Juyrda «KazService» múnay servistik kompaniyalar odaghy Qazaqstannyng múnay-gaz salasyndaghy eng yqpaldy 50 adamnyng reytingin jasady. Búl tizimdi jasaugha tәjiriybeli jurnalister, taldaushylar, konsulitasiyalyq agenttikterding qyzmetkerleri, sonday-aq iri kompaniyalardyng ókilderi bar 60-tan astam sarapshylar tartylghan eken.

Biyl tórtinshi jyl qatarynan jasalyp otyrghan búl reytingting kóshbasynda eks-preziydentting kýieu balasy Timur Qúlybaev túr.

Qúlybaev Qazaqstandaghy múnay-gaz injiniringin qamtityn ondaghan kompaniyanyng benefisiary. Ol 2019 jyldyng mamyr aiynan bastap  Forbes-tegi әlem boyynsha eng bay adamdardyng reytingine kirdi. Onyng baylyghy 3,1 milliard dollardy qúraghan.

Sonymen, Qazaqstandaghy múnay-gaz salasynyng tizginin ústaghan eng yqpaldy 50 adamdy ret-retimen atasaq:

1.Timur Qúlybaev. Ol «Atameken Odaghy» palatasy prezidiumynyng tóraghasy. Reseylik «Gazprom» RAQ-y diyrektorlar kenesining mýshesi. «KAZENERGY» qauymdastyghynyng jetekshisi. Sonymen qatar ol Dýniyejýzilik múnay kenesining qazaqstandyq komiytetine tóraghalyq etedi.

2. Alik Aydarbaev. «QazMúnayGaz» ÚK» AQ múnay-gaz kompaniyasynyng tóraghasy. 2019 jyly últtyq kompaniyanyng taza paydasy 1,16 trln tengeni (3 milliard AQSh dollary) qúraghan. Alik Aydarbaev 2013-2017 jyldary Manghystau oblysynyng әkimi bolghan.

 3. Núrlan Noghaev. Atyrau oblysynyng eks-әkimi. 2019 jyldyng jeltoqsan aiynan beri QR energetika ministri bolyp taghayyndaldy.

4. Maghzúm Myrzaghaliyev. QR Ekologiya, geologiya jәne tabighy resurstar  ministri. Búghan deyin QR Energetika viyse-ministri bolyp istegen.

5. Múrat Jýrebekov. QR Energetika viyse-ministri. Teniz, Qashaghan, Qarashyghanaq sekildi iri múnay-gaz ken oryndaryn basqarady.

6. Qayrat Shәripbaev - «QazTransGaz» AQ diyrektorlar kenesining tóraghasy. 2019 jyldyng sonynda ol basqarghan kompaniyanyng taza kirisi 334 milliard tengeni qúrady.

7. Jaqyp Marabaev - «QazMúnayGaz» ÚK» AQ basqarma tóraghasynyng barlau jәne óndiru jónindegi orynbasary.

8. Áset Maghauov - QR Energetika viyse-ministri, múnay ónerkәsibi, kómirsutekterdi tasymaldau, múnay ónimderi óndirisin retteu, múnay-gaz salasyndaghy әleumettik seriktestikti nyghaytu jәne damytu salasyndaghy memlekettik sayasatty qadaghalaydy.

9. Daniyar Tiyesov - «QazMúnayGaz» ÚK» AQ Basqarma tóraghasynyng múnay óndeu jәne múnay himiyasy jónindegi orynbasary.

10. Daniyar Abulghazin - Timur Qúlybaevtyng eng jaqyn serikterining biri. Býginde ol «Atameken» AES Tóralqasy múnay-gaz salasy komiytetining tóraghasy.

11. IYmer Bonner - «Tenizshevroyl» JShS bas diyrektory qyzmetin atqarady.

12. Úzaqbay Qarabalin - «QazMúnayGaz» ÚK» AQ Diyrektorlar kenesining mýshesi, «KAZENERGY» qauymdastyghy tóraghasynyng orynbasary.

13. Bolat Aqshulaqov - «KAZENERGY» qauymdastyghynyng bas diyrektory. Búghan deyin ol úzaq jyldar boyy Qazaqstan Ýkimetinde, sonday-aq «PSA» JShS, «Samúryq-Qazyna» últtyq әl-auqat qory» AQ jәne «QazMúnayGaz» ÚK» AQ siyaqty qúrylymdarda júmys istedi.

