(پاريج ۇلتتىق كىتاپحاناسىندا جاسالعان بايانداما)

«كوزىمدى تاڭىپ تاستاسا دا، يىسكەپ وتىرىپ، كورسيكا ارالىن تاۋىپ الامىن» دەگەن ەكەن ناپوەلون. ويتكەنى، كورسيكا ارالىندا ءبىر ءتۇرلى وسىمدىكتىڭ ءيىسى اۋاعا ايىرىقشا تارالاتىن بولسا كەرەك.

بۇرىنعى كەڭەس وداعىنىڭ جازۋشىسى شولوحوۆ «تىنىق دون» تريلوگياسىندا ارقىراي اققان دوننىڭ ءيىسى، سايىن ساحاراداعى جاس ءشوپتىڭ، قۋراعان ٴءشوپتىڭ، شىرگەن ءشوپتىڭ ءيىسى، جىلقىنىڭ تەر ءيىسى، كازاكتاردىڭ دەنەسىنەن شىققان بۇرقىراعان ءيىس سياقتى ءتۇرلى-ءتۇرلى يىستەردى سۋرەتتەۋ ارقىلى ءوزىنىڭ يىسشىلدىگىن بايقاتقان ەدى. تريلوگيانىڭ العى سوزىندە: «اھ! دون-انام، دوننىڭ كازاك دالاسىنىڭ يىسىنەن اينالدىم»،– دەپ جازعان. شىندىعىنا كەلسەك، ونىڭ ايىزى قانا سۋرەتتەپ  وتىرعانىنىڭ بارلىعى اتا مەكەننىڭ ءيىسى ەدى.

قىتاي مەن رەسەيدىڭ شەكاراسىنداعى ۋسسۋري وزەنىندە جاسايتىن كەتا بالىعى تەڭىزدىڭ شىڭىراۋ تۇبىندە كامەلەتكە جەتكەن سوڭ، ۋىلدىرىق شاشار كەزدە، اعىنعا قارسى ءجۇزىپ،  سانسىز كەدەرگىلەردى بۇزىپ ءوتىپ، ءوزىنىڭ العاش ءوسىپ-وربىگەن جەرىنە قايتا ورالادى ەكەن. بالىقتاردىڭ بويىنداعى مۇنداي قابىلەتتىڭ قايدان پايدا بولاتىنىنا ادام بالاسىنىڭ اقىل-پاراساتى جەتەر ەمەس.  بىرنەشە جىلدان بەرى، بالىق توپتارىن زەرتتەۋشى بيولوگتار وسى ءبىر جۇمباقتىڭ سىرىن اقىرى شەشىپ شىقتى. اسىلىندا، بالىقتاردا ادام بالاسىنىكى سياقتى  كوزگە كورىنىپ تۇراتىن  مۇرىن بولماعانىمەن، بىراق ولار ايىرىقشا دامىعان يىسشىلدىگى مەن ەسكە ساقتاۋ  قۋاتىنا سۇيەنىپ، ۋىلدىرق كەزىندە ەسىندە  قالعان ءيىستى قۋالاپ، تەڭىزدىڭ جاعانى ۇرعان سۇراپىل تولقىندارىنان امان- ەسەن ءوتىپ، قۇربان بەرۋدەن قورىقپاي، وسىپ-ونگەن انا-وزەنىن تاۋىپ، ۇرپاق قالدىرۋ مىندەتىن وتەپ بولىسىمەن ارمانسىز ءولىپ كەتەدى ەكەن.

سالىستىرىپ قاراعاندا، كەتا بالىعىنىڭ ءومىرى جازۋشىنىڭ  ومىرىمەن ۇقساپ كەتەدى. جازۋشىنىڭ جاسامپازدىعىنىڭ ءوزى اتا-مەكەنىنىڭ ءيىسىن ساعىنۋ، اتا-مەكەنىن ىزدەۋ ەمەس پە؟..

