نۇرا ماتاي. «گازپروم» قۇلىباەۆقا نەگە قۇدا ءتۇسىپ وتىر؟
رەسەيدىڭ مەملەكەتتىك كومپانياسى «گازپرومنىڭ» ديرەكتورلار كەڭەسى الداعى ۋاقىتتاعى كومپانيانىڭ سۋ جاڭا ديرەكتورلار كەڭەسى مۇشەلىگىنە ۇمىتكەر ون ەكى ادامنىڭ اتىن جاريا ەتتى. ءۇمىتىن ۇكىلەپ، الاقانىن ىسقىلاپ وتىرعانداردىڭ بەل ورتاسىندا «سامۇرىق-قازىنا» قورىنىڭ توراعاسى تيمۋر قۇلىباەۆ تا بار.
كەڭەسكە جاڭا مۇشەلەردى قابىلداۋ ءىسىن كومپانيا باسشىلىعى رەسەي پرەزيدەنتى دميتري مەدۆەدوۆ كومپانيانى مەملەكەتتىك شەنەۋنىكتەردەن تازالاۋ جونىندە بەرگەن نۇسقاۋىنان كەيىن قولعا الىپ وتىر. ءدال وسى جەردە قىستىرا كەتەتىن نارسە كورشى ەلدەن كوشىرمە جاساعاندى ۇناتاتىن ءبىزدىڭ بيلىك تە ۇلتتىق كومپانيالاردان شەنەۋنىكتەردى شەتتەتۋدى قولعا السا، قۇبا-قۇپ بولار ەدى.
«گازپروم» كورشى ەلدىڭ ساياسي قۇرالعا اينالدىرىپ وتىرعان اتاقتى كومپانياسى ەكەنى ءمالىم. ۋكراينانى دا وسى «گازپروممەن» ىقتىرىپ العانى بەلگىلى.
سونىمەن، قۇلداپ وتىرىپ قۇلىباەۆقا كەلسەك. ەلىمىزدىڭ بۇكىل ەكونوميكالىق الەۋەتىنىڭ ەكى تىزگىن ءبىر شىلبىرىن ۋىسىندا ۇستاپ وتىرعان تيمۋر اسقارۇلى جۋرناليستەرگە: «ءيا، ماعان ونداي ۇسىنىس جاسالعان. كەلىسىمىمدى بەردىم. سوندىقتان سايلاۋدى كۇتەمىز»، -دەپتى.
قۇلىباەۆ «سامۇرىق-قازىنا» قورىنىڭ سىرتىندا «KazEnergy» مۇناي-گاز اسسوتسياتسياسىنىڭ، «قازمۇنايگاز»، «قازاقستان تەمىر جولى»، «سامۇرىق-ەنەرگو» كومپانيالارىنىڭ ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ توراعاسى ياعني قازاقستان ەكونوميكاسى كۇرە تامىرىنىنىڭ باسى، كوزى ءھام قۇلاعى، «قۇدىرەتتى» كىسى ەكەنىنەن قالىڭ ەل حاباردار.
رەسەيدىڭ مەملەكەتتىك كومپانياسى «گازپرومنىڭ» ديرەكتورلار كەڭەسى الداعى ۋاقىتتاعى كومپانيانىڭ سۋ جاڭا ديرەكتورلار كەڭەسى مۇشەلىگىنە ۇمىتكەر ون ەكى ادامنىڭ اتىن جاريا ەتتى. ءۇمىتىن ۇكىلەپ، الاقانىن ىسقىلاپ وتىرعانداردىڭ بەل ورتاسىندا «سامۇرىق-قازىنا» قورىنىڭ توراعاسى تيمۋر قۇلىباەۆ تا بار.
كەڭەسكە جاڭا مۇشەلەردى قابىلداۋ ءىسىن كومپانيا باسشىلىعى رەسەي پرەزيدەنتى دميتري مەدۆەدوۆ كومپانيانى مەملەكەتتىك شەنەۋنىكتەردەن تازالاۋ جونىندە بەرگەن نۇسقاۋىنان كەيىن قولعا الىپ وتىر. ءدال وسى جەردە قىستىرا كەتەتىن نارسە كورشى ەلدەن كوشىرمە جاساعاندى ۇناتاتىن ءبىزدىڭ بيلىك تە ۇلتتىق كومپانيالاردان شەنەۋنىكتەردى شەتتەتۋدى قولعا السا، قۇبا-قۇپ بولار ەدى.
«گازپروم» كورشى ەلدىڭ ساياسي قۇرالعا اينالدىرىپ وتىرعان اتاقتى كومپانياسى ەكەنى ءمالىم. ۋكراينانى دا وسى «گازپروممەن» ىقتىرىپ العانى بەلگىلى.