14. Júmabay Qaraghaev - QR Energetika viyse-ministri.

15. Beket Izbastin - «PSA» JShS memleket atynan Qashaghan ken ornynda óndiriletin múnaydaghy qazaqstandyq ýlesti alushy.

16. Djon Balts - «Shevron» euraziyalyq bólimshesining basqarushy diyrektory. Atalghan kompaniya Qazaqstandyq Tenizding 50%, Qarashyghanaqtyng 18%, KQK magistralidyq qúbyr jelisindegi 15%, sonday-aq Atyrau oblysynda qúbyr klapandary men polietiylen qúbyrlaryn shygharatyn zauyttarda ýleske iye. Amerikalyq kompaniyanyng ýlesine Qazaqstandaghy múnay óndirisining 18,7% nemese 2019 jyldyng sonynda 16,9 million tonna múnay keledi.

17. Olivie Lazer - Ol Qazaqstandaghy «Shell» konsernining tóraghasy. Qazaqstanda «Shell» - Qarashyghanaq ken ornynyng birlesken operatory (29,25%) jәne Qashaghan jobasynyng aksioneri (16,81%). «Shell» Qazaqstandaghy múnay óndirisining 6,3% iye.

18. Richard Houv - «North Caspian Operating Company» kompaniyasynyng basqarushy diyrektory Qazaqstandaghy eng iri múnay-gaz kenishin basqarady. Barlyq kezeng ishinde Soltýstik Kaspiy jobasyna jalpy investisiya kólemi 70 milliard AQSh dollaryn qúrady. 2019 jyly 14,1 million tonna múnay jәne 8,5 milliard m3 gaz óndirildi.

19. Edvin Blom - «Qarashyghanaq Petrolium Opereytingtin» basshysy.

20. Dimash Dosanov - «QazTransOyl» AQ múnay men múnay ónimderin tasymaldaudyng últtyq kompaniyasyn basqarady.

21. Qanatbek Safinov - QR Parlament Senatynyng deputaty.

22. Talghat Momyshev - QR Energetika ministrligining jauapty hatshysy.

23. Esen Uteev - «Ózenmúnaygaz» AQ bas diyrektory.

24. Esen Qayrjan - 2020 jyldyng qantarynda «Embimúnaygaz» AQ Basqarma tóraghasy bolyp saylanghan.

25. Rashid Jaqsylyqov - 200-ge juyq mamandandyrylghan kompaniyalardy biriktiretin Qazaqstannyng múnay kәsipshilikteri kompaniyalary odaghy prezidiumynyng tóraghasy.

26. Daniyar Berlibaev - «QazTransOyl» AQ Diyrektorlar kenesining tóraghasy. «QazMúnayGaz» ÚK» AQ janyndaghy múnay tasymaldau, halyqaralyq jobalar jәne «Saryarqa» gaz qúbyryn salu jónindegi basqarma tóraghasynyng orynbasary.

27. Ermek Marabaev - «North Caspian Operating» kompaniyasynyng basqarushy diyrektorynyng orynbasary.

28. Kenjebek Ibrashev - Qazaqstan-Britan tehnikalyq uniyversiytetining preziydenti.

29. Aybek Krambaev - Atyrau oblysy әkimining orynbasary bolghan. 2020 jyldyng nauryzynda «Tenizshevroyl» JShS bas diyrektorynyng orynbasary bolyp taghayyndaldy.

30. Jambolat Sәrsenov - Ol KAZENERGY qauymdastyghy tóraghasynyng orynbasary. Sonymen qatar, «Atameken» AES Tóralqasynyng farmasevtikalyq, medisinalyq ónerkәsip jәne medisinalyq qyzmetter komiytetining tóraghasy.

31. Maykl Kreyly - Teniz ken ornynda únghyma qysymyn basqaru jobasynyng diyrektory.

32. Bian Djy - Qazaqstandaghy CNPC International kompaniyasynyng basshysy. Ol «Aqtóbemúnaygaz» AQ, «Soltýstik Bozashy», QAM, «CNPC-Aydan Múnay» AQ, PetroQazaqstanda 67%, «Manghystaumúnaygaz» AQ-da 50% syndy iri múnay óndirushi aktivterdi baqylaydy.

