Tәlibter biyligi: әiel qúqyghy qorghaluda ma?
Aughanstan biyligin kýshpen tartyp alghan Taliban qozghalysy әielder qúqyghyna qatysty birqatar sheshimder qabyldap jatyr. Onyng basym bóligi әielderge týrli tyiymdar saludan túrady. Áyelder endi biylikte bolmaydy. Aughanstan ýkimetinde búghan deyin 30 payyz әielder bolghan edi.
Taliban jana zang qabyldady. Ol «Negizder» dep atalyp, qoghamdaghy qatynastardy rettep otyratyn qúqyqtyq qújat bolmaq. Qújat júmys isteu, sóileu, diny joralghylardy oryndau syndy týrli salalardy qamtidy.
The Guardian-nyng jazuy boyynsha, tәlibter biylikti alghan sәtte әiel qúqyghyna kónil bólemiz degen uәdesinde túrmaghan. 1990 jyldary biylikti basyp alghandaghy әdetin qazir qayta iske asyra bastaghan.
Songhy kýnderi tәlibter әielder men qyzdargha qatysty onnan astam erejelerdi bekitti. Erejeler boyynsha qyzdar әzirge mektepke oralyp, oqularyn jalghastyra almaydy. Al úldar ótken aptada oqugha kirisken bolatyn. Al studentter bólinip, segregasiyany saqtap bilim alatyn bolady. Onyng ýstine olar islamdyq dress-kodty saqtauy tiyis.
Ótken júmada tәlibter әielder isi boyynsha ministrlikti jauyp, onyng ornyna islam negizin ústanu boyynsha organ qúrdy. Búl ózgeriske Kabulda ondaghan әiel qarsy shyghyp, «Áyel belsendi emes qogham - óli qogham» dep úrandatqan bolatyn. Alayda tәlibter narazy әielder tobyn gaz shashyp, tayaqpen úryp, taratyp jiberdi.
Kabul basshysynyng mindetin uaqytsha atqarushy Hamdulla Namony alghashqy press-konferensiyasyn berdi. Ol Taliban biylikke kelgenge deyin qala әkimdigindegi qyzmetkerlerding ýshten bir bóligi әielder bolghanyn aitty. Ol endi әkimdikte qyzmet etken әielder ýide otyryp, núsqaulyq kýtu kerektigin mәlimdedi. Ol әzirge qoghamdyq dәrethanalarda qyzmet etetin, injenerlik bólimde júmys isteytin әielderge ghana rúqsattyng baryn jetkizdi.
Namony sonymen qatar, tәlibter Kabuldegi birqatar shekteulerdi alyp jatqanyn da eskertti. Búghan deyin ministrlik pen preziydent sarayy aldyna qorshaular qoyylghan bolatyn, endi olardy alyp tastauda.
Tәlibter әiel kәsipkerlerge de kәsipterin kýieulerine ne agha-inilerine ótkizudi búiyrghan. Aughanstanda tәlibterding biyligi ornaghangha deyin 1000-nan astam әiel kәsippen ainalysqan bolatyn. Búghan deyin Taliban qozghalysy әielderge kәsiby sportpen ainalysugha tyiym salghan-dy.
Abai.kz