وسىدان ءبىر جىل بۇرىن، ياعني 11 ناۋرىزدا دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى كوروناۆيرۋستى پاندەميا دەپ باعالادى. جاھاندى جايلاعان ىندەت الەم ەلدەرى ءۇشىن دە، قازاقستان ءۇشىن دە وڭايعا سوققان جوق. وسى ورايدا قازاقستان كوروناۆيرۋستىڭ ساللدارىمەن قالاي كۇرەستى، قانداي الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق قولداۋ شارالارى قابىلداندى، مەديتسينا سالاسىنا قانداي وزگەرىستەر الىپ كەلدى؟

2020 جىلى 16 ناۋرىزدا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ توتەنشە جاعداي رەجيمىن ەنگىزدى. ال، 11 مامىردان باستاپ ەل اۋماعىندا قاتاڭ شەكتەۋ شارالارى جەڭىلدەتىلە باستادى، ونىڭ سالدارىنان كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىن جۇقتىرعاندار سانى ارتا ءتۇستى. وسىعان بايلانىستى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى مەن ۇكىمەت 2020 جىلدىڭ 5 شىلدەسىنەن باستاپ شەكتەۋ شارالارىن كۇشەيتتى. ناتيجەسىندە بۇل شارالاردىڭ ەنگىزىلۋى ارقىلى رەسپۋبليكاداعى ەپيدەميولوگيالىق جاعداي تۇراقتالدى.

قالالاردا ۋاقتىلى مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋ ءۇشىن 16 ءمودۋلدى اۋرۋحانا سالىندى، سونىمەن قوسا 3 جۇقپالى اۋرۋلار اۋرۋحاناسى جوندەۋدەن ءوتتى. 63 دارىگەرلىك امبۋلاتوريا پايدالانۋعا بەرىلدى.

حالىقتى ءدارى-دارمەكپەن جانە مەديتسينالىق ماقساتتاعى بۇيىمدارمەن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا شارالار قابىلداندى.

64 وتتەگى ستانساسى پايدالانۋعا بەرىلىپ، مەديتسينالىق ۇيىمداردىڭ وكپەنى جاساندى جەلدەتكىشپەن قاجەتتىلىگى (3264 بىرلىك) تولىق قاناعاتتاندىرىلدى.

185 اۋداندىق اۋرۋحانا 100% رەنتگەن دياگنوستيكالىق قوندىرعىلارمەن جابدىقتالدى. سونىمەن قوسا، جەدەل جاردەم قىزمەتىنە 1367 اۆتوكولىك ساتىپ الىندى، جىلجىمالى مەديتسينالىق كەشەندەر پاركىن 100% جابدىقتاۋعا قول جەتكىزىلدى.

ينۆەستيتسيا

دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا سالىنعان ينۆەستيتسيانىڭ ءوسىمى 2020 جىلى 302,5 ملرد تەڭگەنى قۇراعان، ال 2019 جىلى 124,6 ملرد تەڭگە بولعان ەدى. سالىستىرمالى تۇردە 2,5 ەسەگە وسكەن.

مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىن قولداۋ شارالارى

ەپيدەمياعا قارسى شارالارعا قاتىساتىن مەديتسينالىق قىزمەتكەرلەرگە ماتەريالدىق قولداۋ كورسەتىلدى. كۆي-مەن كۇرەسكە تىكەلەي قاتىسى بولعان قىزمەتكەرلەرگە 3 تاۋەكەل توبىنا 116 ميلليارد تەڭگە كولەمىندە بونۋستار تولەندى.

- مەن بارلىق دارىگەردىڭ، مەدبيكەنىڭ، جەدەل جاردەم بريگاداسىنىڭ، لابورانت پەن ەپيدەميولوگتىڭ ينفەكتسيانىڭ قاۋپىنە قاراماستان، از زەرتتەلگەن ۆيرۋسپەن كۇرەستەگى ەرلىگى مەن ادالدىعىن ەرەكشە اتاپ وتكىم كەلەدى، - دەدى دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى الەكسەي تسوي ۇكىمەت وتىرىسىندا.

