كۇلكىنىڭ تابى دا قالماعان. - ەرەسەكتەرى مەن بولدىم، قالعان سەگىزى - ءالى جاس. وقۋعا بارماي-اق قويايىن دەپ ەدىم، اكەم قولقالاپ قويمادى. «ءبىزدىڭ تۇقىمنان دا مۇعالىم شىقسىن» دەيدى. نامىستانعانى. انەبىر كۇنگى حاتىندا: «بيىل قىس قاتتى، قىزىم. يت-قۇس كوپ، جاڭا جىلدىق دەمالىسىڭدى پايدالانىپ، مۇعالىمدەرىڭنەن بىرەر كۇنگە سۇرانىپ كەلىپ قايت، ساعىندىق»، - دەپ جازىپتى. نە كۇيدە وتىر ەكەن؟
مەن ويلادىم. «ءومىر دەگەن ءتىپتى دە عاجاپ ەمەس، التايدىڭ قىسى سەكىلدى قاتىگەز، كىمدەرگە سۋىق، كىمدەرگە - ىستىق. دەگەنمەن، ءومىردى لاعنەتتەپ، وكىنۋگە دە بولمايدى-اۋ».
- ءسىز ءبىر ءتۇرلى از سويلەيدى ەكەنسىز، - دەدى اراي. - مەنى سىناپ وتىرسىز با، جوق الدە مىنەزىڭىز سول ما؟
- مىنەزىمنىڭ اۋىر ەكەنى راس. بىراق ءبىر قىزىپ سويلەپ كەتسەم، اتىمنىڭ باسىنا يە بولا الماي قالاتىن كوكەزۋ ادەتىم دە بار.
جول بارعان سايىن كۇردەلەنىپ، كولىگىمىزدىڭ ءجۇرىسى باسەڭدەي بەردى. بوران قارسىدان سوعىپ تۇر. اۆتوبۋستىڭ الدىڭعى تەرەزەسىن قار جەنتەگى تۇتىپ، شوفەر قايتا-قايتا ءسۇرتىپ اۋرە بولادى. ايازدىڭ بارلىعى تاۋ ىشىنەن قاشىپ تىعىلىپ، اياداي عانا اۆتوبۋستى يەكتەپ تۇرعانداي. ماعان ەندى سول دالاداعى ارپالىسقان بوران يت بوپ ءۇرىپ، قاسقىر بولىپ قىڭسىلاعانداي ۇرەيلى سەزىلدى. جەر تۇگەلدەي مۇز شارعا اينالىپ، ماڭگىگە قاتىپ-سەمىپ، ىڭىرسىعانداي جۇرەكتى وزگەشە سۋىق سەزىم قاريدى. مەن امالسىزدان ارايعا قاراي جاقىنداپ، وسىناۋ قارشاداي عانا قىزدان پانا تىلەگەندەي بۇرىسە تۇسەمىن. ال ول بولسا جاۋراعانىن مۇلدەم ۇمىتىپ، مازداپ كەلگەن ويدىڭ اق شاناسىنا ءتۇسىپ، باياعىدا اعىپ كەتكەندەي. ماعان قىز دا جاقىنداپ تاقالا وتىرعانداي بولدى. بىزدەردى قويان-قولتىق قاۋىشتىرعان، بالكىم، التايدىڭ اق بورانى دا ەمەس، اياز دا ەمەس، باسقا... ءوزىمىز ۇعىپ، سەزە بەرمەيتىن جاستىقتىڭ لىپىپ تۇرماق تارتىلىس كۇشى مە; الدە جۇرەكتەن شىم-شىمداپ جاسقانا شىعىپ، بويعا تاراعان ۇياڭ سەزىمنىڭ جاۋراتپاي، جاتىرقاتپاي جاراستىققا باستاعان قۋاتى ما; ىشىمنەن اراي سويلەسە ەكەن، ويىندا نە بار، تۇگەل اقتارسا ەكەن دەپ تىلەيمىن; تابانداپ جاقىنداپ، ادىمداپ قاشاتىن تىز ەتپە الدامشى ءۇمىت، ادامنىڭ جاستىق شاعىمەن كەلىپ-كەتەر وڭعاق سەزىم ەمەس بۇل - وسى ءماۋرىتتىڭ باقيلىعىن ارمان ەتەر ءتاتتى حال، مۇزدى دەنەدەن جالىنداپ شىعار ىستىق سۇيىسپەنشىلىك: سۇيىسپەنشىلىك بولعاندا قىز بەن جىگىتتىڭ ەكەۋ اراسىنداعى كۇيدىم-جاندىم با، جوق-جوق، وسى اينىماس ءساتتىڭ قىمباتتىلىعىن پاش ەتەر مۇندى مينۋتتار، كەيىنىرەك زار ەڭىرەپ ءجۇرىپ ساعىناتىن بەيكۇنا وتىرىس، ايتپاي تۇسىنىسەتىن كوڭىل ۇعىستىعى شىعار-اۋ.
