Osydan bir jyl búryn, yaghny 11 nauryzda Dýniyejýzilik densaulyq saqtau úiymy koronavirusty pandemiya dep baghalady. Jahandy jaylaghan indet әlem elderi ýshin de, Qazaqstan ýshin de onaygha soqqan joq. Osy orayda Qazaqstan koronavirustyng salldarymen qalay kýresti, qanday әleumettik-ekonomikalyq qoldau sharalary qabyldandy, medisina salasyna qanday ózgerister alyp keldi?

2020 jyly 16 nauryzda memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev tótenshe jaghday rejiymin engizdi. Al, 11 mamyrdan bastap el aumaghynda qatang shekteu sharalary jenildetile bastady, onyng saldarynan koronavirus infeksiyasyn júqtyrghandar sany arta týsti. Osyghan baylanysty Densaulyq saqtau ministrligi men Ýkimet 2020 jyldyng 5 shildesinen bastap shekteu sharalaryn kýsheytti. Nәtiyjesinde búl sharalardyng engizilui arqyly respublikadaghy epiydemiologiyalyq jaghday túraqtaldy.

Qalalarda uaqtyly medisinalyq kómek kórsetu ýshin 16 modulidi auruhana salyndy, sonymen qosa 3 júqpaly aurular auruhanasy jóndeuden ótti. 63 dәrigerlik ambulatoriya paydalanugha berildi.

Halyqty dәri-dәrmekpen jәne medisinalyq maqsattaghy búiymdarmen qamtamasyz etu boyynsha sharalar qabyldandy.

64 ottegi stansasy paydalanugha berilip, medisinalyq úiymdardyng ókpeni jasandy jeldetkishpen qajettiligi (3264 birlik) tolyq qanaghattandyryldy.

185 audandyq auruhana 100% rentgen diagnostikalyq qondyrghylarmen jabdyqtaldy. Sonymen qosa, jedel jәrdem qyzmetine 1367 avtokólik satyp alyndy, jyljymaly medisinalyq keshender parkin 100% jabdyqtaugha qol jetkizildi.

Investisiya

Densaulyq saqtau salasyna salynghan investisiyanyng ósimi 2020 jyly 302,5 mlrd tengeni qúraghan, al 2019 jyly 124,6 mlrd tenge bolghan edi. Salystyrmaly týrde 2,5 esege ósken.

Medisina qyzmetkerlerin qoldau sharalary

Epiydemiyagha qarsy sharalargha qatysatyn medisinalyq qyzmetkerlerge materialdyq qoldau kórsetildi. KVIY-men kýreske tikeley qatysy bolghan qyzmetkerlerge 3 tәuekel tobyna 116 milliard tenge kóleminde bonustar tólendi.

- Men barlyq dәrigerdin, medbiykenin, jedel jәrdem brigadasynyn, laborant pen epiydemiologtyng infeksiyanyng qaupine qaramastan, az zerttelgen viruspen kýrestegi erligi men adaldyghyn erekshe atap ótkim keledi, - dedi Densaulyq saqtau ministri Aleksey Soy ýkimet otyrysynda.

Memleket basshysynyng sheshimimen 9 mynnan astam nauqas dәrigerlerge әleumettik tólemder berildi. Sonymen birge, 2020 jyly dәrigerlerding ortasha jalaqysy 30%-gha, al medbiykelerdiki 20%-gha ósti.

Sanitarlyq-epiydemiologiyalyq qyzmetti kýsheytu ýshin 2020 jyly Sanitarlyq-epiydemiologiyalyq baqylau komiyteti qúryldy. Sonymen birge QR Bas memlekettik sanitarlyq dәrigerining ókilettikteri kýsheytildi.

2021 jyldyng qantarynan bastap memlekettik sanitarlyq-epiydemiologiyalyq qadaghalaudy jýzege asyratyn qyzmetkerlerding jalaqysy ósti. 459 dana zerthanalyq jabdyq pen 12 asa qauipti infeksiyalardy diagnostikalaugha arnalghan mobilidi keshender 2,9 mlrd tengege satpy alyndy.

Pandemiya kezindegi ShOB-ty qolday sharalary

2020 jyly pandemiya uaqytynda shaghyn jәne orta biznesti (ShOB) qolday boyynsha birqatar shara qabyldandy.