مەملەكەت باسشىسىنىڭ شەشىمىمەن 9 مىڭنان استام ناۋقاس دارىگەرلەرگە الەۋمەتتىك تولەمدەر بەرىلدى. سونىمەن بىرگە، 2020 جىلى دارىگەرلەردىڭ ورتاشا جالاقىسى 30%-عا، ال مەدبيكەلەردىكى 20%-عا ءوستى.

سانيتارلىق-ەپيدەميولوگيالىق قىزمەتتى كۇشەيتۋ ءۇشىن 2020 جىلى سانيتارلىق-ەپيدەميولوگيالىق باقىلاۋ كوميتەتى قۇرىلدى. سونىمەن بىرگە قر باس مەملەكەتتىك سانيتارلىق دارىگەرىنىڭ وكىلەتتىكتەرى كۇشەيتىلدى.

2021 جىلدىڭ قاڭتارىنان باستاپ مەملەكەتتىك سانيتارلىق-ەپيدەميولوگيالىق قاداعالاۋدى جۇزەگە اسىراتىن قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسى ءوستى. 459 دانا زەرتحانالىق جابدىق پەن 12 اسا قاۋىپتى ينفەكتسيالاردى دياگنوستيكالاۋعا ارنالعان ءموبيلدى كەشەندەر 2,9 ملرد تەڭگەگە ساتپى الىندى.

پاندەميا كەزىندەگى شوب-تى قولداy شارالارى

2020 جىلى پاندەميا ۋاقىتىندا شاعىن جانە ورتا بيزنەستى (شوب) قولداy بويىنشا بiرقاتار شارا قابىلداندى.

ولار:

-        سالىقتىق ىنتالاندىرy

-        ارزانداتىلعان كرەديتتەر مەن ولاردى كەيiنگە شەگەرy

-        اكiمشiلiك جۇكتەمەنi ازايتy

-        بيزنەس-احyالدى جاقسارتy (8-پاكەت)

-        بيزنەس ماسەلەلەرiن جەدەل شەشy

قر ۇەم مالىمەتىنشە، 2020 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ ميكرو جانە شاعىن بيزنەس سyبەكتiلەرi تابىس سالىعىنان ءۇش جىلعا بوساتىلدى. سونداي-اق شاعىن جانە ورتا بيزنەستi قولداy ءۇشiن سالىقتىق ىنتالاندىرyلار ۇسىنىلىپ، بيزنەستi جۇرگiزy جاعدايىن ودان ءارi جەڭiلدەتy بويىنشا شارالار قابىلداندى. بيزنەس ەكونوميكانىڭ زارداپ شەككەن سالالارى بويىنشا ەڭبەكاقى تولەy قورىنان سالىقتار مەن تولەمدەردەن جارتى جىلعا بوساتىلعان.

بۇدان بولەك جىل سوڭىنا دەيiن الەyمەتتiك تولەمدەردەن، سونىڭ iشiندە زەينەتاقى جارنالارى مەن ءمامس-تەن بوساتy مەرزiمi ۇزارتىلدى. سونداي-اق الەyمەتتiك ماڭىزى بار ازىق-تۇلiك تاyارلارى ءۇشiن ققس ستاۆكالارى 12%-دان 8%-عا دەيiن yاقىتشا تومەندەتiلدi.

- جىل سوڭىنا دەيiن شوب-تىڭ ەڭ وسال سەكتورلارى ءۇشiن مۇلiك سالىعىنىڭ جانە اyىل شارyاشىلىعى ماقساتىنداعى جەرلەر بويىنشا جەر سالىعىنىڭ  مولشەرلەمەلەرi نولدەندiرiلدi. وسىلايشا سالىق جەڭiلدiگi 700 مىڭنان استام كاسiپكەرلiك سyبەكتiسiن قامتىدى، - دەدi رyسلان دالەنوۆ ۇكىمەت وتىرىسىندا.

