Qazaqstan Respublikasynyng

Preziydenti

Q.K. Toqaevqa

Qúrmetti Qasym-Jomart Kemelúly!

Qazaqstan Respublikasy Preziydentining ókilettigin jýzege asyra otyryp, siz demokratiya erkindigi men zandylyq qaghidattaryna adaldyqty kórsetip kelesiz. Siz azamattyq qogham instituttaryn nyghaytu boyynsha ýlken júmys atqardynyz, onyng ishinde kәsipodaqtar manyzdy oryn alady. Kәsipodaqtar әleumettik әriptestik jýiesining taraby bola otyryp, qoghamdyq kelisimning saqtaluyna, el ekonomikasynyng ýdemeli damuyna, әleumettik-ekonomikalyq jәne enbek qatynastary salasynda zandylyqtyng saqtaluyna yqpal etedi.

Sizge, mәlim bolghanday Halyqaralyq kәsipodaqtar konfederasiyasynyng reytingisinde (171 elding 176 million mýshesin biriktiretin iri әlemdik kәsipodaq birlestigi) Qazaqstan "qúqyqtardyng kepildikteri joq" degen belgisi bar "5" reytingke ie bolyp, 2019 jylghy enbekshilerding qúqyqtarynyng qorghaluynda eng nashar elderding ondyghyna engeni belgili. Búl reyting adam qúqyqtarynyng jahandyq indeksi negizinde qalyptasady.

Qazaqstan 2019 jyly 9-21 mausym aralaghynda Jenevada ótken 108-shi Halyqaralyq enbek konferensiyasynyng normalaryn qoldanu jónindegi komiytet esebining arnayy paragrafyna engizildi. Múnday sheshimdi enbek qúqyqtary men kәsipodaqtardyng qúqyqtaryn iske asyruda elde ilgerileushilikting bolmauyna baylanysty Halyqaralyq enbek úiymy qabyldady.

Halyqaralyq úiymdar Qazaqstan kәsipodaqtarynyng jaghdayyna teris әser etken sebepterding biri – memlekettik biylik organdary kәsipodaqtardyng qúqyqtaryna aralasuy, olardyng arasynda Halyqaralyq enbek úiymynyng № 87 "Qauymdastyqtardyng bostandyghy jәne qúqyghyn qorghau turaly" Konvensiyasynyng erejelerin, sonday-aq "Kәsiptik odaqtar turaly" Qazaqstan Respublikasy Zanynyng 4-babynyng kәsiptik odaqtardyng qyzmetine aralasugha jәne kedergi jasaugha tyiym salu bóligindegi normalaryn búzu bolyp tabylady. Memlekettik biylik organdarynyng tikeley qoldauymen songhy birneshe jylda Qazaqstan Respublikasy Kәsipodaqtary federasiyasynyng basshylyghyna kәsipodaq júmysynan tәjiriybesi jәne kәsipodaq mýshelerinen qoldauy joq búrynghy memlekettik qyzmetshilerding keluining sebebinen, qazirgi uaqytta QR Kәsipodaqtar Federasiyasynan kәsipodaq mýshelerining mýshelikten shyghyp ketui jalghasuda, iri kәsipodaq úiymdary bólshektelude.

Qazaqstan Respublikasy Kәsipodaqtar federasiyasynyng Halyqaralyq kәsipodaqtar konfederasiyasyna mýsheligi 2018 jylghy 5 jeltoqsanda toqtatyldy.

Búl faktilerding barlyghy bizding elimizding imidjine núqsan keltirip, onyng halyqaralyq arenadaghy bedelin týsiredi. Qazaqstannyng odan әri damuy ýshin qoghamdyq-sayasy instituttardy reformalau óte ózekti jәne sózsiz qajet. QR Kәsipodaqtar Federasiyasynyng tóraghasy  E.L. Toghjanov aqpannyng 12-i QR Premier Ministrining orynbasary qyzmetine taghayyndaldy. Osyghan oray Qazaqstan Respublikasy kәsipodaqtary federasiyasynyng jarghysyna sәikes jaqyn arada Federasiyanyng jana tóraghasyn saylau jóninde Bas Kenes shaqyryluy tiyis.

Osyghan baylanysty, elimizding 1,5 milliongha juyq enbekkerlerin biriktiretin Qazaqstan Respublikasy Kәsipodaqtar federasiyasynyng negizin qalaushy salalyq kәsipodaqtardyng basqaru organdary Sizge Ýndeu joldaydy!

Qazaqstan Respublikasy Konstitusiyasynyng kepili retinde, memlekettik organdardyng Kәsipodaqtar Federasiyasynyng jarghylyq qyzmetine zansyz aralasuyn týpkilikti toqtatsa, biz kәsipodaq kóshbasshylarynyng arasynan layyqty ýmitkerdi Qazaqstan kәsipodaqtary federasiyasynyng tóraghasy qyzmetine úsynugha mýmkindik alamyz! Salalyq kәsipodaqtar arasynda ashyq, bәsekege qabiletti, әdil saylau ótkizu bastamasyna Sizding qoldauynyzdy súraymyz!

16 salalyq Kәsipodaq basshylary qol qoyghan.

Redaksiyadan: QR Preziydentine joldanghan búl hattyng avtory óz hatyna qosymsha retinde mәseleni týsindirip ótpekke tyrysypty. Múnda ol elding kәsipodaqtargha degen senimin qayta qalpyna keltiru «asa manyzdy shara» deydi de, Kәsipodaqtar tóraghasyn saylau isine memlekettik organdardyng aralaspauyn súraydy. Onyng mәtini tómende.

