Týrkistandyqtar Preziydentten kómek súraydy
Týrkistan qalasynyng Shildehana kóshesining túrghyndary preziydent Q.K.Toqaevtan kómek súraghan ýshbu hatyn Abai.kz aqparattyq portalynyng poshtasyna joldaghan eken. «Abai.kz» aqparattyq portaly - erkin aqparat alany. Últ mәselesi men qoghamda bolyp jatqan jayttargha ýn qosyp, pikir bildiruge әrkim qaqyly. Biz Týrkistandyqtardyng janayqay mәselesin portal betinde jariyalaghandy jón kórdik.
«Zang boyynsha týgel qújattardan ótken, jerimiz ben ýiimizdi alyp qoymaqshy» dep shyryldaghan túrghyndardyng janayqayyn tyndar mekeme bolmay túr. 2006-2008 jyldary Ontýstik Qazaqstan oblysy Týrkistan qalasynyng shet jaghy sanalatyn, Yassy auyldyq okruginen birneshe adam jer satyp alady. Al birazy әkimdikten ózining kezegimen alady. Ol kezdegi bagha әriyne qazirgiden basqa edi (tiyn túratyn edi), 2018 jyldan bastap oblys ortalyghyna ainalghanda atalmysh auyl oblys ortalyghyna ainalyp, Týrkistan qalasy qúramyndaghy Otyrar audanyna ótken. Qalanyng ortalyq kóshesine tayau túrghan, Jibek joly sayabaghynyng qasyndaghy Shildehana kóshesine 2020 jyldan bastap kóz alartushylar ayaq-asty kóbeyip ketken. Týrkistan oblysy jer inspeksiyasy basqarmasy talapker retinde, túrghyndardy «qújattary dúrys emes» dep, sotqa sýirep jýr. Sotqa shaqyru alghan túrghyndar qújattardyng tolyq ekendigine qaramastan, tek arhivke ótpegen degen jeleumen jerlerinen aiyrylyp keledi. Sonday túrghynnyng biri Lәzzat Maldiybekova.
2008 jyly 10 sottyq jerdi satyp alghan, ýsh balanyng anasy Lәzzat Maldiybekova qújattarynyng barlyghyn rettep, jyl sayynghy salyghyn da uaqytyly tólegenin aitady. 2020 jylgha deyin jan balasy mazalamaghan Lәzzat túrghan jerine 15 mln qarajat júmsap, eki qabatty ýidi 10 jyl tirnektep jinaghan qarajatyna salghan. «Gosaktide» dúrys, kadastrlyq nómirde mәsele joq, «istisiyadan» tirkeu berilgen, «bazadan» shyghyp túrghan ýiding әuresi endi bastalghan. 2020 jyldan bastap jer bóliminen mamandar kelip, «qújattar arhivke ótpegen» degen uәjben sotqa shaqyrghan. Býginde eki qabatty ýiding qasynan alyp qoyghan, Lәzzat Maldiybekovanyng úlynyng atyna berilgen jerge qatysty «qayta qújat jasatynyz» degen sot sheshimi shyqqan. Osylay sotqa sýirelgen birneshe túrghyn, «qújattar dúrys emes qayta jasaugha bir ay uaqyt beremiz» degen, sottyng sheshimimen qayda bararlaryn bilmey, sandalyp qalghan. Sebebi komisiya mýsheleri qayta qaralugha bergen jerlerge qújat mýldem jasap jatqan joq.
Lәzzat 10 jylgha juyq jýrip salynghan ýiinen aiyrylyp qalamyn ba dep uayymdaydy. Qúrlys zattary qymbattaghan myna zamanda ýy soghu da onay emes.
