Aqtaudaghy sot prosesine qatysushy Halyqaralyq «Janaózen-2011» komiyteti mýshelerining habarlauynsha, sottyng besinshi kýni (2-sәuir) sudiya Aralbay Naghashybaevtyng Janaózen qyrghyny kezinde jaraqattar alghan Ótebekov, Erghaziyev, Áspentaev, Múqanbetov jәne basqa sottalushylardyng (barlyghy 10 adam) «densaulyq jaghdaylary stasionarlyq emdeudi qajet etpeydi» degen oblystyq auruhana dәrigerlerining qorytyndysyn oqudan bastalghan. «Sottalushy Dýisenbaevtyng býiregi auyrady» degen advokat eskertpesine sudiya: «Ony SIZO ishinde emdeydi», - dep jauap bergen.

Odan song advokat Juaspaeva mynaday talaptar qoyghan:

1. Sottalushylardyng barlyghyna teng jaghday jasap, zalda bólek otyrghan sottalushy T.Qaliyevti sottyng mәjilis zalynyng kýzetiletin bóliginde otyrghandarmen birge ornalastyru.

2. Sudiyanyng sottalushy T.Qaliyevti ózge sottalushylardan bólek otyrghyzu jóninde sot otyrysynyng birinshi kýni tóraghalyq etushi oqyghan sheshimdi jariya etu.

3. Tóraghalyq etushining týsirilimderding kedergisiz beriletindigi jóninde sendiruine qaramastan, múny jasaudan bas tartqan sot hatshysyna sot otyrysy jazbalaryn beru jóninde núsqau jasau.

4. Sot otyrystarynyng hattamalaryn bólek-bólek jasap, olardy apta ayaghynda advokattargha berip otyru.

Aqtaudaghy sot prosesine qatysushy Halyqaralyq «Janaózen-2011» komiyteti mýshelerining habarlauynsha, sottyng besinshi kýni (2-sәuir) sudiya Aralbay Naghashybaevtyng Janaózen qyrghyny kezinde jaraqattar alghan Ótebekov, Erghaziyev, Áspentaev, Múqanbetov jәne basqa sottalushylardyng (barlyghy 10 adam) «densaulyq jaghdaylary stasionarlyq emdeudi qajet etpeydi» degen oblystyq auruhana dәrigerlerining qorytyndysyn oqudan bastalghan. «Sottalushy Dýisenbaevtyng býiregi auyrady» degen advokat eskertpesine sudiya: «Ony SIZO ishinde emdeydi», - dep jauap bergen.

Odan song advokat Juaspaeva mynaday talaptar qoyghan:

1. Sottalushylardyng barlyghyna teng jaghday jasap, zalda bólek otyrghan sottalushy T.Qaliyevti sottyng mәjilis zalynyng kýzetiletin bóliginde otyrghandarmen birge ornalastyru.

2. Sudiyanyng sottalushy T.Qaliyevti ózge sottalushylardan bólek otyrghyzu jóninde sot otyrysynyng birinshi kýni tóraghalyq etushi oqyghan sheshimdi jariya etu.

3. Tóraghalyq etushining týsirilimderding kedergisiz beriletindigi jóninde sendiruine qaramastan, múny jasaudan bas tartqan sot hatshysyna sot otyrysy jazbalaryn beru jóninde núsqau jasau.

4. Sot otyrystarynyng hattamalaryn bólek-bólek jasap, olardy apta ayaghynda advokattargha berip otyru.

5. Advokattargha prokurorlarmen birdey jaghday qamtamasyz etip, barlyghyna zaldyng kyzmet esigin paydalanu mýmkindigin beru. Súraqtargha jauap bergen kezde prokurorlardy ózderin tanystyryp otyrugha mindetteu.

Prokurorlar T.Qaliyevke qatysty talappen kelispese de, onyng ózi jәne basqa sottalushylar bir auyzdan keliskendikten, sot prosesining ekinshi kýninen bastap qoyylghan búl talapqa qarsy esh uәji qalmaghan sudiya ony qanaghattandyrugha mәjbýr bolyp, Qaliyevti ózge sottalushylarmen birge otyrghyzu jóninde sheshim qabyldaghan. Jәne advokattardyng sot otyrysy jazbalarymen kedergisiz tanysa alatyndyghy jóninde sendirgen. Prokurorlar qyzmet esigin paydalanu sebebin onyng ózderine bekitilgen bólme jaqqa shyghatyndyghymen týsindirip, dәrethana janyndaghy advokattar bólmesimen auysugha dayyn ekendikterin bildirgen (búl әngimening nemen tynghany әzir belgisiz).

