Keshe kýtpegen jerden Dosekeng ekeumizding yzagha bulyqqanymyz...
Almatydaghy bir kósheni polisiya kóligi bógep túr eken, "Ary jýruge bolmaydy, solgha búrylyndyr! Ei, kimge aityp túrmyn?! - dep zirkildeydi... oryssha. "Ya kәmu skәzal?!...Nu-ka dabay nәzәt?!..."

Joq jerden bógetke tap bolghan júrt abyr-sabyr. Kóligimizdi qoyghannan keyin Dosekeng jol ortasyndaghy "jarty qúdaygha" turasynan tartty. Baryp bir auyz eskertu jasady. Au, elding qaq ortasynda, kil qazaqqa nege oryssha sóilep otyrsyndar, eng qúryghanda anada-sanda ana tilderindi aralastyrsandarshy deydi ghoy bayaghy. Anau eki kózi alaryp atyp shyqqany...

Atyp shyqqanda kózi kók, shiykilsary bireu eken demenizder, kózi de, ózi de qara, qara bolghanda da shoyqara qazaq kapitan. Qay tilde sóileytinmdi ózim bilemin! - deydi. Dosken: Áy, sen qay elde,kimning jerinde túrsyn? -deydi.
-Qazaqsha sóilesem basqalar týsinbeydi, - deydi ghoy qara qazaq.
- Al men oryssha týsinbeymin? Sonda basqalar qazaqsha úqpasa bolady da, men oryssha týsinbesem qylmys pa?
- Týsinesiz. Maghan aqyl aitpay barynyz. Ózim bilemin!

Ana polisiyanyng betindegi bedireygen betsizdikke ýnsiz qarap túrghan men de shydamay әngimege aralastym:
- Ózing bilmeysin. Sen memlekettik qyzmetshisin, maghan memlekettik tilde sóileuge mindettisin, - dedim ashudan tútyghyp qalghan kDosekendi bylay yghystyryp. Biz ekeulegennen keyin anau basylayyn dedi.
- Endi bizding elde qaysysy ýlken til ekenin bilesiz ghoy...
Múnysyn Dosekeng estimedi, ol búrq-sarq etip ketip bara jatyr edi. Men poliyseyge jiyrene qaradym:
-Bәse, ýlken tiling auzyna syimay túr eken.
Teris búryldy.

Negizi ol shynyn aityp túr, Qazaqstan polisiyasy oryssha sóileydi. Jol polisiyasy, kóshedegi patruli bәrining rasiyasy oryssha sarnap túrady. Ýlkenderi komandany oryssha beredi, olardyng da ýlkenderi sóitedi, solay ýlken jaghalap kete beredi. Auylda qoy baghyp, shóp shauyp jýrip qalagha keshe ghana kelgen balagha sol ýlkenderge elikteu - mәrtebe. Ýlkender tilinde sóilegisi keledi, "Slýshay, kәmәndir ekipaja, ty dauay, kәmәndi bypalnәi" dep ýlken bolghysy keledi, kóshedegi qazaqqa: "Ey, melish, a-nu, idy әtsóda" dep jekigisi keledi... Olargha qazaqtyng tili ghana emes, ózi de kishkentay. Kishkentaydyng tilin de, ózin de elemeuge bolady. Qazaqqa qúm sekildi qaraydy, úsaq-týiek. Tildeuge, jekuge, sýireuge bolady. Al basqalar - kesek. Sondyqtan ýsh kesek-kempir qúmdardyng eng iri týiiri Álihandy bógep, atyna kóshe bergizbey tastaydy, orys tildi oqulyqtan qate shyqsa ministring kesek ata-analar aldyna býrisip barady. Basqany bylay qoyghanda dәl osy kýni key әriptesterim 15-20 jyldyq jýrisinen janylyp fbda oryssha jazatyn bolyp jýr. Oryssha sóilep, jaza alamyn, - degen qayta maqtanyshqa ainaldy. Qúmdyqtan, qúldyqtan qútylyp kesek boludy armandaydy ghoy, qaytsin...

Dosekeng úzaqqa deyin basyla almady, búrqyldap jýrdi. Ýndemedim. Ana poliyseyding týk úqpaghanyn ekeumizding de ishimiz sezedi.

Serik Ábikenúlynyng facebook paraqshasynan

Abai.kz