كاسىپكەرلەر ءۇشىن اكىمشىلىك جۇكتەمە تومەندەتىلدى

سونداي-اق كاسىپكەرلەر ءۇشىن اكىمشىلىك جۇكتەمە تومەندەتىلدى. قر ۇە مينيسترلىگىنىڭ دەرەگىنشە، 2020 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ ميكرو جانە شاعىن بيزنەسكە قاتىستى تەكسەرۋلەردى جۇرگىزۋگە ءۇش جىلدىق موراتوري قولدانىلادى. 100 مىڭعا جۋىق تەكسەرۋ جۇرگىزىلمەيدى. بۇل اكىمشىلىك جۇكتەمەنى ازايتۋعا مۇمكىندىك بەرىپ، بيزنەس جۇرگىزۋدەگى تۇراقتىلىققا ىقپال ەپەك.

سونداي-اق ونىڭ ايتۋىنشا، باسقا دا سالىقتىق تەكسەرۋلەر 2020 جىلدىڭ 1 ماۋسىمىنا دەيىن توقتاتىلعان.

الەۋمەتتىك قولداۋ شارالارى

سونىمەن قاتار قازاقستاندىقتاردى لوكداۋن كەزىندە الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاعىنان قولداۋ ءۇشىن پرەزيدەنتتىك شارالار كەشەنى ازىرلەندى. اتاپ ايتساق، جۇمىسسىز قالعان ازاماتتارعا 42,500تەڭگە مولشەرىندە الەۋمەتتىك تولەمدەر تولەندى، يپوتەكانى تولەۋ كەيىنگە شەگەرىلدى، زەينەتاقى مەن جاردەماقىنىڭ مولشەرىن 10%-عا يندەكستەۋ، ەكى اي ىشىندە 15 مىڭ تەڭگە كولەمىندە كوممۋنالدىق تولەمدەر ءۇشىن حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارىنا وتەماقى تولەۋ، بيزنەستى سالىق تولەۋدەن بوساتۋ جانە تاعى سول سياقتى باسقا دا جەڭىلدىكتەر جاسالدى.

بيوقاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ

دەنساۋلىق ساقتاۋ قىزمەتىندەگى ينفراقۇرىلىمدى جاڭارتۋ جانە ەلدىڭ بيوقاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن 2022 - 2025 جىلدارعا قوسىمشا 55 ملرد تەڭگەگە قارجى قاجەتتىگى بەلگىلى بولدى. سونداي-اق قىزمەتتى تسيفرلاندىرۋ تۇجىرىمداماسى جاسالدى.

- توتەنشە جاعدايدا بيولوگيالىق قورعانىستى قامتاماسىز ەتۋ جۇيەلەرىن جەتىلدىرۋ، سونىڭ ىشىندە زاماناۋي قورعاۋ قۇرالدارىن ەنگىزۋ جانە ولاردىڭ انتيتەررورلىق قارسىلىعىن ارتتىرۋ قاجەت بولدى. وسىعان بايلانىستى 2021 جىلى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ بيولوگيالىق قاۋىپسىزدىگى تۋرالى» زاڭدى ازىرلەۋىمىز كەرەك، - دەگەن ەدى دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى الەكسەي تسوي.

«ادالدىق الاڭى» جوبالىق كەڭسەسى

2020 جىلى دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىندەگى سىبايلاس جەمقورلىقپەن كۇرەسۋ ءۇشىن «ادالدىق الاۋى» جوبالىق كەڭسەسى قۇرىلدى.