Olar:

-        salyqtyq yntalandyry

-        arzandatylghan kreditter men olardy keyinge shegery

-        әkimshilik jýktemeni azayty

-        biznes-ahyaldy jaqsarty (8-paket)

-        biznes mәselelerin jedel sheshy

QR ÚEM mәlimetinshe, 2020 jylghy 1 qantardan bastap mikro jәne shaghyn biznes sybektileri tabys salyghynan ýsh jylgha bosatyldy. Sonday-aq shaghyn jәne orta biznesti qolday ýshin salyqtyq yntalandyrylar úsynylyp, biznesti jýrgizy jaghdayyn odan әri jenildety boyynsha sharalar qabyldandy. Biznes ekonomikanyng zardap shekken salalary boyynsha enbekaqy tóley qorynan salyqtar men tólemderden jarty jylgha bosatylghan.

Búdan bólek jyl sonyna deyin әleymettik tólemderden, sonyng ishinde zeynetaqy jarnalary men MÁMS-ten bosaty merzimi úzartyldy. Sonday-aq әleymettik manyzy bar azyq-týlik tayarlary ýshin QQS stavkalary 12%-dan 8%-gha deyin yaqytsha tómendetildi.

- Jyl sonyna deyin ShOB-tyng eng osal sektorlary ýshin mýlik salyghynyng jәne ayyl sharyashylyghy maqsatyndaghy jerler boyynsha jer salyghynyng  mólsherlemeleri nóldendirildi. Osylaysha salyq jenildigi 700 mynnan astam kәsipkerlik sybektisin qamtydy, - dedi Ryslan Dәlenov ýkimet otyrysynda.

Kәsipkerler ýshin әkimshilik jýkteme tómendetildi

Sonday-aq kәsipkerler ýshin әkimshilik jýkteme tómendetildi. QR ÚE ministrligining dereginshe, 2020 jylghy 1 qantardan bastap mikro jәne shaghyn bizneske qatysty tekserulerdi jýrgizuge ýsh jyldyq moratoriy qoldanylady. 100 myngha juyq tekseru jýrgizilmeydi. Búl әkimshilik jýktemeni azaytugha mýmkindik berip, biznes jýrgizudegi túraqtylyqqa yqpal epek.

Sonday-aq onyng aituynsha, basqa da salyqtyq tekseruler 2020 jyldyng 1 mausymyna deyin toqtatylghan.

Áleumettik qoldau sharalary

Sonymen qatar qazaqstandyqtardy lokdaun kezinde әleumettik-ekonomikalyq jaghynan qoldau ýshin preziydenttik sharalar kesheni әzirlendi. Atap aitsaq, júmyssyz qalghan azamattargha 42,500tenge mólsherinde әleumettik tólemder tólendi, ipotekany tóleu keyinge shegerildi, zeynetaqy men jәrdemaqynyng mólsherin 10%-gha indeksteu, eki ay ishinde 15 myng tenge kóleminde kommunaldyq tólemder ýshin halyqtyng әleumettik osal toptaryna ótemaqy tóleu, biznesti salyq tóleuden bosatu jәne taghy sol siyaqty basqa da jenildikter jasaldy.

Bioqauipsizdikti qamtamasyz etu

Densaulyq saqtau qyzmetindegi infraqúrylymdy janartu jәne elding bioqauipsizdigin qamtamasyz etu ýshin 2022 - 2025 jyldargha qosymsha 55 mlrd tengege qarjy qajettigi belgili boldy. Sonday-aq qyzmetti sifrlandyru tújyrymdamasy jasaldy.

- Tótenshe jaghdayda biologiyalyq qorghanysty qamtamasyz etu jýielerin jetildiru, sonyng ishinde zamanauy qorghau qúraldaryn engizu jәne olardyng antiyterrorlyq qarsylyghyn arttyru qajet boldy. Osyghan baylanysty 2021 jyly «Qazaqstan Respublikasynyng biologiyalyq qauipsizdigi turaly» zandy әzirleuimiz kerek, - degen edi Densaulyq saqtau ministri Aleksey Soy.

«Adaldyq alany» jobalyq kensesi

2020 jyly densaulyq saqtau jýiesindegi sybaylas jemqorlyqpen kýresu ýshin «Adaldyq alauy» jobalyq kensesi qúryldy.