دىبىس جازعىش، بەينە تۇسىرگىش، عالامتور تەحنيكاسى جارىققا شىققان بۇگىنگى كۇندە پروزالىق شىعارمالاردا كەزدەسەتىن  تابيعات، پورترەت، جاي-كۇيدى بەينەلەۋدەگى سۋرەتكەرلىك ونەر اۋىر سىنعا ۇشىراۋدا. شەبەر تىلمەن قانشا مايىن تامىزا وتىرىپ سۋرەتتەگەنىڭىزبەن، ادام بەينەسىن تۇسىرەتىن اپپاراتقا جەتە الۋىڭىز مۇمكىن ەمەس. ايتسەدە، قانشالىقتى دامىعان بەينە ءتۇسىرۋ اپپاراتى بولسا دا،  يىستى جەتكىزىپ بەرۋگە كەلگەندە اپپارات قالامگەردىڭ الدىندا السىزدىك تانىتىپ وتىر. ءدال وسى قاسيەتتى ءوزىم سياقتى قازىرگى زامانىمىزداعى پروزاشىلاردىڭ ەڭ باستى ارتىقشىلىعى دەپ بىلەمىن. ايتسەدە، بۇل دا ۇزاققا بارمايتىنعا ۇقسايدى. ويتكەنى، كوپ ۇزاماي ويىنا كەلگەنىن ىستەيتىن عالىمدار ءيىس العىشتى دا تاۋىپ شىعاتىن ءتارىزدى. ءيىس شىعارا الاتىن كينو مەن تەلەفيلمدەر كوپ وتپەي-اق دۇنيەگە كەلەتىن سىڭايلى. وسىنداي اپپارات تابىلماي تۇرعاندا، ءيىسى بۇرقىراعان شىعارمالارىمىزدى تەزىرەك جازىپ تاستاعانىمىز ءجون-اۋ.

مەن وزىندىك ءيىسى بار پروزالىق  شىعارمالاردى وقۋدى ۇناتامىن. پروزالىق ءيىسى بار شىعارما جاقسى شىعارما. ال، وزىنە ءتان ءيىسى بار شىعارما ەڭ تاڭداۋلى پروزالىق تۋىندى بولماق. جازعان كىتابىنا ءيىس سىڭىرە العان جازۋشى جاقسى جازۋشى. ال، كىتابىنا وزىنە ءتان عانا ءيىسىن سىڭىرە العان جازۋشى ەڭ تاڭداۋلى جازۋشى.

جازۋشىنىڭ مۇرنى ءيىسشىل بولۋى كەرەك. بىراق ءيىسشىل ادام اتاۋلىنىڭ بارلىعى جازۋشى بولا بەرمەيدى. تازى ءيىسشىل بولعانىمەن، ول جازۋشى ەمەس قوي. مىقتى جازۋشىلاردىڭ كوبى  مۇرىن قابىنۋ اۋرۋىنان زارداپ شەككەنىمەن، وزىنە ءتان جۇپار ءيىستى شىعارمالاردى جازۋىنا بوگەت بولا العان ەمەس. مەنىڭ  ايتپاعىم، جازۋشى ادامنىڭ يىسكە قاتىستى تۇيسىگى كۇشتى بولعانى ءجون. جاسامپازدىق قابىلەتى كۇشتى بولعان جازۋشى ءوزىنىڭ سۋرەتتەپ وتىرعان ادامى مەن كورنىستەرىنە ءيىس بەرە الۋى قاجەت. ءيىسى جوق نارسە بولعان كۇندە دە، قيالداۋ قۋاتىنا سۇيەنۋ ارقىلى ءيىس بەرۋى كەرەك. بۇعان كەلتىرەر مىسالدار كوپ.

