1947 jyly ghana qúrylghan Izraili elining әlemde jasaghan tanghalarlyq ghajayyby bar. Búl, әriyne ivrit tili. 2000 jyl boyy úmytylyp kelgen, eki myng jyl boyy eshkim sóilemey kelgen til. Mine sol tildi evreyler eki myng jyldan song sóiletti. Qalay deysiz ghoy. Evreylerding auyz birligi, memleketshildigi arqasynda!

Olar ózderining qasiyetti kitaby Tanahty (Bibliyasy) qoldaryna alyp kitaptaghy jazbalardy sóileu tiline ainaldyrghan. Evreyler osydan 60-70 jyl búryn bolghan sol kezdegi sóz oilap tabu jolyndaghy tirlikterin býgingi kezde qyzyq etip aityp beredi. Mysaly, mynaday bolghan jaghdaydy.

Bir mektepte evrey balalary kezekti sabaqty ayaqtap ýziliske shyghyp, ýziliste tamaqtaryn iship qoldaryn juady. Qolyn sýrtu kerek - Sýlgimen. Biraq ivrit tilinde Bibliyada jazylghan sýlgi degen sóz joq. Balalar ony múghalimine aitady, sosyn múghalimimen aqyldasa otyryp izrailidik ghalym-filologtargha hat jazyp "sýlgi" degen sózdi oilap tabudy súraydy. Ghalymdar oilanyp mynaday sheshimge keledi. Izraylide Negev degen qúrghaq shóldi jer bar, Bibliyada osy shól jayly bar eken. Ghalymdar "Negev" sózin týbir jasap oghan júrnaq, qosymshalar qosyp - sýlgi, su keptirgish, kepken nan, su tartqysh qaghaz, qurap qalghan aghash t. s. s. sózderdi oilap tapqan.

Ivrit tilinde boqtaytyn sózder de bolmapty. Halyq bolghan song onday sózder de kerek qoy. Ony da oilap tauypty - "Hamor" (esek) degen sózdi. Áuelgi kezde әzil, әjua retinde paydalanyp jýrgen osynday sózder bar bolghany 15-20 jylda tez tarap ivritting sózdik qoryna sinisip ketipti.

Izrailiding evreyleri ýsh qúrylyqtyng 70-80 elinen jinalghan. Olar kelgen kezde týri men týsteri neshe týrli bolghanyna, neshe týrli tilde sóilegenderine qaramastan birden ivrit tilin moyyndap kýmәnsiz qabyldaghan. Sonyng arqasynda bar bolghany 20-30 jylda 2 myng jyl búryn ólgen tildi tiriltip memlekettik tilge ainaldyrdy.

Biz qazaqtar, otyz jylday boldy, myndaghan jyldar boyy ata-babalarymyz sóilep kelgen tilimizdi, jariya etken memtilimizdi otarshylar men kelimsekterge moyyndata almay otyrmyz. Bishara halyq, bishara memleket ekenimizdi әlemge pash etip otyrmyz..

Saghat Jýsipting әleumettik jelidegi paraqshasynan

Abai.kz