سونىمەن، قۇلداپ وتىرىپ قۇلىباەۆقا كەلسەك. ەلىمىزدىڭ بۇكىل ەكونوميكالىق الەۋەتىنىڭ ەكى تىزگىن ءبىر شىلبىرىن ۋىسىندا ۇستاپ وتىرعان تيمۋر اسقارۇلى جۋرناليستەرگە: «ءيا، ماعان ونداي ۇسىنىس جاسالعان. كەلىسىمىمدى بەردىم. سوندىقتان سايلاۋدى كۇتەمىز»، -دەپتى.
قۇلىباەۆ «سامۇرىق-قازىنا» قورىنىڭ سىرتىندا «KazEnergy» مۇناي-گاز اسسوتسياتسياسىنىڭ، «قازمۇنايگاز»، «قازاقستان تەمىر جولى»، «سامۇرىق-ەنەرگو» كومپانيالارىنىڭ ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ توراعاسى ياعني قازاقستان ەكونوميكاسى كۇرە تامىرىنىنىڭ باسى، كوزى ءھام قۇلاعى، «قۇدىرەتتى» كىسى ەكەنىنەن قالىڭ ەل حاباردار.
كەدەندىك وداققا كىرىپ كەتكەنبىز. ەندى، ەكونوميكانىڭ ەڭ نەگىزگى تاعاندارىن باقىلاپ، باسقارىپ وتىرعان قۇلىباەۆتى رەسەي قولىنا قوندىرىپ الماققا قۇلشىنىپ وتىر. رەسەيلىك rbcdaily.ru سايتى «مۇمكىن «گازپروم» قازاقستاندى شەت مەملەكەت سانامايتىن شىعار»، دەپ جازادى. وسى ءسوزدىڭ جانى بار. سەبەبى، بار بايلىقتىڭ باسىندا وتىرعان قۇلىباەۆ رەسەيدىڭ مەملەكەتتىك كومپانياسىنىڭ ديرەكتور كەڭەسىنىڭ قۇرامىنا ەنسە، وندا رەسەي قازاقستاننىڭ مۇناي-گاز، ەنەرگيا، تەمىر جول سالاسىن اشسا الاقانىندا، جۇمسا جۇدىرىعىندا ۇستايدى دەگەن ءسوز عوي. بۇل ەكونوميكالىق وتارلاۋداعى رەسەيدىڭ نەگىزگى قادامدارىنىڭ ءبىرى بولسا، بىتكەن جەرىمىز وسى. ارينە، رەسەيدىڭ قۇلىباەۆتى قالاۋىن رەسەي ورتا ازياداعى ەكونوميكالىق مۇددەسىن قورعاۋ ماقساتىندا جانە وسى ايماقتاعى ءىرى مۇناي-گاز وندىرەتىن ءارى ەكسپورتتايتىن كۇشتى باسەكەلەس قازاقستانمەن بايلانىسىن تەرەڭدەتۋ سول ارقىلى قىتايدىڭ ورتالىق ازيا جانە قازاقستانعا ىقپالىن ازايتۋ دەپ تە ايتۋعا بولار ەدى. بىراق ءبارىبىر «گازپرومنىڭ» تاڭداۋىنىڭ استارىندا اۋەلى ەكونوميكانى - التىن بالىقتى قولعا تۇسىرسە، قارماقتىڭ قابۋى كوپ كۇتتىرمەس دەگەن نيەتى جاتۋى دا بەك مۇمكىن. مۇنى استە جوققا شىعارۋعا بولمايدى. سونداي-اق، تيمۋر قۇلىباەۆ تا ءوزىنىڭ مەملەكەتتىك قىزمەتكەر ەكەنىن جانە موينىندا اسا زور جاۋاپكەرشىلىك بارىن ءاردايىم ەسىنەن شىعارماعانى ءجون-اۋ.
ءبىزدىڭ ميىمىز جەتپەيتىنى مىناۋ: رەسەيدىڭ مەملەكەتتىك كومپانياسىنىڭ ديرەكتورلار كەڭەسىنە قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك قىزمەتكەرى قالاي ۇمىتكەر بولىپ، كەلىسىم بەرەدى؟ الدە «مۇمكىن «گازپروم» قازاقستاندى شەت مەملەكەت سانامايتىن شىعار» دەگەن ورىس سايتىنىڭ ايتقانى اششى شىندىق پا؟ قويشى، سەنگىڭ كەلمەيدى. ءبۇتىن ءبىر مەملەكەتتىڭ تۇتاس ەكونوميكاسىنىڭ بويىنا قان جۇگىرتىپ تۇرعان ەرەكشە ماڭىزدى سالاسىن قۇلىباەۆ مۇرنىن تەسكەن تايلىقتاي قىلىپ جەتەكتەپ اپارىپ قولىنا ۇستاتا سالماس، ءسىرا...
«اباي-اقپارات»