Bolat Aymenov, Týrkistan qalasynyng túrghyny:
- Búl mәselening tuyndap jatqanyna ýsh jyl boldy, bizding mynau salynyp túrghan mýlkimizding (Týrkistan qalasy, Shildehana kóshesindegi ýi) «legalizasiyalaryn» «falshyvyi» dep jatyr. Jalghan degende búl zandastyrulardy biz istegen joqpyz, óz uaqytynda sol memlekettik mekemeler bergen. Arada 14 jyl ótkesin bilmeymin ghoy, qanday oimen ekenin, sony qazbalap-qazbalap ishinen sol arhiv degenge tiyisip jatyr. Kentauda múraghatta sheshimning (resheniyanyn) týbiri bar, biraq, janaghy «legalizasiyanyn» kóshirmesin arhivke ótkizbegen. Ony arhivke sol mekemening ózderi ótkizu kerek, oghan bizding qatysymyz qansha?.. Soghan baylanysty bizding qújattarymyzdy qatyryp (zamoroziyt) qoyghan. HQO tirkeuge almaydy. «Gosakti» bar, eskizdyq tehpasport ta bar, qújattardy 100 payyz jergilikti HQO-dan alghanbyz. Basynda osynday mәselesi bar bireuge 8 mln bergen, keyin biz búl aqshagha jer ala almaytynymyzdy aittyq. Sotqa birtindep shaqyryp, legalizasiyanyng kýshin joyyp jatyr, qazir mening 4 kórshimning qújattary solay jaramsyz bop túr.
2006-2008 jyldary komisiya mýshelerining qatysuymen, әkimining sheshimimen, zandy qújattaryn jóndep alghan Shildehana kóshesining túrghyndary kimnen kómek súrarlaryn, túryp jatqan baspanalarynyng qúnyn kimnen súrarlaryn bilmey dal.
Týrkistandaghy negizgi B. Satarhanov danghylynyng boyynda taghy dәl osynday kýidi keshken túrghyndar bar eken. Keruen saraygha jetpey, jol boyynda birshama jer ýiler bolghan-mys. Dәl osy әdispen jerlerinen aiyrlaghan túrghyndargha basqa jerden ýy berilgen-berilmegennen habarsyz. Biraq, ol jerge eki qabatty ýiler salynyp jatyr, qarapayym halyqty jyly jerinen jyljytyp jiberip, jәy adamnyng qaltasy kótermeytin baghadaghy ýilerdi soghu kimning pәrmeni eken...
ÁKIMDIK JAUABY
Osy rette Týrkistan qalasy baspasóz qyzmetinen Shildehana kóshesining bolashaqtaghy bas jospary jayly súraghymyzgha tómendegidey jauap aldyq.
«QR Ýkimetining 2020 jylghy 25 qarashadaghy №793 qauylysymen Týrkistan qalasynyng bas jospary bekitildi. Atalmysh jer telimi ornalasqan aumaq, Týrkistan qalasy әkimdigining 30.12.2020 jylghy №2116 qaulysymen bekitilgen egjey-tegjeyli josparlau jobasyna funksionaldyq aimaqtardy saludyng qala qúrlysy reglamentine sәikes, 3-5 qabatty túrghyn ýy aumaghy (J-2), 6-9 qabatty túrghyn ýy aumaghy (J-3), bilim beru mekemeleri aumaghy
(S-1), qoghamdyq aimaq aumaghy (S-2), qalalyq sayabaqtar men gýlzarlar ýshin ortaq paydalanu (R-1), kólik infraqúrylymy (T-1) qarastyrylghan».
Bas jospardaghy 3-5 qabatty kotedjder, 6-9 qabatty túrghyn ýiler kimderding qaltasyn qampitary belgisiz. Belgilisi túrghyndar birtindep ýileri men jerlerining qújattarynan arhivke ótpegen degen syltaumen sot arqyly aiyrylyp keledi. Túrghyndar: «Songhy ýmitimiz el preziydenti Qasym-Jomart Kemelúlynda, Sol kisi kómektespese, jergilikti әkimshilikten qayyr joq», - dep otyr.
Aida Qojmambetova
Abai.kz