Qazaqstandaghy orys tili mәselesi men memlekettik tildi kóteru taqyryby shiyrek ghasyr kýn tәrtibinen týsken emes. Memlekettik tildi biylik minberden kóp aitpaytyny da halyqtyng narazylyghyn tuyndatuda. Al songhy jyldary qazaq mektepterinen góri aralas mektepterding sany kóbeyip barady deydi sarapshylar. Keyingi 10 jylda elde qazaq mektebining sany bar-joghy 4-ke kóbeyse, aralas mektep birden 339-gha artqan eken. 

Elimizde orys mektepteri songhy 10 jylda olardyng sany 211-ge kemigen. Biraq aralas mektepter sany artqan. Ókinishke oray әr bes jyl sayyn olardyng sany orta eseppen 200-ge artyp otyrghan. Aralas mektep degenimiz de aty aralas, zaty orys mektebi degen sóz. Sebebi qalalyq jerde qazaq mektebinde oqityn balalardyng ózi, kóshede oryssha sóilegendi qúp kóredi deydi mamandar.

Astanamyzdaghy «Binom school» diyrektory Sholpan Qadyrova: «Iri qalalarda ata-analar óz ynghayy ýshin be, әiteuir balalaryn orys synyptaryna beredi. Biraq qazir qalanyng kez kelgen mektebine barsanyz, qazaq tildi bastauysh synyptardyng múghalimderi qanshalyqty janyp túrghanyn kóresiz. Al orys synyptarynda kadr jetispeydi. Orys synyptarda bastauysh múghalimderine týlekter barghysy kelmeydi. Búl qajettilikti jabu ýshin orys synyptary tórtinshi kurstarda oqityn studentterdi júmysqa alugha mәjbýr», - deydi.

Býginde orys synyptarynda oqyp jatqan balalardyng basym kópshiligi qazaq balalary.  Núr-Súltan qalasyndaghy №90 gimnaziyasynyng diyrektory Ayatjan Ahmetjanúly: «2017 jyldan keyin búl kórsetkish keri shegindi. Onyng eki týrli sebebi bar: biri – biylik resmy orys tildi mektepterge kónil bóluin qoy terisin jamylghan qasqyr formatynda jýrgizdi. Ol – ýshtildilik sayasaty. Sol arqyly qúrdymgha ketip bara jatqan orys tildi mektepterdi tiriltuge baryn saldy.

Mine, sol sebepti halyq jappay balasyn orys synyptaryna beredi. Sondyqtan búl tikeley biylikting tikeley sheshimi dep aitugha bolady. IYә, balasyn qay tildegi mektepke berudi ata-ana sheshedi. Biraq ata-ana, halyq biylik qay jaqqa kóp kónil bóledi – sol jaqqa balasyn beredi. Sheshimi – biylik qazaq tiline bet búruy kerek», - deydi.

Elimizde latyn әlipbii reformasy sәtsiz jýrse, orys mektepteri men aralas mektepterge balalaryn beretin qazaqtar sany artuy mýmkin degen boljam bar.

Abai.kz