جىلى كيىنىپ، الاڭسىز ۇيقىدا جاتقان «نوۆوسترويكانىڭ» اتقا مىنەرلەرى قورىلعا باستى.
مەنىڭ كوز الدىما، نەگە ەكەنىن بىلمەيمىن، ات قۇلاعى كورىنبەيتىن بوراندا ۇستىندە جۇقا عانا شىت كويلەگى بار، شاشى جالبىراپ، تىزەدەن قار كەشىپ، اداسىپ جۇرگەن قىز ەلەستەدى. تاعى دا ءوز ويىمنان ءوزىم شوشىدىم.
- اراي، ايىپ بولماسا مەن سەنى قىستاققا دەيىن ەرتىپ بارايىن. ءتۇن، اياز...
- جو-جوق، اعا، ول نە دەگەنىنىز، ىڭعايسىز عوي. جولىڭىزدان قالماڭىز. مەن ءۇشىن بۇل التايدىڭ ءتۇنى مەن بورانى - ۇيرەنگەن جاۋ.
ءبىز كەلە جاتقان جول تاقتاق، ءارى وقتاي ءتۇزۋ. تەك دۇڭكيگەن-دۇڭكيگەن الىپ جوتالاردى اينالىپ، سايلاۋ جەرگە تۇسكەندە عانا يرەلەڭ تارتادى. ادەتتە مۇنداي ادەمى تاس جولدىڭ بەتىنە قار قيىرشىقتارى توقتاماي، ءۇپ ەتىپ جەل سوقسا، سۋسىپ الاقانشىقتانا بيلەپ، ساي-سايعا تىراعايلاپ قاشادى. سونداعى بولار، جول سوقتى بولىپ شارشاعان جوقپىز. ايتسە دە، ەكى يىنىمنەن قوس قولداپ باسقانداي تىنىسىم تارىلىپ، تالماۋ تارتىپ وتىرمىن. قارنىم اشقانى سەزىلدى. مەن تاعى دا اق كوڭىل، اق جارقىن ارايدى ويلادىم. شىنىندا دا، وزىندە ءبىر مازاسىزدىقتىڭ سارىنى، ەرتەڭگە دەگەن اسىعىستىق بار-ay. جالعىز كورگەن كىسىسىن جاتىرقاپ-جاتسىنباي، باۋىر تارتىپ، اقتارىلا سويلەيدى ەكەن. ول قايتا-قايتا قويشى اكەسىن اياپ، شيەتتەي باۋىرلارىن ەسكە الىپ قويادى.
- اكەمدەر ەندىگى شايىن ءىشىپ بولىپ، ەرتەڭ ەرتە تۇرامىز دەپ، جاتۋ قامىنا كىرىسكەن شىعار. بىلەسىز بە، اعا، ءبىزدىڭ «وركەن» اۋىلىندا ءالى ەلەكتر جارىعى ورناعان جوق. بۇقتارما گەس-ءىن «نوۆوسترويكا» جاققا تۋرا تارتقان. «جيىرما شاقتى ءۇيى بار اۋىلعا اۋرەلەنىپ، بۇرىپ جۇرمەيمىز، كەيىن اسىقپاي تارتامىز» دەسەدى. بىلەسىز بە، اعا، ءبىزدىڭ اۋىلدا كلۋب تا، كينوقوندىرعى مەن كىتاپحانا دا جوق، بار بولعانى: ىدىس-اياق، ماتا، قانت-كامپيتى ارالاسقان جالعىز دۇكەن، ول دا ساتۋشىنىڭ ەكى ءۇيىنىڭ بىرىندە ءۇيىلىپ جاتىر. قىزىعى، «وركەن» بريگاداسى سوۆحوز بويىنشا جوسپاردى ۇنەمى ارتىعىمەن ورىندايدى، ال مادەني-تۇرمىستىق احۋالىمىز وسىنداي... بىراق سىزدەر مۇنداي جەتىم اۋىلدى مەنسىنبەي، تۋرا ءتۇزۋ دە جايلى تاس جولمەن ۇلگىلى سەلوعا تارتاسىزدار، تەك سونداي تاماشانى عانا كورىپ، جازاسىزدار.