نەمىس جازۋشسى پاتريك زيۋسكاند ءوزىنىڭ «ءيىسسۋ: قاندى قولدىڭ اڭگىمەسى» اتتى رومانىندا، ەلدەن ەرەك ءيىسشىل ءبىر عاجايىپ ادام تۋرالى  ايتادى. ول الۋان ءتۇرلى يىستەردى ىزدەپ، ءيىسسۋ جاسايتىن تالانت يەسى. مۇنداي ادامدار تەك پاريجدە عانا تۋادى. ونىڭ ءيىسسشىل مۇرنىنا دۇنيەدەگى ءتۇرلى ءيىستىڭ قانداي بولاتىنى بەلگىلى ەدى. جالپاق جاھانداعى ءيىس اتاۋلىنى قايتا-قايتا سالىستىرىپ شىققان ول اقىرىندا دۇنيەدەگى ەڭ حوش ءيىس بالدىرعان قىزدىڭ بويىنان شىعاتىن  يىس دەپ بىلەدى. سونىمەن ول ءوزىنىڭ ەرەكشە يىسشىلدىگى ارقىلى 24 بۇلا قىزدى ءولتىرىپ، ولاردىڭ بويىنداعى ءيىستى جيناپ، عاجايىپ ءبىر ءيىسسۋ جاسايدى دا، سول سۋدى ۇستىنە شاشىپ الادى. ال، ونىڭ ماڭىنداعىلار الگىنىڭ سيقىسىز، سۇيكىمسىز ەكەنىن ۇمىتىپ، وعان ەستەرى كەتە قۇمارتادى. ادام ولتىرگەنى مەنمۇندالاپ تۇرسا دا، ونىڭ قانىشەر ەكەنىنە سەنگىلەرى كەلمەيدى. قاستاندىققا ۇشىراعان قىزداردىڭ اكەلەرى دە وعان قۇمارتقانى سونشا، ونى قىزدارىنان دا ارتىق جاقسى كورىپ كەتەدى. جان بالاسىنان تالانتى اسقان وسى ءبىر «قۇبىجىق جان» ادامزاتتىڭ ءيىس تۇيسىگىن كىم مەڭگەرە السا، بۇل دۇنيەنى اشسا الاقانىندا، جۇمسا جۇدىرىعىندا ۇستايتىندىعىنا ابدەن سەنگەن ەدى.

گارسيا ماركەستىڭ «ءجۇز جىلدىق جالعىزدىق» رومانىنداعى ءبىر كەيىپكەردىڭ ىشىنەن شىققان «جەلى» جايناپ تۇرعان گۇلدى دەمدە قۋراتىپ تاستاسا، تاس قاراڭعى تۇندە يىسكەپ ءجۇرىپ، ءوزى جاقسى كورەتىن ايەلدى تابا الادى.

فولكنەردىڭ «شۇرقان مەن دۇرلىگۋىندەگى» ءبىر كەيىپكەر سۋىقتىڭ ءيىسىن سەزە الادى. ءىس جۇزىندە، سۋىقتا ءيىس بولماق ەمەس. ايتسەدە، فولكنەر بىلاي جازعان ەكەن: «بۇل بىزگە ەشقانداي دا وعاش سەزىلىپ تۇرعان جوق. ويتكەنى، سۋىقتىڭ ءيىسىن سەزە العان كەيىپكەردىڭ ءوزى ءبىر ەسالاڭ ادام ەدى».

جوعاردا ايتىپ وتكەن مىسالدارىم مەن قىسقاشا تالداۋلارىم ارقىلى پروزالىق شىعارمالاردا شىنتۋايتىندا ەكى ءتۇرلى ءيىس بولاتىنىن، بىلايشا ايتقاندا، پروزالىق شىعارمادا ءيىستىڭ ەكى ءتۇرلى جازۋ ءتاسىلى بارىن اڭعارا الامىز. مۇنىڭ ءبىر ءتۇرى – رەاليستىك سۋرەتتەۋ، جازۋشىنىڭ تۇرمىستان العان تاجىريبەسى بويىنشا، اسىرەسە، اتا-مەكەنىڭ ءيىسى، زاتتاردى سۋرەتتەۋ ارقىلى وعان ءيىس بەرۋ مەن ءيىس ارقىلى زاتتاردى سۋرەتتەۋى. ەندى ءبىر ءتۇرى – جازۋشى  قيالداۋ قۋاتىنا سۇيەنەدى، ءيىسسىز نارسەلەرگە ءيىس بەرەدى، وزىندە ءيىسى بار زاتتارعا وزگە ءبىر زاتتىڭ ءيىسىن سىڭىرەدى. سۋىقتا ءيىس بولمايدى، ويتكەنى، سۋىقتىڭ ءوزى زات ەمەس. بىراق فولكنەر  سۋىققا ءيىس بەرگەن ەكەن. ءولىم زات ەمەس، ولىمدە ءيىس بولمايدى، بىراق گارسيا  ماركەس ءوزىنىڭ كەيىپكەرىن ءولىمنىڭ ءيىسىن سەزە الاتىن ەتىپ جازعان ەدى.