Odan song jәbirlenushilerdi súrau barysynda 41 adamnyng 30-y óz talaptarynan bas tartyp, sot prosesining alghashqy kýni bastalghan ong ýrdis óz jalghasyn tapqan. Ekeui talaptaryn qarausyz qaldyrudy ótingen. Jәne de jәbirlenushilerding barlyghy, sonyng ishinde talaptarynan bas tartpaghandarynyng ózi, dýniye-mýlikterin naqty kimderding tonap, órtep, qiratqanyn kórmegendikten, sottalushylardy aiyptamaytyndyqtaryn mәlimdegen.

Eng tanqalarlyghy - poliysey Núrquatov Núrbekting óz talabynan bas tartuy bolghan! 16-jeltoqsan kýni alanda jenil dene jaraqatyn alghan onyng aituynsha, ol Aqtaudan Janaózenge 14-jeltoqsanda arnayy «kýsheytu» maqsatynda jiberilgen 80 poliysey qúramynda kelgen (búl jaghdaydy biylikting aldyn-ala qaqtyghystar josparlaghandyghyn rastaytyn fakt retinde qarastyrugha әbden bolady). Núrquatov 37 sottalushynyng eshqaysysyn búryn kórmegendigin, alanda qaru nemese jarylghysh shólmek ústaghan adamdardy da kórmegendigin, 15-jeltoqsan kýni ózi kýzetken kiyiz ýy janynan eshqanday u-shu, tótenshe qimyl-әreket bayqamaghandyghyn aitqan.

Sonday-aq, taghy bir kýtpegen jaghday - sottalushylar arasynda «eshqayda ketpeu» jóninde qolhatpen jýrgen Sarybaev Mels esimdi «Qalqan-sekiuriti» kýzet firmasynyng qyzmetkeri bar bolyp shyqqandyghy. Oqigha kezinde jenil dene jaraqatyn alghan firma basshysy, jәbirlenushi Túrsynov Sarybaevqa ong minezdeme bergen, sondyqtan onyng ne sebepten osy is boyynsha sottalushy bolghandyghy týsiniksiz jaghdayda qalghan. Boljam - polisiya, sirә, qoldaryna kimder týsse, solardy tútqynday bergen bolsa kerek.

Jәbirlenushi Atshybaeva Aqtoty (kiyiz ýy iyesi әielding qyzy) Janaózen qalalyq ishki ister bólimining bastyghy Qojaev Múhtardyng 15-jeltoqsan kýni qala әkimdigining akt zalynda qala әkimi Sarbópeevpen qatar otyryp, ózine kiyiz ýiding býlinbeytindigi jóninde auyzsha kepildik bergendigin, biraq 16-jeltoqsandaghy órtten keyin osyny esine salghan kezde oghan qúlaq aspay: «Keyin sóilesemiz», - dep qashqaqtaghanyn aitqan.

Nazar audararlyq bir kelensiz jaghday - sot prosesining bes kýni boyy prokurorlar jәbirlenushilerge: «Eger sender talaptarynnan bas tartsandar, eshkim senderding shyghyndaryndy ótemeydi», - dep, qysym kórsetude, al, osyghan oray advokattar qarsy pikir aita bastasa boldy, prokurorlar men sudiya olardyng óituge... «qúqyghy joqtyghyn» (?!) aityp, tosqauyl qoyatyn kórinedi. Sudiya jәbirlenushilerge olardyng qúqyqtaryn ózi týsindirip (biraq múny syrtta otyrghan jәbirlenushiler estimegen), әrkimning óz talabynan ne bas tartugha, ne ony qarausyz qaldyrugha bolatyndyghyn mәlimdegen. Biraq, kiyiz ýiler iyelerine kepil-hattar bergendigi ýshin әkim Sarbópeevti, nemese, kәsipkerlerge qatysty óz mindetterin oryndamaghandyghy ýshin kýzet firmalaryn, órt sóndirushilerdi sotqa beruge jәbirlenushilerding qúqyqty ekendigin aitugha tiyis bolsa da aitpay, býgip qalghan. Al múny, beyneley aitqanda, «qargha qarghanyng kózin shúqymaydy» deytin halyq danalyghyn tolyq rastaytyn jaghymsyz qúbylys retinde baghalamasqa esh laj joq.

Atalmysh faktilerden anyq bayqaugha bolatyn aqiqat - aiyptaushylar men aiyptalushylar arasynda zang boyynsha mindetti týrde jәne qatang saqtalugha tiyis tepe-tendik prinsiypining óreskel búzylyp, búl tensizdikting ýnemi biylikting paydasyna «qyzmet etip» jatqandyghy. Jәne búl jaghdaydyng dúrys jaghyna qaray ózgeretindigine, әlbette, eshqanday kepildik joq. Ókinishke oray...

Jasaral Quanyshәliyn,

Halyqaralyq «Janaózen-2011» komiytetinin

aqparattyq top jetekshisi.

Almaty qalasy,

2012 jyldyng 2-sәuiri.

«Abay-aqparat»