- اراي، ەگەر سەن قارسى بولماساڭ، مەن قازىر سول قويناۋداعى وگەي اۋىلعا بىرگە بارسام...
- سوقىرتەكە وينايسىز با؟ - دەپ سىڭعىرلاي كۇلدى. كۇلكىسى ادەمى، ءبىر ءتۇرلى كىسىنىڭ ەستي بەرگىسى كەلەدى جانە كۇلۋ وعان سونشالىق جاراسادى.
- قايتار جولىڭىزدا سوعا كەتىڭىز، ەكى-ءۇش كۇندە مەن دە قايتارمىن.
- ماقۇل، وعان دا كەلىستىك. بىراق... جۇرگىزۋشى جىگىت ارتىنا بۇرىلىپ:
- «وركەندە» تۇسەتىن كىم بار؟ - دەپ داۋىستادى. جاتقاندار جاپا-تارماعاي قوزعالىپ، ءۇرپيىسىپ تۇرا باستادى. العاشقى ايتقاندارى: «قاي جەرگە كەلدىك؟» بولدى.
- «وركەنگە».
- جامان ءيتتىڭ اتىن ءبورىباسار قويادى دەپ، وسى اۋىلدا توقتاپ بەكەر اۋرە بولادى، - دەپ، ناۋمەز بولا كۇڭكىلدەستى. اراي ىقشام تۇرىپ، شاعىن قارا سۋمكاسىن يىعىنا اسىپ تىسقا بەتتەگەندە، مەن دە سوڭىنان ىلەستىم. اۆتوبۋس ەسىگىن اشىپ جىبەرگەندە، انتالاعان اياز لاپ بەرىپ، بەتتى شارپي شابۋىلدادى-اي. كوزگە تۇرتسە كورگىسىز سونادايدان ءالسىز جارىق سىعىرايادى. باعاناعىداي ەمەس، الا قۇيىن بوران باسەڭدەپ، كەبىنگە ورانعان جەر بەتىن ءولىم تىنىشتىعىنداي - ۇلى تىنىشتىق يەلىك ەتە جالماپ، جايپاي باستاعان ەكەن. مەن ارايدى سول ءتۇن-تۇنەكتىڭ قارا وتاۋىنا كىرگىزىپ تۇرىپ، سوڭعى رەت «شىعارىپ سالايىن» دەپ ءوتىندىم. تەك اۆتوبۋس ورنىنان قوزعالا بەرگەندە:
- قايتاردا كەلىڭىز، اعا، كۇتەمىن، - دەگەن ادەمى داۋىسىن ەستىپ قالدىم.
وسى كەزدە جۇرگىنشىلەردىڭ اراسىندا «وسى كۇنگى جاستار تاۋىق سەكىلدى، كوزدى اشىپ-جۇمعانشا تانىسىپ-تابىسا قالادى» دەگەن كۇبىرىن جانە ەستىدىم.
«نوۆوسترويكادا» ەكى كۇن ەرۋ بولىپ، ءۇشىنشى كۇنى جولعا قايتا شىقتىم. مەن بارعان سەلو، راسىندا دا، كوز توياتىن كوركەم ەدى. قالاشا سالىنعان، وقتاي ءتۇزۋ كوشەلەر، قازداي تىزىلگەن اق شاعالا ۇيلەر - بەينە ءبىر عاجايىپ ءتۇس كورگەندەي بولاسىڭ. ونشا داليعان كولەمدى دە ەمەس، شاپ-شاعىن سەلوعا الەمدەگى جاقسىلىقتىڭ ءبارىن ءۇيىپ-توككەنگە ۇقسايدى. وبلىس پەن اۋدانعا كەلگەن وكىل، ۇياتتى قوناقتى وسى «نوۆوسترويكاعا» الا جونەلەدى بىلەم. ماعان وسىناۋ اۋىل كورمەگە قويعان ماكەت سەلو سەكىلدەنگەن. دەسەك تە، ىشتەي ريزامىن. باسشىلارى دا قوناقجاي، لىپىپ تۇرعان، وڭكەي جۇزىكتىڭ كوزىنەن وتكەن جىگىتتەر. بىراق ماعان سوناۋ «وركەننىڭ» بۇكىل بايلىعى مەن باقىت نەسىبەسىن وسى سۇيكىمدى سەلو ۇرلاپ، توناپ جاتقانداي اسەردى جانە قالدىردى. اراسى اتشاپتىرىم عانا ەكى اۋىلدا نەگە سونشالىق «جەر مەن كوكتەي» ايىرماشىلىق بار دەپ ويلايمىن. «ويتكەنى «نوۆوسترويكا» بۇرىستا ەمەس، ءتۇزۋ جولدىڭ بويىندا...» دەدى ىشىمنەن ءبىر ءۇن...
