Beysenbi, 28 Nauryz 2024
6169 15 pikir 26 Tamyz, 2021 saghat 13:22

EAEO: Qazaqstan belshesinen qaryz

Qazaqstan EAEO-gha kirgeli beri ýlken ekonomikalyq shyghyngha úshyrauda. Ol Reseyge salynghan sanksiyalar, shiykizat baghasynyng arzandauyna jәne úiymdaghy tiyimsiz sauda sharttaryna baylanysty bolyp otyr. Qazir odaqtaghy barlyq memleketterding qaryzy eselep artuda. Oghan koronadaghdarys ta óz әserin tiygizude. Sanksiyanyng astyna qalghan agressor Resey men diktator Lukashenko rejiymi, soghystan jenilgen Armeniya men tónkeris oshaghyna ainalghan Qyrghyzstan, shiykizatqa baylanghan Qazaqstannyng birlestigi quatty ekonomikalyq úiym qúrady deuge senu qiyn әriyne. Qúra da almady. 

Qazaqstan men EAEO elderining jalpy memlekettik qaryzy 342,8 milliard dollardy qúrady. Búl turaly LSM.kz óz zertteuin jasady.

2021 jylghy 1 shildesindegi jaghday boyynsha Qazaqstannyng memlekettik qaryzy 22,2 trillion tengeni (51,9 milliard dollar) qúrady, onyng ishinde ishki - 14,7 trillion tenge (34,4 milliard dollar) jәne syrtqy - 7,5 trillion tenge (17,5 milliard dollar) deydi zertteu kózderi.

Euraziyalyq ekonomikalyq komissiyanyng statistikasyna sәikes, 2021 jyldyng 1 shildesindegi jaghday boyynsha Reseydegi memlekettik qaryz 254,1 milliard dollargha jetti, onyng ishinde ishki - 213,6 milliard dollar jәne syrtqy - 40,5 milliard dollar.

Belarusite - 23 mlrd dollar, onyng ishinde 4,5 mlrd dollar ishki qaryz jәne 18,5 mlrd dollar syrtqy qaryz.

Óz kezeginde Armeniyada búl kórsetkish 8,9 milliard dollardy qúrady, onyng ishinde 2,2 milliard dollar ishki qaryz jәne 6,7 milliard dollar syrtqy qaryz bar.

Al Qyrghyzstannyng memlekettik qaryzy esepti kýnge 4,9 milliard dollargha jetti. Ishki - 0,8 milliard dollar, syrtqy - 4,2 milliard dollar.

EEK búl mәlimetter memleket kepildik bergen qaryzdy eskermegenin týsindirdi. Al Qazaqstan men Armeniya kórsetkishterine últtyq (ortalyq) bankterding qaryzy kirgen. Osylaysha biz odaqtaghy qaryzy kóp ekinshi el bolyp otyrmyz.

Euraziyalyq ekonomikalyq odaq elderining ishinde Qazaqstan respublikalyq budjet tapshylyghy boyynsha kósh bastap túr eken. 2021 jyldyng qantar -mausymynda Qazaqstan budjetining kirisi 5,7 trln tengeni, al shyghystary 7,2 trln tengeni qúrady. Osylaysha, tapshylyq 1,5 trillion tengeni nemese 3,6 milliard dollardy qúrady. Euraziyalyq ekonomikalyq komissiyanyng statistikasyna sәikes, búl dengey EAEO-daghy eng joghary kórsetkish.

Belarusi budjetining tapshylyghy 1,6 milliard belarusi rubline nemese 0,6 milliard dollargha jetse, Armeniyada - 75,5 milliard dram, nemese 0,1 milliard dollar. Al Qyrghyzstanda da tapshylyq bar, biraq asa joghary emes.

Sonymen birge Resey Odaqtaghy budjet profisiytin alghan jalghyz el boldy. Esepti kezende búl kórsetkish 774,7 milliard rublige nemese 10,4 milliard dollargha jetti.

EEK 2020 jyldyng osy kezeninde budjet tapshylyghy barlyq elderde tirkelgenin eske saldy: Qazaqstanda - 2,5 milliard dollar, Reseyde - 11,2 milliard dollar, Belarusite - 0,7 milliard dollar, Qyrghyzstanda - 0,2 milliard dollar, al Armeniya - 0,1 milliard dollar.

EAEO elderi boyynsha budjet kiristerining qúrylymy әr týrli. Qazaqstanda 50% - tabys salyghy bar eken. Mysaly, Belarusite búl tek 20% alady. Qazaqstan budjetinde kiristing 23%-y QQS -dan týsedi, búl Odaqtaghy eng tómengi kórsetkish. Eng ýlkeni Belarusite, ol 42%.

Shyghystar qúrylymyna keletin bolsaq, Qazaqstanda 50% әleumettik salany qarjylandyrugha júmsalady eken.

Osylaysha Qazaqstan odaqta qaryzgha belshesinen batqan jәne budjet shyghyny orasan zor dengeydegi el bolyp keledi. Búl tek qana ekonomikalyq reformalardy talap etip qoymay, sonymen qatar odaqtyng tiyimsizdigin de kórsetip otyr.

Abai.kz

 

 

15 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1559
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2249
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3499