Býgin Darigha Nazarbaevanyng tóraghalyghymen QR Parlamenti Senatynyng otyrysy ótti. Jiynda Senat Spiykeri Darigha Nazarbaeva qazaqstandyqtardy alandatyp otyrghan birneshe ózekti mәseleler jóninde aitty.

Senat Tóraghasy әlemdi alandatyp otyrghan koronaviurs pandemiyasynyng qauip qateri men onyng әlemdik ekonomikagha tiygizer ziyany jóninde aityp ótti. Jәne, búl jaghdaydy Qazaqstan da dúrys baghamdau kerektigin eskertti.

- Pandemiya әlemdik ekonomikany eshqashan bolmaghan kólemde qysqartyp, múnay naryghynda baghanyng tómendeuine, kәsiporyndar men túrghyndar sharuashylyqtaryn asa qiyn jaghdaygha alyp keldi.Ol bizding elimiz ýshin ghana emes, býkil әlem ýshin de naghyz synaq boldy. Múnyng saldary әr adamnyng ómirine úzaq uaqyt әser etetini  anyq. Búl jaghdaydy dúrys baghalay biluimiz kerek. Shyghyndardy azaytu qajet bolady. Bizder endi býgingi kýnning shyndyghymen janasha ómir sýrip jýrmiz, - dedi senat spiykeri.

Sonymen qatar, Darigha Nazarbaeva halyqty әleumettik jaghynan qoldau ýshin naqty mýmkindiktermen rezervterdi qarastyru qajettigine toqtaldy.

- Ártýrli ssenariyler men boljamdardy qarastyryp, naqty mýmkindikter men rezervterge bagha beruimiz qajet. Býgingi jaghdayda halyq pen ekonomikanyng barlyq salalary memleketting qoldauyna múqtaj. Álemdik ekonomikadaghy kelensiz ahual men resurstardyng shekteuli boluynda eskeru qajet. Sondyqtan, Ýkimetting is-qimyl josparynyng negizi erejelerin Parlamenttin, ónirlerdin, ekonomika salalary men qogham  ókilderining qatysuymen talqylau qajet dep esepteymin. Búl mәseleler býkil qoghamdy tolghandyrady, - dedi Senat Tóraghasy.

Búl túrghyda Senat tóraghasy memlekettik sayasattyng basymdyqtarynyng arasynda sanitarlyq-epiydemiologiyalyq qauipsizdik mәselesi, azyq-týlik, sonday-aq importty almastyru birinshi orynda boluy tiyis ekenin aityp ótti.  Jәne ol múnaydan týsetin tabystardyng tómendeui eksport mýmkindikterin aitarlyqtay qysqartatynyn, sondyqtan biz kóp nәrseni ózimiz jasap ýirenuimiz kerek ekenin aitty.

Odan bólek, Senat tóraghasy agroónerkәsip salasynda birqatar mәseleler bar ekenine toqtalyp, búl mәseleni birinshi kezekte sheshu qajet dedi.

- Jyl basynda ótken parlamenttik tyndauda agroónerkәsip sektoryna jasalghan taldau osy salada problemanyng kóp ekenin kórsetti.Búrynghy problemalargha endi tótenshe jaghday kezindegiler  qosyldy. Búl Agroónerkәsip keshenin damytudyng memlekettik baghdarlamasyn qayta qarau kerek ekenine taghy da kózimizdi jetkizip otyr. Býgingi kýnning shyndyghyn eskerip, múny birinshi kezekte atqaru qajet. Sebebi, býginde jer jyrtyp, mal ósirip otyrghan iri, orta jәne shaghyn biznes azyq-týlik qauipsizdigin qamtamasyz etip keledi,- dedi Darigha Nazarbaeva.

Sonymen qatar ol, Týrkistan oblysyndaghy auylsharuashylyq mamandary tap bolghan ózekti mәseleler tónireginde sóz qozghady.

-Qyryqqabat ónimine baylanysty Týrkistan oblysynda oryn alghan jaghdaygha qaranyzdarshy. Býkil әlem kóptegen elderde ashtyqtyng oryn alu yqtimaldyghy joghary ekenin talqylap jatqanda, biz jinalghan ónimdermen ne isterimizdi bilmey otyrmyz- dedi senat tóraghasy.

Darigha Núrsúltanqyzynyng aituynsha, ontýstiktegi búl mәseleni mәslihattar men tekseru komissiyalary qatang baqylaugha alu qajet.

-Fermerlerge memleketting kómegi qajet, ony osy aidyng tәjiriybesi  kórsetti. Kómekti ishki naryq qajettiligine, sonday-aq qayta óndeu men eksport mýmkindikterine qaray kórsetu kerek.Olardyng enbegin zaya ketiruge bizding qúqyghymyz joq, - dedi Senat Tóraghasy.

Sonymen qatar, Senat spiykeri osynday jauapty kezende deputattardyng asa manyzdy mindeti – ekonomikany, shaghyn jәne orta biznesti, auyl sharuashylyghy men azamattardy qoldaugha bólingen, daghdarysqa qarsy sharalardy iske asyrugha baghyttalghan qarjynyng júmsaluyna baqylau jasau ekenine toqtalyp ótti.

Sonday-aq, ol  Preziydent tapsyrmalarynyng oryndaluyna túraqty monitoring jýrgizudi, Ýkimetting daghdarysqa qarsy sharalarynyng iske asyryluyn jogharghy Palatanyng komiytetterining baghyttary boyynsha, ónirlerden saylanghan deputattargha – óz ónirleri boyynsha baqylaugha aludy tapsyrdy.

Odan bólek, Senat Tóraghasy býgingi kezende Parlamentke kelip týsken 2019 jylgha arnalghan respublikalyq budjetting atqaryluy turaly Ýkimetting esebi boyynsha júmystargha jeke toqtaldy.

- Budjettik josparlau jýiesin dúrys qúrudyng manyzdylyghyn eskere otyryp, biz Senat janynan budjet zannamasyn jetildiru jónindegi kenes qúrdyq jәne ol belsendi júmys istep jatyr. Kenesting kóptegen úsynystaryn Qarjy jәne Últtyq ekonomika ministrlikteri júmys ýshin qabyldady. Osy júmysty jalghastyru kerek, - dedi D.Nazarbaeva.

Sonday-aq ol Senat komiytetterine óz baghyttary boyynsha esepti múqiyat zerdelep, problemalar anyqtalghan jaghdayda, olardy jýieli týrde sheshu joldaryn úsynudy tapsyrdy.

Abai.kz