قىزىق، اناۋ كۇنى تانىسقان ءتۇبىت ءشالىلى قىزدى ەپتەپ ساعىنعاندايمىن. تانىستىق نەعۇرلىم كەلتە بولسا، ساعىنىش اناعۇرلىم ۇزاق بولادى-اۋ. مەن ونى وقىستان تاپتىم، مۇمكىن، ءومىرىمنىڭ العى كۇندەرى سوعان تەلۋلى شىعار-اۋ. مۇمكىن، ايتەۋىر، ۇنەمى بىرەۋدى ىزدەپ ەلەڭدەپ جۇرەر جۇرەك بايىز تاۋىپ، بايىرقالار ايدىندا جولىققان شىعار-اۋ... وسى تىلەك، وسى ءۇمىت-اۋ، ادام بالاسىن ەلەڭدەتىپ، ەرتەڭگى كۇندەرگە اسىقتىراتىن، ۇستاتپاي، ساعىمشا بۇلدىراپ شارشاتاتىن.
تاڭەرتەڭ اۋدان ورتالىعىنا بارار اۆتوبۋسقا ءمىنىپ، ءدال «وركەننىڭ» تۇسىنان ءتۇسىپ قالدىم. تاڭعا جۋىق قىرباق قار جاۋىپ، قانسونار بولىپ جاتقان. تاۋدىڭ كوك جەلكەسىنەن بولىمسىز سىعالاعان جانسىز كۇن ساۋلەسى شاعىرماق قارعا ءتۇسىپ، كوز سۋىرتىپ قاراتپايدى. اپپاق ۇلپا دۇنيەنىڭ تاڭعاجايىپ، كوركەم قىسقى كورىنىسىن ايتىپ جەتكىزۋ قيىن. «وركەنگە» بارار جولدى ايقىنداعان شانانىڭ ايقىش-ۇيقىش ءىزى عانا، وزگە بەلگى ازىرشە جوق. الگى شانانىڭ قاتار جارىسقان قوس سىزىعى، كەيبىر ادامداردىڭ قيىلىسپايتىن تاعدىر سوقپاعىن ەسكە سالادى. قويناۋداعى اۋىلعا بەتتەدىم. مۇرجادان ۇشقان ءتۇتىن جەلسىز تىمىق اۋاعا تىك ۇشىپ، باياۋ قالقىپ كوزدەن عايىپتانادى. مۇرنىما سول كۇرە جولدان ەكى-ءۇش-اق شاقىرىم قاعابەرىس وڭ شىنتاقتا بۇيىعى جاتقان قايران اۋىلدىڭ ءتۇتىنى كەلگەندەي ەدى. قايقاڭ بولعاندىقتان با، القىنىپ ءجۇرىسىم ماندىمايدى. مەن ءتىپتى اسىعىپ تا كەلە جاتپاعانمىن. اراي، ءسوز جوق، مەنى الاڭداپ توسىپ وتىر. ەرتەڭ الماتىعا بىرگە اتتانامىز. «اكە-شەشەسى قالاي قارار ەكەن» دەپ سەزىكتەنە ويلايمىن.
مەن «وركەنگە» كەلگەندە، العاشقى كورگەن كىسىم - ورتا بويلى، قالىڭ قارا قاستى، ادەمى جىگىت بولدى. باسى سالبىراپ، ايالداماعا قاراي اسىعىس قۇلدىراي جونەلگەن.
- ءاي، جىگىت! - دەدىم داۋىستاپ. - ارايدىڭ ءۇيى قايسى؟
ول ماعان تۇنەرە كاراپ تۇردى دا: - ونىڭ كىمى ەدىڭ؟ - دەپ قايىرا سۇراق قويدى.
- جاي، انشەيىن، تانىسىمىن.
- اناۋ... اناۋ... اۋىل شەتىندەگى قىستاق، - دەدى دە شۇعىل بۇرىلىپ ءجۇرىپ كەتتى.
قىستاققا جاقىنداعانىمدا، سىڭسىپ جىلاعان داۋىس ەستىدىم. باتىلىم بارماسا دا، تاۋەكەل دەپ كىرىپ كەلگەنىمدە، باسىنا قارا جامىلىپ اعىل-تەگىل جىلاپ وتىرعان ايەلدى، ونى قوعامداي قورشاعان شيەتتەي-شيەتتەي بالالاردى كوردىم. شەشەسىنە قوسىلىپ پىسىلداپ جىلايدى. جۇرەگىم تاس توبەمە شىقتى. باسىن كوتەرىپ، جاستى جانارىمەن قاراعان قايعىلى ايەلدەن ساسقالاقتاپ:
- اراي قايدا؟ - دەپ سۇرادىم. ءۇنىم شاڭق ەتىپ جامان شىقتى.
