Qazaqstan AQSh-pen seriktes bolugha mýddeli me?
Býgin AQSh-tyng Qazaqstandaghy elshisi Uiliyam Mozer press-konferensiyada jurnalisterdi san saualyna jauap berdi. Onyng ishinde AQSh-tyng Reseyge qatysty ústanymy men Qazaqstangha qatysty kózqarasy da aityldy. Ásirese sanksiya, vaksina jayynda naqty jauaptar berildi.
AQSh elshisi Qazaqstannyng Vashingtonmen vaksina satyp alugha qatysty naqty aqparattardy bilmeytinin jasyrmady. "Mening kelissózder jayly aqparatym joq. Alayda amerikandyq vaksinany satyp alu mýmkindigining baryn bilemin. Áriyne men AQSh ókili retinde Qazaqstannyng bizding vaksinany satyp aluyn qalaymyn. Óitkeni bizding vaksina óte jaqsy әri effektisi joghary", - dedi elshi. Qazaqstan osy uaqytqa deyin reseylik "Sputnik V" vaksinasyn qoldanyp keledi. Elimizde 730 mynnan astam adam osy vaksinany qabyldap ýlgerdi. Qazaqstandaghy vaksinasiya nauqany kónil quantarlyq dengeyde jýrgizilmegendikten, memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev tarapynan Densaulyq saqtau ministrligine ótkir syn aityldy. "Biz vaksinasiyany aitylghan kesteden kesh jýrgizuimizge baylanysty, ózimizge tiyimsiz kommersiyalyq sharttargha kónuge mәjbýrmiz" dedi preziydent. Yaghny Resey vaksinasyn satyp aluda biz Mәsekeuding shartyna kóngenimiz anyq. Mýmkin ol qymbat bagha, yaky sayasy sheshim. Ol jaghy uaqyt enshisinde kórinedi. Degenmen vaksinanyng densaulyq salasynan búryn sayasy salmaghy bar qúralgha ainalyp ketkeni anyq. Mine, AQSh elshisi Qazaqstandy óz vaksinasyn satyp alugha shaqyruy reseylik tiyimsiz sharttardan saqtandyru retinde de týsindiruge bolady. Sebebi AQSh Ortalyq Aziya elderining Mәskeuding jeteginde ketkenin qalamaytyny anyq.
Bir ay búryn, anyghy 12 nauryzda Bayden preziydentimiz Toqaevqa telegramma jibergen bolatyn. Onda bizdi tәuelsizdigimizben qúttyqtap, Qazaqstanmen tyghyz júmys isteuge niyetti ekenin bildirgen edi. Sonday-aq S5+1 formatynda júmysty kýsheytetinin aitqan. S5+1 degenimiz Ortalyq Aziyadaghy bes el men AQSh. "Aq ýi" Ortalyq Aziya elderimen әriptestikti kýsheytuge niyetti ekenin osydan-aq angharugha bolady.
Býgingi press-konferensiya barysynda ony elshi de quattady. Ony elshining myna sózderinen týsinuge bolady. "Biz sanksiyalardy Reseyding ústanymy men kózqarasyn ózgertu ýshin saldyq. Bizding saylau prosesimiz ben ishki sayasatymyzgha aralasu faktileri boldy. Múnday әreketterge biz qatang jauap beremiz. Al Qazaqstangha qatysty aitatyn bolsam, biz Qazaqstanda júmys istegenbiz jәne istey beremiz. Qazaqstangha sanksiyalardyng әseri bolmau ýshin әrekettenip jatyrmyz. Biz búl sanksiyalardyng Qazaqstangha keri әser etkenin qalamaymyz", - dedi Uiliyam myrza. Yaghny AQSh әli de bolsa Qazaqstandy reseyding yqpalynan shygharudy oilaydy. Ortaq ekonomikalyq odaq, әue kenestigin birlese qorghau jýiesi, elimizdegi birneshe Reseyding әskery bazalary men "Bayqonyr" gharysh ailaghynyng Mәskeuding qolynda ekenine qaramastan, Vashington Núr-Súltanmen әriptestikti kýsheytuge mýddeli. Qazaqstan búl mýmkindikti paydalana ala ma?
Ashat Qasenghaliy
Abai.kz