Joba kensesining mindetteri:

- medisinalyq úiymdarda kýndelikti sybaylas jemqorlyqty joy jәne jayly jaghdaylar jasau;

- halyqty jәne medisinalyq úiymdardy esirtkimen qamtamasyz etudegi sybaylas jemqorlyq tәuekelderining monitoringin jýrgizu

- ashyqtyq jәne esep beru qaghidattary boyynsha azamattyq qoghammen yntymaqtastyqty qamtamasyz etu

- Facebook әleumettik jelilerinde atqarylyp jatqan júmystar turaly aqparatty ornalastyru

Medisinalyq qyzmetter sapasyn jetildiru

Densaulyq saqtau jýiesining týrli qiyndyqtargha dayyn boluyn qamtamasyz etu ýshin densaulyq saqtau ministrligi kórsetiletin medisinalyq qyzmetterding sapasyn jaqsartu boyynsha sharalar qabyldady. Osy maqsatta densaulyq saqtau subektilerining medisinalyq qyzmetterdi kórsetuine baqylau kýsheytilgen.

- Sonday-aq dәrilik zattar men medisinalyq maqsattaghy búiymdardyng ainalymy salasyndaghy baqylau kýsheytildi, - dedi Aleksey Soy ýkimet otyrysynda.

Sonymen birge medisinalyq qyzmetterding sapasyn baqylaudy institusionaldy qamtamasyz etu, sonday-aq farmasevtikalyq baqylaudy jýzege asyru jónindegi sharalardy jýzege asyru ýshin 2020 jyly Medisinalyq jәne farmasevtikalyq baqylau komiyteti qúryldy.

2020 jyly Komiytet azamattardyng medisinalyq qyzmet sapasyna qatysty 3 386 shaghymyn qarady, 15,5 densaulyq saqtau subektisin 8,5 mln tenge somasyna әkimshilik jauapkershilikke tartty, 107 mynnan astam medisinalyq qyzmetkerlerdi klinikalyq qyzmetke jiberdi, 120 densaulyq saqtau subektileri akkreditteldi.

Sonymen qatar vaksinalardy uaqytsha tirkeu erejeleri әzirlenip, dәri-dәrmekterdi, medisinalyq maqsattaghy búiymdar men jabdyqtardy tirkeu proseduralary jedeldetildi.

Bagha monitoringi 1640-tan astam dәrihanagha baqylau jýrgizdi, bagha shegin asyrudyng 939 faktisi anyqtaldy, 1343 subektige 181,6 mln tenge kóleminde aiyppúl salyndy. 538 esirtkini zansyz satu faktileri anyqtaldy, 10 millionnan astam paket esirtki men medisinalyq maqsattaghy búiymdar zansyz ainalymnan alyndy.

- 2021 jyly biz tәuelsiz densaulyq saqtau sarapshylary institutyn akkreditteu prosedurasyn jetildirudi josparlap otyrmyz, - dedi ministr.

Karantin sharalaryn búzugha jol bermeu sharalary

Tótenshe jaghday kezeninde zang men tәrtipti qorghau jәne densaulyq saqtau organdaryna karantin sharalaryn qamtamasyz etude kómek kórsetu boyynsha úiymdastyrushylyq sharalar kesheni qabyldandy. Osy maqsattar ýshin ishki ister departamentining jeke qúramy patrulidik otryadtardyng tyghyzdyghynyng artuymen arnayy rejimde qoghamdyq tәrtipti qorghau qyzmetin jýzege asyrdy. Tótenshe jaghdaydyng eng qyzghan kezeninde 50 mynnan astam polisiya qyzmetkeri, Últtyq úlan әskery qyzmetkerleri jәne Qorghanys ministrligi júmyldyryldy

Karantin engizilgen aimaqtargha kiru men shyghudy shekteu ýshin 445 ótkizu punkti úiymdastyryldy. Infeksiya belgileri bar adamdardy anyqtau maqsatynda 274 sanitarlyq beket júmys istedi. Infeksiyanyng 400 oshaghy qorghaldy. Tótenshe jaghdaydy búzghandar ústalyp, әkimshilik jauapkershilikke tartyldy.

Dәri-dәrmekterdi zansyz satu faktilerining jolyn kesu boyynsha sharalar qabyldandy. Dәri-dәrmekter men dәrilik zattardy satudyng 933 búzushylyghy anyqtalyp, 98,2 myng dana dәri-dәrmekter paketi, 500 myng medisinalyq maska, 41 myng medisinalyq qúrylghy (termometrler, kózildirikter, qan qúi zattar) jәne 705 litr dezinfeksiyalau qúraly tәrkilendi.