- ايىرىلدىم عوي، ارايىمنان... - اڭىراعان جوقتاۋ ونسىز دا بور بوپ ەزىلە باستاعان جۇرەگىمدى شاباقتاپ-شاباقتاپ تىلگىلەدى-اي... ساي-سۇيەگىم سىرقىراپ، تىزەرلەي جىعىلىپ، قىزدىڭ اناسىن باس سالدىم. بۇل مەنىڭ العاشقى، ءارى اقىرعى قۇلاۋىم شىعار...
ارايدى سول بوراندى تۇندە قاسقىر قاماپ، اۋىل مەن كۇرە جولدىڭ ەكى ورتاسىندا... جەپ كەتكەن ەكەن... قىستاقتىڭ قىر جاعىندا جەرلەنگەن ارايدىڭ مولاسىنا باردىم. اپپاق، كۇمىسشە جىلتىراعان اپپاق قاردىڭ ۇستىندە قاپ-قارا تومپەشىككە اينالىپ، ماڭگىلىك ساپارعا، قايتپايتىن ساپارعا اتتانعان ارايدىڭ بەيكۇنا بالاپان رۋحى جاتتى.
قىز اكەسى مەنى كورمەگەندەي، سول جاس قابىرگە تەسىلگەن قالپى مەڭىرەيىپ تۇرا بەرگەن. اقشا قارعا كوزدەن اققان جاس تىرس-تىرس تەسە تامادى. قوراداعى قاماۋلى قوي ماڭىرادى... بۇل ءوڭىردىڭ ەندىگى قىزىعى دا، قايعىسى مەن قۋانىشى دا تۇگەل وسى... ءبىرىنىڭ ءجۇنىن ءبىرى جۇلىپ جەپ تۇرعان اقتىلى قوي سىقىلداندى.
مەن اۋىلدان ايالداماعا قايتىپ بارا جاتىپ، ارايدىڭ قابىرىنە اقىرعى رەت قاراپ ەدىم، قىز اكەسى مولاعا ورناتقان تاس مۇسىندەي بولىپ ءالى تۇر ەكەن.
كۇرە جولدىڭ شەتىندەگى ايالداماعا قايتىپ كەلگەنىمدە، باعاناعى جىگىت پەن «نوۆوسترويكاعا» وقۋعا جينالعان ءبىر توپ بالالاردى كوردىم. ىشىندەگى بىرەۋى ارايعا وتە ۇقسايدى، بالكىم، كىشكەنتاي ءسىڭلىسى شىعار... ولار دىردەكتەپ توڭىپ تۇر، اۆتوبۋس ءالى جوك،..
جىگىت ايتتى: «ارايمەن بىرگە وقىپ، ءبىر پارتادا قاتار وتىرىپ ەدىم. - كومەيىنە وكسىك تىعىلىپ بارىپ، ءسوزىن ارەڭ جالعادى. - قالتاسىندا سىرىڭكەسى بولعان ەكەن، تاۋسىلعانشا جاعىپ، ايبار عىپ وتىرىپتى دا، قاسقىرلار قامالاپ قويماعان سوڭ، شانادان ءتۇسىپ قالعان ءبىر باۋ ءشوپتى ورتەپتى. سون-سوڭ... سونسوڭ قار بەتى اپىر-توپىر ايقاسقان، ەكى ەتىگى مەن شاشىن مازاقتاعانداي قارعا شانشىپ كەتىپتى. اكەڭنىڭ اۋزىن... مىلتىعىمدى الىپ كەلىپ، التايدا ءبىر قاسقىر قالعانشا كىرامىن، تۇقىمىن قالدىرمايمىن بۇل جەرگە (جىلادى). سول ءتۇنى قاسقىر كوپ ۇلىپتى...».
وسى كەزدە «نوۆوسترويكا» جاقتان سىلاڭ ەتىپ اۆتوبۋس كورىندى.
مەن رەداكتورىمنىڭ تاپسىرماسىن تۇڭعىش رەت ورىندامادىم... بۇگىنگى زامانىمىزدىڭ ساۋلەتتى سەلوسى جايلى ماقالا جازىلمادى...
«جاس قازاق» گازەتى