جوبا كەڭسەسىنىڭ مىندەتتەرى:

- مەديتسينالىق ۇيىمداردا كۇندەلىكتى سىبايلاس جەمقورلىقتى جويۋ جانە جايلى جاعدايلار جاساۋ;

- حالىقتى جانە مەديتسينالىق ۇيىمداردى ەسىرتكىمەن قامتاماسىز ەتۋدەگى سىبايلاس جەمقورلىق تاۋەكەلدەرىنىڭ مونيتورينگىن جۇرگىزۋ

- اشىقتىق جانە ەسەپ بەرۋ قاعيداتتارى بويىنشا ازاماتتىق قوعاممەن ىنتىماقتاستىقتى قامتاماسىز ەتۋ

- Facebook الەۋمەتتىك جەلىلەرىندە اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستار تۋرالى اقپاراتتى ورنالاستىرۋ

مەديتسينالىق قىزمەتتەر ساپاسىن جەتىلدىرۋ

دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنىڭ ءتۇرلى قيىندىقتارعا دايىن بولۋىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى كورسەتىلەتىن مەديتسينالىق قىزمەتتەردىڭ ساپاسىن جاقسارتۋ بويىنشا شارالار قابىلدادى. وسى ماقساتتا دەنساۋلىق ساقتاۋ سۋبەكتىلەرىنىڭ مەديتسينالىق قىزمەتتەردى كورسەتۋىنە باقىلاۋ كۇشەيتىلگەن.

- سونداي-اق دارىلىك زاتتار مەن مەديتسينالىق ماقساتتاعى بۇيىمداردىڭ اينالىمى سالاسىنداعى باقىلاۋ كۇشەيتىلدى، - دەدى الەكسەي تسوي ۇكىمەت وتىرىسىندا.

سونىمەن بىرگە مەديتسينالىق قىزمەتتەردىڭ ساپاسىن باقىلاۋدى ينستيتۋتسيونالدى قامتاماسىز ەتۋ، سونداي-اق فارماتسەۆتيكالىق باقىلاۋدى جۇزەگە اسىرۋ جونىندەگى شارالاردى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن 2020 جىلى مەديتسينالىق جانە فارماتسەۆتيكالىق باقىلاۋ كوميتەتى قۇرىلدى.

2020 جىلى كوميتەت ازاماتتاردىڭ مەديتسينالىق قىزمەت ساپاسىنا قاتىستى 3 386 شاعىمىن قارادى، 15,5 دەنساۋلىق ساقتاۋ سۋبەكتىسىن 8,5 ملن تەڭگە سوماسىنا اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتتى، 107 مىڭنان استام مەديتسينالىق قىزمەتكەرلەردى كلينيكالىق قىزمەتكە جىبەردى، 120 دەنساۋلىق ساقتاۋ سۋبەكتىلەرى اككرەديتتەلدى.

سونىمەن قاتار ۆاكتسينالاردى ۋاقىتشا تىركەۋ ەرەجەلەرى ازىرلەنىپ، ءدارى-دارمەكتەردى، مەديتسينالىق ماقساتتاعى بۇيىمدار مەن جابدىقتاردى تىركەۋ پروتسەدۋرالارى جەدەلدەتىلدى.

باعا مونيتورينگى 1640-تان استام دارىحاناعا باقىلاۋ جۇرگىزدى، باعا شەگىن اسىرۋدىڭ 939 فاكتىسى انىقتالدى، 1343 سۋبەكتىگە 181,6 ملن تەڭگە كولەمىندە ايىپپۇل سالىندى. 538 ەسىرتكىنى زاڭسىز ساتۋ فاكتىلەرى انىقتالدى، 10 ميلليوننان استام پاكەت ەسىرتكى مەن مەديتسينالىق ماقساتتاعى بۇيىمدار زاڭسىز اينالىمنان الىندى.

- 2021 جىلى ءبىز تاۋەلسىز دەنساۋلىق ساقتاۋ ساراپشىلارى ينستيتۋتىن اككرەديتتەۋ پروتسەدۋراسىن جەتىلدىرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز، - دەدى مينيستر.