Kәsipodaqtar federasiyasynyng kelesi «tóraghasy» kim?

Qoghamdyq ómirdi túraqtandyruda kәsipodaqtar júmysy auaday qajet. Aytalyq, enbek adamdarynyng zandy qúqyqtaryn jan-jaqty qorghauda, kәsiporyndarda enbek daularynyng aldyn alyp, shiyelenisken jaghdaygha deyin jetkizbey, kóptegen әleumettik mәselelerdi jergilikti jerlerde, enbek újymdarynda jedel sheship beruge jol ashyp berip otyrady.

Qazirgi uaqytta qogham, әleumettik әriptestik ayasynda kelisim komissiyalarynyng tetikteri dúrys júmys istemey, kәsipodaqtardyng ókilettiligi enbekshilerding әleumettik jәne enbek qúqyqtaryn qorghau ýshin jetkiliksiz bolyp jatqan kezde ghana kәsiporyndardaghy problemalar turaly estip biledi. Osy orayda salalyq kәsipodaqtar kóshbasshylarynyng Preziydent Q. K. Toqaevtyng atyna joldaghan Haty osyghan deyin óz sheshimin talap etip otyrghan mәseleni týbegeyli ashyp berui tiyis.

Búl әli kóp súraqtardyng biri ghana! Shyn mәninde, memlekettik organdardyng kadrlaryn QR Kәsipodaqtar federasiyasynyng tóraghasy lauazymyna ýnemi jiberip (taghayyndap) otyruynyng saldarynan Qazaqstan Kәsipodaqtarynyng halyqaralyq úiymdar aldynda bedeli óte tómendep ketti. Halyqaralyq kәsipodaqtar konfederasiyasynyng tújyrymdamasy «tәuelsizdikten tolyqtay aiyrylu» degen pikirde. Oghan hatta kóptegen faktiler bar.

Kenes dәuirinen bastap kәsipodaqtardy basqarghan Siyazbek Múqashev qyzmetinen ketken son, kәsipodaqtar Federasiyasynyng basshylyghyna búrynghy ministr,  әkim, Ábilghazy Qúsayynov, «jogharydan» jiberilgen mәjilismen jәne ministrding orynbasary Baqytjan Ábdirayym óz  kezekterimen keldi. «Saylauda»  olardy joghary lauazymdy sheneunikter úsyndy jәne kәsipodaqtar olarmen til tabysugha ýmittenip, senimmen dauys berdi. Á.Qúsayynovtyng túsynda jana Enbek Kodeksi men Kәsipodaqtar turaly zang әzirlendi, keyin onyng ornyna kelgen B.Ábdirayym salalyq kәsipodaqtardyng ýlken synyna úshyrap Enbek kodeksine ózgerister men tolyqtyrular engizuge tyrysqanymen, ong nәtiyje shyghara almady. Biraq zangha týzetu engizu - búl Parlamentting mindeti.  Qoldanystaghy Enbek kodeksi, Kәsipodaqtar turaly Zan, qarapayym enbek adamdarynyng emes, kerisinshe oligarhiyalyq toptardyng mýddelerine qyzmet kórsetu ýshin jasalghanyn aita ketu kerek.

Nәtiyjesinde 2019 jyldyng 16 qyrkýieginde QRKF Bas kenesinde  B.J.Ábdirayymnyng otstavkasy qabyldanyp, onyng ornyna Manghystau oblysynyng búrynghy әkimi E.L.Toghjanov «saylanyp», bes aidan keyin, aghymdaghy jyldyng 12 aqpanynda Qazaqstan Respublikasynyng Premier-Ministrining orynbasary bolyp taghayyndaldy.

Jalpy saylau mәselelerine baylanysty, Jarghygha sәikes Bas Kenesting otyrysynyng aldynda salalyq kәsipodaq basshylary, kәsipodaq úiymdarynyng saylanbaly organdary tóragha lauazymyna saylanatyn ýmitkerlerdi kәsipodaq mýshelerimen ortaq pikir alanynda talqygha salulary kerek. Óitkeni olardyng artynda QRKF-nyng eki milliongha tarta mýshesi túr. Sondyqtan, salalyq kәsipodaqtar ókilderi men belsendileri Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti Q.Toqaevqa jýginip, kәsipodaqtar federasiyasynyng tóraghasyn saylaugha memlekettik organdar tarapynan aralaspaudyng qajettiligin jetkizdi. Qalay bolghanda da, QR Kәsipodaqtar Federasiyasynyng tóraghasyn balamaly, ashyq týrde saylau arqyly anyqtau qajet ekeni aidan anyq!

Osymen qatar, Halyqaralyq Kәsipodaq úiymdarynyng senimin qayta qalpyna keltiru óte manyzdy. Kәsipodaqtardyng júmysyn ashyq, demokratiyalyq dengeyge jetkizu jәne elimizding barlyq salalarynda eren enbek etip jatqan qarapayym enbekkelerdin, kәsipodaq mýshelerining mýddelerin tolyqtay qorghau odan da manyzdy.

T. I. Erdenbekov, QR Qaruly kýshteri qyzmetkerlerining Kәsipodaqtar tóraghasy.

Abai.kz