Júma, 29 Nauryz 2024
Janalyqtar 3481 0 pikir 30 Mausym, 2009 saghat 21:33

“DALA-BESIK”

Jurnalist-jazushy Jarasbay Sýleymenovting “Foliant” baspasynan jaryq kórgen jana kitaby osylay atalady. Múnda negizinen qalamgerding songhy jyldary jazghan esseleri toptas¬tyrylghan. Biz kitap avtoryna jolyghyp, әngimelesken edik.
– Jarasbay Qabdollaúly, sizding shyrghalang oqighaly, auyl ómiri turaly әngimelerinizben  tanyspyz. Myna jana kitabynyzdyng kóterer jýgi qanday?
– Búl kitap aty aityp túrghan¬day, Shoqan Uәlihanov, Maghjan Júmabaev, Sәbit Múqanov, Ghabit Mýsirepov syndy úly túlghalardyng boyyndaghy asyl qasiyetterdi sayyn dala tósinen izdeuden tughan enbek. Mysaly, “Syrymbetti” alatyn bolsaq, Shoqannyng jastyq shaghy osynda ótken. Búl materialdy jazu barysynda men Shoqannyng әjesi Ayghanymnyng qonysynda, Ayyrtau audanynyng Syrymbet auylyndaghy múrajayda birneshe ret bolyp, kóptegen jәdiger¬lermen, tarihy qújattarmen tanys¬tym. Zertteu barysynda bertinge deyin belgisiz bolyp kelgen tyng derekterge de kezdeskenimdi aitugha tiyispin. Keybir zertteushiler Sh.Uәlihanov Qúsmúrynda tughan dep jazsa, endi bireuler onyng dýnie esigin Syrymbette ashqanyn dәtteydi. Osy jay qyzyqtyryp, qazbalay týsip edim, ataqty ghalym Álkey Marghúlannyng “Shoqan Syrymbette tughan” degen sózderine tap boldym. Demek, búl orayda әli syry tolyq ashylmaghan qúpiyalar az emes siyaqty.

Jurnalist-jazushy Jarasbay Sýleymenovting “Foliant” baspasynan jaryq kórgen jana kitaby osylay atalady. Múnda negizinen qalamgerding songhy jyldary jazghan esseleri toptas¬tyrylghan. Biz kitap avtoryna jolyghyp, әngimelesken edik.
– Jarasbay Qabdollaúly, sizding shyrghalang oqighaly, auyl ómiri turaly әngimelerinizben  tanyspyz. Myna jana kitabynyzdyng kóterer jýgi qanday?
– Búl kitap aty aityp túrghan¬day, Shoqan Uәlihanov, Maghjan Júmabaev, Sәbit Múqanov, Ghabit Mýsirepov syndy úly túlghalardyng boyyndaghy asyl qasiyetterdi sayyn dala tósinen izdeuden tughan enbek. Mysaly, “Syrymbetti” alatyn bolsaq, Shoqannyng jastyq shaghy osynda ótken. Búl materialdy jazu barysynda men Shoqannyng әjesi Ayghanymnyng qonysynda, Ayyrtau audanynyng Syrymbet auylyndaghy múrajayda birneshe ret bolyp, kóptegen jәdiger¬lermen, tarihy qújattarmen tanys¬tym. Zertteu barysynda bertinge deyin belgisiz bolyp kelgen tyng derekterge de kezdeskenimdi aitugha tiyispin. Keybir zertteushiler Sh.Uәlihanov Qúsmúrynda tughan dep jazsa, endi bireuler onyng dýnie esigin Syrymbette ashqanyn dәtteydi. Osy jay qyzyqtyryp, qazbalay týsip edim, ataqty ghalym Álkey Marghúlannyng “Shoqan Syrymbette tughan” degen sózderine tap boldym. Demek, búl orayda әli syry tolyq ashylmaghan qúpiyalar az emes siyaqty.
Qazaq jyrynyng aqiyghy Magh¬jan Júmabaevtyng kindik qany tam¬ghan Sasyqkólding ótkeni men býgini jayly әngimeleytin ocherk-essede de tyng derekter az emes...
– Maghjan demekshi, siz juyrda oqushylargha “Maghjan әlemi” dep atalatyn enbeginizdi de úsyndynyz ghoy.
– Almatydaghy “Asyl kitap” baspasynan shyqqan “Maghjan әle¬mi” – әdeby zertteuler jinaghy. Óziniz jaqsy bilesiz, Maghjan to¬lyq aqtalghan 1988 jyldan beri ob¬lystyq, respublikalyq basylym¬darda ol turaly kóptegen maqa¬lalar jaryq kórdi. Áriyne, olardyn  dengeyi әrtýrli. Solardy iriktep, sýbelilerin jinaqqa engizdik.
Búl jinaq til men әdebiyet ma¬mandaryn, jalpy oqyrman qauym¬dy qyzyqtyrugha tiyis. Olay deyti¬nim, halyq Maghjandy әli tolyq tanyp ýlgergen joq. Maghjannyng artyna qaldyrghan mol múrasyn jinaqtau, nasihattau, ony halyqqa tanytu isi bir sәtke de bәsensimeuge tiyis. Búl orayda Soltýstik Qazaq¬stan oblysynda ónir basshysy Se¬rik Súltanghazyúly Bilәlovting qol¬dauymen qyruar ister atqaryluda. Naqty aitsaq, ótken jyly aqyn¬nyng 115 jyldyghy keninen atalyp ótti. Osy mereytoydyng shenberinde Maghjannyng tughan auyly Sary¬tomardaghy múrajayy janartylyp, jana jәdigerlermen tolyqty¬ryl¬dy, Soltýstik Qazaqstan memle¬kettik uniyversiytetinde aqynnyng ómiri men  shygharmashylyghyna arnalghan ghylymy konferensiya úiymdastyryldy, “Maghjan” jәne “Batyr Bayan” dep atalatyn eki kitap jaryq kórdi.
– E, bәse, toy aqyn atyn mәngi este qaldyrugha qyzmet etken eken ghoy.
– Shynynda da, ótken jylghy toydyng basqa toylardan ózgesheligi kóp boldy. Jergilikti sahnagerler jinalghan qauymgha M.Júmabaev shygharmalarynyng jelisi boyynsha qoyylghan spektaklidi úsynsa, jas aqyndar jarysa jyr oqydy. Je¬nim¬pazdargha oblys әkimi tagha¬yyndaghan syilyqtar tapsyryldy.
Desek te, osynday atqarylghan isterge toqmeyilsimeuimiz kerek.
– Jarasbay Qabdollaúly, aituynyz oryndy, alayda, kóp mәsele qarjygha kelip tireledi ghoy...
– Ol ras, qarjy bolmasa oigha alghannyng bәri oryndala bermeydi. Sýiinishtisi sol, Soltýstik Qazaq¬stan oblysynyng әkimi S.S.Bilәlov ruhaniyatty damytpay ilgerileu joq ekenin jaqsy týsinip, qazirgidey qiyn kezenning ózinde gazet-jur¬naldardy shómishten qaghyp otyrghan joq. Sonyng arqasynda biyldan bastap barlyq audandar qazaq gazet¬terin shygharuda. Sol siyaqty, “Maghjan” jurnalynyng taralymy da kóbeyip keledi.
– Ángimenizge rahmet.

 

 

Ángimelesken  Aybatyr SEYTAQ.
«Egemen Qazaqstan» gazeti 1 shilde 2009 jyl

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1578
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2276
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3593