2021 jyly ótetin Parlament saylauynyng ýgit-nasihat júmystary 10-shy jeltoqsan kýni bastalady. Atalghan saylaudyng әdil ótui ýshin sayasy partiyalar 30 myng baqylaushyny bayqaushy retinde qatystyrmaqshy.

Tәuelsiz baqylaushylardy oqytumen ainalysyp jatqan belgili sayasattanushy Dos Kóshim «Azattyq Rýhy» saytyna bergen súhbatynda eldegi saylau jýiesin baqylaushy sarapshylardyng qateligi turaly aitty.

«Saylau ayaqtalghan son, oghan qatysyp, baqylau jasaghan úiymdar ózderining úsynystaryn beredi. Onda «Qazaqstandaghy saylau zany men jýiesin qalay janartyp,  jaqsartugha bolady?» degen mәsele kóterilip, saylaugha otandyq, halyqaralyq baqylaushylar bagha beredi. Meninshe, otandyq baqylaushylardyng úsynystaryn mindetti týrde qarau kerek. Sebebi olar baghany óz tәjiribiyelerine sýiene otyryp beredi.

Saylau nәtiyjesine bagha bergen kezde myna mәseleni esten shygharmau kerekpiz. Birinshiden, keybir úiymdar, ózimizding key tәuelsiz baqylaushylar da 20-50 saylau uchaskesin baqylaydy da,  býkil saylau «bylay ótti» dep baghalay salady. Búl ýlken qatelik. Baqylaushylar el aumaghyndaghy saylau uchaskelerining 50%-n qamtymay, saylaugha bagha bere almaydy. Ár baqylaushy ózi baqylaghan aimaqta qanday zansyzdyqtar oryn alghanyn ghana aita alady. Taghy qaytalap aitayyn. Biz «baqylaghan 27% uchastokte mynanday zansyzdyqtar boldy» dep bagha beremiz. Al býkil saylaugha bagha beru mening oiymsha, kem degende 50-60% qamtuy tiyis. Saylaugha 100% baghany adamy resurstary men mýmkindigi bar úiymdar ghana bere alady», - dedi Dos Kóshim.

Sayasattanushynyng sózinshe, saylaudyng qalay ótkenine qatysty ortaq qorytyndy halyqaralyq, otandyq 50-60 úiymnyng baghalau kriyteriyine baylanysty bolmaq.

«Saylaugha birneshe sayasy úiymdardyng qatysuynyng bir jaqsy jeri osy. Áytpese, mýmkindigi kýshti bir ghana biylikting úiymy baqylaushy bolyp, «saylau tamasha ótti» deytin bolsa, ol jaqsy bolmaydy. Sebebi onda basqa úiymdar óz mýmkinikterine qarap: «Bizding baqylaghan uchastokterimizde osynday zansyzdyqtar bayqaldy.

Qazaqstandaghy 100 uchastokti qaraghanda biz mynaday bagha beremiz» dep aitugha bolady. Sondyqtan bagha obiektivti boluy kerek. Keybireulerding 10-15% ghana baqylap, býkil Qazaqstandaghy saylau «nashar ótti» degeni ynghaysyz nәrse», - dep atap ótti sayasattanushy.

Sarapshy Qazaqstandaghy saylaudyng әdil ótui ýshin baqylaushylar sauatty, jan-jaqty boluy tiyis deydi.

«Baqylaushylardyn, saylaudy jaqsy biletin adamdardyng kóp bolghany jaqsy. Baqylaudyng taghy bir negizgi maqsaty-saylau bitkennen keyin saylau zanynyng saylau jýiesin jaqsartuy. Demek erteng 30 myng baqylaushyny shygharghan «Núr Otan» saylaudyng myna túsyn jaqsartu kerek mýmkin, kemshiliktermiz bar, deui mýmkin. Búl toqtamaytyn prosess. Saylaudyng zandaryn әrbir saylau sayyn, keybir qatelikterin tabugha bolady. Sondyqtan eger sonday mәsele kóterilse,  saylau «jaqsy degenmen toqtalyp» qalmasa núr ýstine núr bolar edi», -dedi ol.

Abai.kz