كارانتين شارالارىن بۇزۋعا جول بەرمەۋ شارالارى

توتەنشە جاعداي كەزەڭىندە زاڭ مەن ءتارتىپتى قورعاۋ جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ ورگاندارىنا كارانتين شارالارىن قامتاماسىز ەتۋدە كومەك كورسەتۋ بويىنشا ۇيىمداستىرۋشىلىق شارالار كەشەنى قابىلداندى. وسى ماقساتتار ءۇشىن ىشكى ىستەر دەپارتامەنتىنىڭ جەكە قۇرامى پاترۋلدىك وتريادتاردىڭ تىعىزدىعىنىڭ ارتۋىمەن ارنايى رەجيمدە قوعامدىق ءتارتىپتى قورعاۋ قىزمەتىن جۇزەگە اسىردى. توتەنشە جاعدايدىڭ ەڭ قىزعان كەزەڭىندە 50 مىڭنان استام پوليتسيا قىزمەتكەرى، ۇلتتىق ۇلان اسكەري قىزمەتكەرلەرى جانە قورعانىس مينيسترلىگى جۇمىلدىرىلدى

كارانتين ەنگىزىلگەن ايماقتارعا كىرۋ مەن شىعۋدى شەكتەۋ ءۇشىن 445 وتكىزۋ پۋنكتى ۇيىمداستىرىلدى. ينفەكتسيا بەلگىلەرى بار ادامداردى انىقتاۋ ماقساتىندا 274 سانيتارلىق بەكەت جۇمىس ىستەدى. ينفەكتسيانىڭ 400 وشاعى قورعالدى. توتەنشە جاعدايدى بۇزعاندار ۇستالىپ، اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلدى.

ءدارى-دارمەكتەردى زاڭسىز ساتۋ فاكتىلەرىنىڭ جولىن كەسۋ بويىنشا شارالار قابىلداندى. ءدارى-دارمەكتەر مەن دارىلىك زاتتاردى ساتۋدىڭ 933 بۇزۋشىلىعى انىقتالىپ، 98,2 مىڭ دانا ءدارى-دارمەكتەر پاكەتى، 500 مىڭ مەديتسينالىق ماسكا، 41 مىڭ مەديتسينالىق قۇرىلعى (تەرمومەترلەر، كوزىلدىرىكتەر، قان قۇيۋ زاتتار) جانە 705 ليتر دەزينفەكتسيالاۋ قۇرالى تاركىلەندى.

جىل باسىنان بەرى 43 مىڭ رەيد جۇرگىزىپ، كارانتيندى بۇزعان 8486 جاعداي تىركەلدى.

سونىمەن قاتار كوشەلەر، ساياباقتار، الاڭدار، تۇرعىلىقتى اۋداندار، ساۋدا نىساندارى مەن بانكتەر پوليتسيا پاترۋلدىك وتريادتارىنىڭ ەرەكشە باقىلاۋىنا الىندى.

جالپى قابىلدانعان شارالار قىلمىستىق قۇقىق بۇزۋشىلىقتاردىڭ سانىن، سونىڭ ىشىندە قوعامدىق ورىنداردا جانە كوشەدە جاسالعان قىلمىستاردىڭ سانىن ەداۋىر ازايتۋعا مۇمكىندىك بەردى.

سونىمەن 2020 جىلدىڭ سوڭىندا قىلمىستىق قۇقىق بۇزۋشىلىقتاردىڭ جالپى سانى 34%-عا تومەندەدى، قوعامدىق ورىنداردا 51%-عا، كوشەدە 55%-عا ازايدى.

ىشكى ىستەر ورگاندارى شەكتەۋ شارالارىن قامتاماسىز ەتۋ جانە ەلدە زاڭ مەن ءتارتىپتى ساقتاۋ ءۇشىن بارلىق قاجەتتى شارالاردى قابىلداۋدا.

حالىقتى جاپپاي ۆاكتسيناتسيالاۋ

مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ تاپسىرماسى بويىنشا 2021 جىلى 1 اقپاندا قازاقستاندا كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىنا قارسى ۆاكتسيناتسيالاۋ ناۋقانى باستالدى.