ارينە، جالاڭ يىسكە سۇيەنىپ قانا ءبىر شىعارمانى جازۋعا بولمايدى. قالامدى قولعا العان زامان ءوزىڭنىڭ ءيىس سەزۋ، كورۋ، ەستۋ، سەزىنۋ نەمەسە جوعارىدا اتالعان سەزىنۋلەردەن جوعارى ورىندا تۇراتىن سەزگىرلىك سىندى بارلىق سەزىمتالدىعىڭدى ىسكە قوسا العانىڭدا بارىپ پروزالىق شىعارماڭدا ومىرلىك لەپ، ءيىس بولۋى مۇمكىن. سوندا عانا شىعارماڭ جانسىز ءارىپ ۇيىندىسىنە اينالىپ قالمايدى، قايتا ءيىسى، دىبىسى، جىلۋى، ءپىشىنى، سەزىمى بار تىرشىلىك يەسىنە اينالا الادى. العاش جازۋشىلىقپەن اينالىسا باستاعاندا،  تومەندەگىدەي قينشىلىققا تاپ بولاتىنىمىز بار. تۇرمىستا تۋعان ناقتى وقيعالار كۇردەلى، ادام جانىنا تىكە اسەر ەتەتىندەي بولسا دا، ونى قاعاز بەتىنە ورنەكتەپ، اڭگىمەگە اينالدىرىپ، قايتا وقىپ شىققانىمىزدا، ءدام-تاتۋسىز، جالعان بىردەڭە بولىپ قالادى. ال، كلاسسيكالىق شىعارمالاردى وقىعانىمىزدا وقيعانى اۆتوردىڭ ويشا قۇراستىرعانىن بىلە تۇرساق تا، جان-دۇنيەمىزگە تەرەڭىنەن ىقپال ەتەتىنى بار.  نەگە دەيسىز عوي؟ نەگەسى سول، ماسەلەنىڭ تەتىگى، تۇرمىستا بولعان ناقتى وقيعانى بايانداۋ بارىسىندا، قاشاندا ءوزىمىزدىڭ جاسامپازدىقپەن شۇعىلدانۋشى ەكەنىمىزدى ۇمىتىپ قالامىز، ءوزىمىزدىڭ مۇرنىمىزدى، كوزىمىزدى، قۇلاعىمىزدى تولىق پايدالانبايمىز. كلاسسيكالىق شىعارمالاردىڭ اۆتورلارى وقيعانى ويدان قۇراستىرسا دا، بىزگە ناقتى بولعان وقيعاداي سەزىلەتىنى ولار (كلاسسيكالىق تۋىندىلاردىڭ اۆتورلارى) وزدەرىنىڭ بارلىق سەزىم مۇشەلەرىن ىسكە قوسۋمەن بىرگە، قيالداۋ قۋاتىن دا كەرەككە جاراتىپ، الماعايىپ اسەر قالدىرا الادى. ادام بالاسىنىڭ قۇرتقا اينالمايتىنىن بىلە تۇرساق تا، كافكانىڭ «ازۋ» دەگەن اڭگىمەسىندەگى باس كەيىپكەردىڭ قۇرتقا اينالىپ كەتكەنىنە سەنەتىمىزدە وسىدان.

كينو ونەرى دامىعان سوڭ، ادامدار پروزالىق شىعارمانىڭ بولاشاعى ءۇشىن باس قاتىرا باستادى. ەلۋ جىلدىڭ الدىندا، قىتايدا پروزالىق شىعارما بولاشاقتا توقىرايدى دەپ ساۋەگەيلىك بولجام جاساعاندار دا بولدى. بىراق پروزالىق شىعارما ءالى ءومىر سۇرۋدە. تەلەديدار وتباسى اتاۋلىنىڭ بارلىعىن قامتىپ، پروزالىق شىعارمانىڭ تاعدىرى ءحال ۇستىندە قالعانداي، وقىرماننىڭ باسىم كوبى تەلەديدارعا تەلمىرگەن سياقتى بولعانىمەن، ءالى دە پروزالىق شىعارما وقيتىن ادامدار بار. پروزالىق شىعارما ءالى باقيعا اتتانا قويعان جوق. ال، عالامتور تەحنيكاسى پروزالىق شىعارماعا باسەكە جاريالاعان سياقتى بولىپ ەدى، بىراق، ول پروزالىق شىعارمانىڭ باسقاشا ءبىر جازىلۋ ءتاسىلى مەن كىتاپتىڭ ءداستۇرلى تاراۋ جولىنا ۇقسامايتىن وزگەشە جولىن دايىنداپ بەرۋمەن عانا شەكتەلدى.

