Pandemiya kezinde piar jasaugha ne sebep?
Osy kýnge deyin eks-preziydent N.Nazarbaevtyng tughan kýni “taza sәikestikpen” Astananyng tughan kýnimen birge jalpyúlttyq dengeyde toylanyp keldi. Memlekettik budjetten qanshama milliardtar ketti. Tughan kýndi toylaugha ketetin shyghynnyng kólemi jyl sanap ósti.
Mәselen, 2014 jyly Astana әkimdigi tughan kýnge 700 mln tenge júmsasa, 2018 jyly qalanyng 20 jyldyghyna memlekettik budjetten 19 mlrd tenge ketti. Odan bólek oblys pen qala әkimderi jeke-jeke N.Nazarbaevtyng tapsyrmasymen tughan kýnge qúny birneshe jýz million tengeden bastap 1,5 mlrd tengege deyin jetetin syilyq tartu etti. Byltyr 20 nauryzda Q.Toqaev qalanyng atyn ózgertudi úsynyp, býkil ”elitanyn” aldyn orap, 6 shildege bastyghyna esten ketpes syilyq jasady.
Biylghy 80 jyldyq yubiyleyge núrsúltandyq sheneunikter byltyrdan beri dayyndalsa, esh tang qalmaymyn. Biraq aqylgha salsaq, olardyng josparyna koronavirus әser etui tiyis edi. “Elitanyn” boyynda tamshyday bolsa adamgershilik bolsa, kýn sayyn qazaqstandyqtar sol “elitanyn” sayasatyndaghy olqylyq pen salaqtyqtan kóz júmyp jatqan kezde pandemiyada pir jasaudan bas tartar edi. Ókinishke qaray, olardyng tughan kýnde patilatu jospary qatty ózgere qoymady.
Mening oiymsha, “elitanyn” osynday marazmge jol beruine eki sebep bar. Birinshi sebep — әuletting ókilderi, N.Nazarbaevtyng eng jaqyn sheneunikteri men oligarhtary, sayasy salmaghy bar atqaminerler pandemiyagha qaramay әli kýnge deyin paralleli әlemde ómir sýrip jatyr. Jyl sayyn tughan kýndi dumandatyp toylaugha ýirenip qalghan olar biyl da patilatugha dayyn otyrghan siyaqty. Mәselen, Aliya Nazarbaeva Instagramda papasynyng tughan kýnin býginnen bastap toylaugha kirisip ketti.
Ekinshi sebep — tughan kýndi jyl sayyn úiymdastyru keybir pysyqaylargha sayasy úpay jinaumen qatar membudjet esebinen birneshe milliard “biznes” jasaytyn mýmkindik syilaydy. Olardyng biznes josparynyng qasynda azamattardyng ómirining qúny kók tiyn.
Ádettegidey It’s Personal and It’s Business.
Shalqar Núrseyitovtyng әleumettik jelidegi jazbasy
Abai.kz