ءبىرىنشى كەزەڭدە رەسەيدە جاسالعان ۆاكتسينا – «Sputnik V» ساتىپ الىندى. از ۋاقىت ىشىندە «Sputnik V» ۆاكتسيناسىنىڭ ءوندىرىسى قاراعاندى ​​فارماتسەۆتيكالىق كەشەنى نەگىزىندە لوكاليزاتسيالاندى. وعان ونىمدەردى جەتكىزۋ بەكىتىلگەن كەستە بويىنشا بيىل 24 اقپاندا باستالدى.

سونداي-اق بيىل ءساۋىر ايىندا ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى عىلىم كوميتەتىنىڭ بيولوگيالىق قاۋىپسىزدىك پروبلەمالارى عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتى جاساعان وتاندىق وندىرىستە شىعارىلاتىن «QazCovid-in» ۆاكتسيناسىن قولدانۋ جوسپارلانىپ وتىر.

- قازاقستاندا وتاندىق ازىرلەۋشىلەردىڭ بولۋى - جەرگىلىكتى ۋچاسكەلەردى ۆاكتسينامەن قامتاماسىز ەتۋمەن بايلانىستى تاۋەكەلدەردى بارىنشا ازايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. سونىمەن بىرگە رەسپۋبليكامىزداعى ەپيدەميولوگيالىق جاعدايدىڭ تۇراقتانۋىنا ايتارلىقتاي اسەر ەتەدى، - دەدى الەكسەي تسوي ۇكىمەت وتىرىسىندا.

وسىلايشا مينيستر 2021 جىلعا قاراي 3 ميلليوننان استام قازاقستاندىققا ۆاكتسينا ەگۋ جوسپارلانعانىن اتاپ ءوتتى.

2 مىڭنان استام مەديتسينالىق قىزمەتكەرلەر كوروناۆيرۋسقا قارسى ۆاكتسيناتسيا تاكتيكاسى جانە ۆاكتسيناتسيانىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن تيىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا وقىتىلدى.

جالپى ەلىمىزدەگى ازاماتتاردى ۆاكتسيناتسيالاۋ ناۋقانى التى كەزەڭگە بولىنەدى:

1)     جۇقپالى اۋرۋلار اۋرۋحاناسىنىڭ، جەدەل جاردەم قىزمەتiنiڭ، رەانيماتسيا ءبولiمi, العاشقى مەديتسينالىق-سانيتارلىق كومەك، اۋرۋحانالاردىڭ قابىلداۋ بولمەسiنiڭ، سانەپيد قىزمەت قىزمەتكەرلەرi

2)     جالپى بiلiم بەرۋ مەكتەپتەرiنiڭ پەداگوگتەرi, جوو، ۆەدومستۆولىق مەديتسينالىق قىزمەتتەردiڭ مەديتسينالىق قىزمەتكەرلەرi

3)     مەكتەپ-ينتەرناتتاردىڭ پەداگوگتەرi, بالاباقشا، ستۋدەنتتەر، سوزىلمالى اۋرۋلارى بار ادامدار;

4)     IIم، تجم، بم، ۇقك قىزمەتكەرلەرi جانە ستاتسيونارلارداعى مەديتسينا قىزمەتكەرلەرi, بالاباقشا قىزمەتكەرلەرi مەن سوزىلمالى اۋرۋلارى بار ادامدار;

5)     مەديتسينالىق-الەۋمەتتiك مەكەمەلەردiڭ كونتينگەنتi مەن قىزمەتكەرلەرi, جابىق بالالار مەكەمەلەرiنiڭ قىزمەتكەرلەرi جانە سوزىلمالى اۋرۋلارى بارلار ازاماتتار

6)     قالعان ازاماتتارعا ۆاكتسينا ەگىلەدى

ايتا كەتەيىك، پاندەميا كەزىندە ەلدە 220 770 ادام كوروناۆيرۋس جۇقتىردى. ونىڭ ىشىندە 204 129 ملن ناۋقاس ەمدەلىپ شىقسا، 2 830 ادام قايتىس بولدى.

دەرەككوز: strategy2050.kz

Abai.kz