الەمنىڭ ءتۇرلى تىلدەرىنەن قازاقشاعا كاسىبي، ادەبي تۇردە اۋداراتىن ماماندار جوقتىڭ قاسى. ىلەسپە اۋدارماشىلار دا ساۋساقپەن سانارلىق.

30 جىلدا بىلدەي قازاق مەملەكەتى انا تىلىنەن وزگە سان الۋان تىلدەرگە ساۋاتتى تۇردە اۋداراتىن، ءتىلى كوركەم، كاسىبي ماماندار كاستاسىن قالىپتاستىرعان جوق...

مەملەكەت رەتىندە دامىپ بولدىق دەپ داڭعويلانامىز. ال ەلدىگىمىزدى پاش ەتەتىن وسىنداي مەملەكەت ءۇشىن اسا ماڭىزدى ىستەرگە نەمقۇرايلى قارايمىز.
سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى نەگە دابىل قاقپايدى؟ قاسىم-جومارت توقاەۆ وسى ۆەدومستۆونى قانشا جىل باسقارعاندا نەگە ماسەلەنى قولعا المادى؟

نەگە ءبىلىم مينيسترلىگىنە ايتىپ، قازاقتىڭ ءداستۇرلى قازاقتىلدى اۋدارماشىلار مەكتەبىن قالىپتاستىرۋعا مەملەكەت تاراپىنان تاپسىرىس بەرمەدى؟

ءبىر مەملەكەت ءۇشىن اسا قيىن ءىس پا؟ فرانتسۋز، كارىس، جاپون، پارسى تاعى دا وزگە تىلدەردەن ساۋاتتى تۇردە قازاق تىلىنە اۋداراتىن ماماندار لەگى قايدا؟ فورۋمدار بولسا شاقىرا قوياتىن، سىرتتان قوناقتار كەلسە الىپ جۇرەتىن... ورىستىلدىلەر بار، قازاقشا ماماندار نەگە جوقتىڭ قاسى؟! وتكەندە كورەي تىلىنەن قازاقشاعا مىڭق-مىڭق ەتىپ اۋدارىپ تۇرعان اۋدارماشىنى كورىپ، جەرگە كىردىم. ونىڭ نە ايتقانىن دا تۇسىنبەي دال بولدىم...

مۇنداي ىسپەن مەملەكەت اينالىسۋ كەرەك!

ول -مەملەكەت ءۇشىن كەرەك!

داريعا نازارباەۆا ساعاديەۆپەن قوسىلىپ الىپ، ەش دايىندىعى جوق ۇستازدار قاۋىمىن بىرنەشە كۋرسپەن-اق اعىلشىنشا سويلەتىپ جىبەرگىسى كەلگەنى ەندى اقىلعا سىيمايدى... بيۋدجەتتەن ميللياردتاعان قارجى ءبولىندى. ول قايتقان جوق. بايانسىز شيكى باستامادان مەملەكەتتىك بيۋدجەت - ءبىزدىڭ سالىعىمىز وراسان زور زارداپ شەكتى. ەندى كىم جاۋاپ بەرەدى. ەشكىم جاۋاپ بەرمەيدى... نەگە جاۋاپ بەرمەيتىنىن مەن ايتپاسام دا، ىشتەرىڭىز سەزىپ وتىرعان بولار. قازاقستاندا بارلىق شەت ءتىلى تەك قانا ورىس تىلىندە وقىتىلادى! قازاقشا وقۋلىقتار جوق! ءدارىس بەرەتىن پەداگوگتار جوق! ساعيديەۆ-نازارباەۆانىڭ "رەفورماسىنا" كەتكەن سان ملرد قاراجاتتى وسى "اۋدارما ىسىنە" جىبەرگەندە، مەملەكەت ءۇشىن پايداسى وڭىنان بولار ەدى...

بۇل - تۇتاس جۇيەنىڭ انا تىلىنە دەگەن نيەتىنەن تۋعان پروبلەما. ولاردى 30 جىل بويى ءورىستىلدى اۋدارماشىلار سۇيەمەلدەپ ءجۇردى. فورۋمداردا، ءىس ساپارلاردا، مەملەكەتتىك ماڭىزدى ءىس-شارالاردا...
قازاقتىلدى اۋدارماشىلارعا مەملەكەت تاراپىنان سۇرانىس بولماعاندىقتان، بۇل سالاعا ءتول مەكتەپتەن ءتالىم العاندار بارعان جوق جانە الدا بارمايدى دا.

ال، سىزدەر، "اقان ساتاەۆ نەگە ەڭ ءبىرىنشى مەملەكەتتىك تىلدەگى اۋدارمانى كينوتەاترلارعا سالعان جوق" دەپ كۇيىنەسىزدەر. وسىنداي كۇندەلىكتى قاراپايىم وقيعالار لەگى ارقىلى قازاق مەملەكەتىندە ورىس ءتىلى ءالى دە ۇستەمدىك قۇرىپ كەلە جاتقانىن تۇسىنەمىز.

ايتا-ايتا جاۋىر بولعان اڭگىمە، بىراق ءاربىر قازاق بالاسى ەڭىرەپ تۇرىپ جىلايتىن دۇنيە...

دينا ەلگەزەكتىڭ جازباسى

Abai.kz