پروزالىق شىعارما جازۋدان باسقا قولىمنان ەشتەڭە كەلمەيتىن ادام بولعاندىقتان، پروزالىق شىعارمانىڭ بولاشاعىنىڭ بۇلىڭعىر ەكەنىن كوزىممەن كورىپ تۇرسام دا، مۇنى مويىنداعىم كەلمەيدى، قايتا پروزالىق شىعارمانىڭ ورنىن باسقا كوركەمونەر نەمەسە تەحنيكا باسا الماق ەمەس دەپ بىلەمىن. ءيىس ءسىمىرۋ قۇرالى تابىلسا دا، ءبارىبىر ول كوركەم شىعارمانىڭ ورنىن باسا الماق ەمەس. ويتكەنى، ءيىس ءسىمىرۋ اسپابى دۇنيەدە بار ءيىستى سىمىرە العانىمەن، دۇنيەدەگى ءيىس  اتاۋلىنىڭ بارلىعىن ءوز قالپىندا شىعارا الماق ەمەس. مۇنىسى بەينە ءتۇسىرۋ اپپاراتى دۇنيەدەگى زات اتاۋلىنىڭ بەينەسىن تۇسىرە العانىمەن، دۇنيەدە جوق بەينەنى قويىپ بەرە المايتىنىنا ۇقساپ قالادى. بىراق جازۋشىنىڭ قيالداۋ قۋاتى جوقتى بار قىلا الادى. جازۋشى ءوزىنىڭ ەلدەن ەرەك قيالداۋ قۋاتىنا سۇيەنە وتىرىپ، دۇنيەدە بولمايتىن ءيىستى، جوق زاتتى بارعا اينالدىردى. بۇل ءبىزدىڭ كاسىبىمىزدىڭ ماڭگىلىككە جالعاساتىندىعىنىڭ بەلگىسى.

كەزىندە نەمىس جازۋشىسى توماس مانن كافكانىڭ اڭگىمەلەر جيناعىن ەينشتەيىنگە ۇسىنعان ەكەن، ول ەرتەسى الگى كىتاپتى: «ادام بالاسىنىڭ ميى  مۇنشالىق دارەجەدە كۇردەلى بولماۋى كەرەك ەدى عوي»، – دەپ توماس مانننىڭ وزىنە قايتارىپ بەرىپتى. ءبىزدىڭ كافكا دۇنيەدەگى ەڭ ايگىلى عالىمدى جەڭگەن ەكەن. بۇل ءبىزدىڭ وسى سالانىڭ ماقتانىشى بولماق. ولاي بولسا، ءبىز بارلىق سەزىم مۇشەلەرىمىزدى ارەكەتكە كەلتىرىپ، وزىندىك لەبى، ءيىسى، جىلۋى بار، كەرەمەت ويلارعا تولى شىعارمالارى جازۋعا ءتيىسپىز. ارينە، جازۋشى ءوزىنىڭ شىعارماسىنداعى ءيىس، ءتۇس، تەمپەراتۋرا، ءپىشىن دەگەندەردىڭ بارلىعىن ءسوز ارقىلى ورنەكتەۋى ءتيىس. وسىنىڭ بارلىعى ءتىل بايلىعىنا سۇيەنەدى. ءتىل بولماسا، مۇنىڭ بارلىعى دا جوققا ءتان. ادەبي شىعارمانى اۋدارۋعا بولاتىن سەبەبى باستى مازمۇن ءتىل ارقىلى باياندالاتىندىعىندا. سوندىقتان دا، اۋدارۋعا قولايلى بولۋ ءۇشىن، پروزاشىلاردىڭ بارلىعى ءوز سەزىمىن شىنايى بەينەلەپ، جاندى دۇنيەنى بار نارسەگە، شىنىدىققا كەلتىرەدى. سەزىنە العان ەكەن، سەزىم بولادى. تىرشىلىك سەزىمى بولماعان شىعارما ادام جانىنا اسەر ەتە الماق ەمەس.

ۋسسۋري ٴدارياسىنداعى كەتا بالىعى سياقتى انا - وزەننىڭ ءيىسىن قۋالاپ، تايسالماي، تالماي العا تارتا بەرەيىك.