33. Lu Szinichen - «Manghystaumúnaygaz» AQ bas diyrektory.

34. Shuhrat Danbay - Atyrau MÓZ bas diyrektorynyng qazaqstandyq múnay óndeu salasyndaghy basshylyq qyzmetterin atqarghan.

35. Dastan Abdulgafarov - «QazMúnayGaz» ÚK »AQ strategiya, investisiya jәne biznesti damytu jónindegi basqarma tóraghasynyng orynbasary.

36. Qúrmanghazy Iskaziyev - «QazMúnayGaz» BÓ» AQ basshysy.

37. Asqar Aubakirov - «KAZENERGY» qauymdastyghy tóraghasynyng kenesshisi. Múnay-gaz aktivterin basqaratyn «Intelligent Consulting Solutions» JShS ýilestiru kenesining tóraghasy.

38. Baltabek Quandyqov - «Meridian Petroleum» múnay kompaniyasynyng preziydenti, Qazaqstan múnay geologtary qoghamynyng jetekshisi.

39. Sergey Kan - «Bolashaq-Atyrau» JShS aksiyalaryna iyelik etedi.

40. Djekson Beyker - «Tenizshevroyl» JShS bas diyrektorynyng birinshi orynbasary, óndiris boyynsha bas menedjer.

41. Luchiano Vaskes - 2020 jyldyng tamyzynan bastap ol italiyandyq Eni kompaniyasynyng Qazaqstandaghy jәne Ortalyq Aziyadaghy jana basshysy bolyp taghayyndaldy.

42. Alem Friga-Noy - «Total Exploration and Production Kazakhstan» kompaniyasynyng basqarushy diyrektory. Ol basqaratyn kompaniyagha Qazaqstandaghy múnay óndirisining 3,1% tiyesili.

43. Marat Karimov - «Qarashyghanaq Petroleum Opereyting» bas diyrektorynyng orynbasary bolghan.

44. Serikjan Seytjanov - «Sauts-Oil» JShS múnay kompaniyasynyng basshysy.

45. Tólegen Balghymbaev - Teniz jәne Qashaghan jobalary boyynsha kelisimsharttyq júmystardy oryndaytyn «ISKER» iri holdingining iyesi.

46. Qayyrgeldi Qabyldin - «Kaspiy Qúbyr Konsorsiumy» AQ bas diyrektorynyng orynbasary.

47. Dastan Ábishov - Qarashyghanaq jәne Soltýstik Kaspiy jobalaryn iske asyrushy.

48. Arman Satimov - «North Caspian Operating» kompaniyasynyng bas menedjeri.

49. Almas Qúdaybergen - «Centrasia Group» múnay ken oryndary serviysining diyrektory.

50. Ashat Dýisaliyev - «Ózen», «Embi», «Dunga», «Ansagan» múnay ken oryndarynyng basyn qosqan «KazPetroDrilling» iri qazaqstandyq búrghylau holdingining preziydenti.

Sonymen búl elulik - qazaqtyn, Qazaqstannyng múnayy men gazyn uysynda ústap otyrghan elulik. Olardyng qatarynda lauazymdy memlekettik qyzmetterdegi azamattar da az emes. Búghan deyin Abai.kz saytynda Qazaqstandaghy iri múnay kompaniyalaryndaghy shet eldik basshylar jayly egjey-tegjeyli jazylghan edi. Al elimizdegi múnay óndirisining 25 payyzy qytaylyq kompaniyanyng baqylauynda ekeni talay ret aityldy, jazyldy.

Aytpaqshy, QR Energetika ministrligining boljamy boyynsha, 2020 jyly, yaghny biyl Qazaqstanda 86 million tonna múnay óndiriledi dep josparlanghan. Endeshe, jogharydaghy eng «myqty» degen elulikting esebi býtin bolsa, búl azamattardy keler jyldyng tiziminen de kórip qaluynyz bek mýmkin.

Taqyrypqa túzdyq:

Qazaq múnayyna qazaqtan basqanyng bәri bastyq

Qazaq múnayyn kimder iyelenip otyr?

Núrbiyke Beksúltanqyzy

Abai.kz