Jyl basynan beri 43 myng reyd jýrgizip, karantindi búzghan 8486 jaghday tirkeldi.

Sonymen qatar kósheler, sayabaqtar, alandar, túrghylyqty audandar, sauda nysandary men bankter polisiya patrulidik otryadtarynyng erekshe baqylauyna alyndy.

Jalpy qabyldanghan sharalar qylmystyq qúqyq búzushylyqtardyng sanyn, sonyng ishinde qoghamdyq oryndarda jәne kóshede jasalghan qylmystardyng sanyn edәuir azaytugha mýmkindik berdi.

Sonymen 2020 jyldyng sonynda qylmystyq qúqyq búzushylyqtardyng jalpy sany 34%-gha tómendedi, qoghamdyq oryndarda 51%-gha, kóshede 55%-gha azaydy.

Ishki ister organdary shekteu sharalaryn qamtamasyz etu jәne elde zang men tәrtipti saqtau ýshin barlyq qajetti sharalardy qabyldauda.

Halyqty jappay vaksinasiyalau

Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyng tapsyrmasy boyynsha 2021 jyly 1 aqpanda Qazaqstanda koronavirus infeksiyasyna qarsy vaksinasiyalau nauqany bastaldy.

Birinshi kezende Reseyde jasalghan vaksina – «Sputnik V» satyp alyndy. Az uaqyt ishinde «Sputnik V» vaksinasynyng óndirisi Qaraghandy ​​farmasevtikalyq kesheni negizinde lokalizasiyalandy. Oghan ónimderdi jetkizu bekitilgen keste boyynsha biyl 24 aqpanda bastaldy.

Sonday-aq biyl sәuir aiynda Bilim jәne ghylym ministrligi Ghylym komiytetining Biologiyalyq qauipsizdik problemalary ghylymiy-zertteu instituty jasaghan otandyq óndiriste shygharylatyn «QazCovid-in» vaksinasyn qoldanu josparlanyp otyr.

- Qazaqstanda otandyq әzirleushilerding boluy - jergilikti uchaskelerdi vaksinamen qamtamasyz etumen baylanysty tәuekelderdi barynsha azaytugha mýmkindik beredi. Sonymen birge respublikamyzdaghy epiydemiologiyalyq jaghdaydyng túraqtanuyna aitarlyqtay әser etedi, - dedi Aleksey Soy ýkimet otyrysynda.

Osylaysha ministr 2021 jylgha qaray 3 millionnan astam qazaqstandyqqa vaksina egu josparlanghanyn atap ótti.

2 mynnan astam medisinalyq qyzmetkerler koronavirusqa qarsy vaksinasiya taktikasy jәne vaksinasiyanyng qauipsizdigi men tiyimdiligin qamtamasyz etu boyynsha oqytyldy.

Jalpy elimizdegi azamattardy vaksinasiyalau nauqany alty kezenge bólinedi:

1)     júqpaly aurular auruhanasynyn, jedel jәrdem qyzmetinin, reanimasiya bólimi, alghashqy medisinalyq-sanitarlyq kómek, auruhanalardyng qabyldau bólmesinin, sanepid qyzmet qyzmetkerleri

2)     jalpy bilim beru mektepterining pedagogteri, JOO, vedomstvolyq medisinalyq qyzmetterding medisinalyq qyzmetkerleri

3)     mektep-internattardyng pedagogteri, balabaqsha, studentter, sozylmaly aurulary bar adamdar;

4)     IIM, TJM, BM, ÚQK qyzmetkerleri jәne stasionarlardaghy medisina qyzmetkerleri, balabaqsha qyzmetkerleri men sozylmaly aurulary bar adamdar;

5)     medisinalyq-әleumettik mekemelerding kontingenti men qyzmetkerleri, jabyq balalar mekemelerining qyzmetkerleri jәne sozylmaly aurulary barlar azamattar

6)     qalghan azamattargha vaksina egiledi

Ayta keteyik, pandemiya kezinde elde 220 770 adam koronavirus júqtyrdy. Onyng ishinde 204 129 mln nauqas emdelip shyqsa, 2 830 adam qaytys boldy.

Derekkóz: strategy2050.kz

Abai.kz