تىم ەرتە زامانداعى جەرشارىنىڭ ءيىسىن ەسكە ٴءتۇسىرىپ كورەيىكشى. ول زاماندا جەرشارىندا الىپ دينوزاۆرلار جورتىپ جۇرگەندىكتەن، ولاردىڭ ساسىق ءيىسى بۇكىل جەرشارىندا مۇڭكىپ تۇرۋشى ەدى. بىرەۋلەر دينوزاۆرلاردىڭ تۇبىنە جەتكەنى وزدەرىنىڭ ساسىق ءيىسى دەيدى.

ميىمىزدا ساقتالىپ قالعان بارلىق ءيىس اتاۋلىنى تاۋىپ شىعالىق. سول ءيىس بويىنشا وتكەن كۇندەرىمىزدى، جىراقتا قالعان ماحابباتىمىزدى، قىزىعىمىز بەن شىجىعىمىزدى، بالالىق بالدىرعان شاعىمىزدى، انامىزدى، ءبارىن - ءبارىن ەسكە تۇسىرەلىك.  مادەلينا توقاشىن ارقاۋ ەتىپ،  باسىنان وتكەندەرى جايلى 15 تومدىق رومان جازعان مارسەل فروست سياقتى وتكەن كۇندەرگە قايتا ءبىر نەگە ۇڭىلمەسكە؟!

قىتايدىڭ مىقتى جازۋشىسى فۋ سۇڭلين  «لياۋجاي اڭىزدارى» اتتى شىعارماسىندا ءبىر سوقىر سوفى جايلى اڭگىمە ايتادى. الگى سوفى ماقالالاردىڭ جاقسى، جامانىن يىسكەپ ءبىلىپ قويادى ەكەن. وردالىق ەمتيحانعا قاتىسۋعا كەلگەن وقىمىستىلاردىڭ بارلىعى ءوز ماقالالارىن وعان يىسكەتۋگە اكەلەدى. ناشار جازىلعان ماقالالاردى يىسكەگەن ساتتە سوفى لاقىلداتىپ قۇسادى ەكەن. ونىڭ ايتۋىنشا، ناشار ماقالادان شىرىك ءيىس شىعىپ تۇراتىن بولسا كەرەك. بىراق ارتىنان ونىڭ قۇسقىسىن كەلتىرگەن ماقالالاردىڭ بارلىعى تاڭداۋدان وتەدى دە، حوش ءيىسى بار دەگەندەرى قالىپ قويادى.

تايۋان ارالىندا تۇراتىن بۇنۇن ۇلتىندا مىنانداي ءبىر اڭىز ۇرپاقتان-ۇرپاققا جالعاسىپ كەلە جاتىر. اڭىزدا، ءمالىم ءبىر قىستاقتىڭ استىندا ەرەكشە ءيىسشىل ءبىر تايپا جاسايدى ەكەن. بۇل تايپانىڭ ادامدارى تاماقتى دايىنداپ الىپ، ودان اۋىز تيمەي تۇرىپ، ورتاعا قويىپ، قورالاي وتىرىپ، تاماقتىڭ ءيىسىن ىشكە سىمىرەدى ەكەن. ولار بۇكىلدەي حوش يىسكە سۇيەنىپ تىرشىلىك ەتەدى دەيدى. جەر بەتىندە جاسايتىندار وسى تايپانىڭ يىسكەپ كەتكەن تاماعىن ۇنەمى ۇرلاپ الاتىن كورىنەدى. ءوز كەزىندە بۇل تۋرالى ءبىر اڭگىمە جازعان ەدىم. اتالعان اڭگىمەمدە ءوزىمدى ۇنەمى جەر استىنا ءتۇسىپ، تاماق ۇرلايتىن بالا رەتىندە سۋرەتتەدىم. اڭگىمەم جاريالانعان سوڭ، قاتتى وكىنىپ قالدىم. ءوزىمدى قاراپايىم جەر بەتىندەگى ادام رەتىندە سۋرەتتەگەننەن گورى، جەر استىنداعى ءيىسشىل تايپانىڭ ءبىر مۇشەسى رەتىندە بەينەلەگەن بولسام بۇل اڭگىمەم، ءتىپتى، كەرەمەت بولار ەدى.

قىتاي تىلىنەن اۋدارعان – مۇرات قاسەنۇلى

«قازاق ادەبيەتى» گازەتىنىڭ №11 الىندى.

Abai.kz