Búryn reseylik iydeologiya antiqazaq nasihatyn órshelene jýrgizetin, kәzir de bar, biraq boyauy búrynghydan solghyn. Onyng esesine Qazaqstandaghy «missionerler» atqa minip alghan: eldegi yqpaldy telearnalar men radiotolqyndargha ornalasyp, jaqsy jalaqymen kýn kórude, oilaryn kelgenin jazyp, kórsetip, qazaqtyng myiyn shyrday eterlik mýmkindik qalmaghan.
Búl «antiqazaqshylardyn» artyq ketetini kórer kózge, tipti, tele-radiojanrlardy búrmalap, kóz boyap, qazaqtyng sanasynyng shanyn «qaghyp» jatady. Qayran qalatynyng - sondaghy otyrghan «qazaq» bastyqtardyng (redaktorlar, diyrektorlar) әlgilerge «әi» deuge batyly joqtyghy, kórse de kórmegen  boluy.

Búryn reseylik iydeologiya antiqazaq nasihatyn órshelene jýrgizetin, kәzir de bar, biraq boyauy búrynghydan solghyn. Onyng esesine Qazaqstandaghy «missionerler» atqa minip alghan: eldegi yqpaldy telearnalar men radiotolqyndargha ornalasyp, jaqsy jalaqymen kýn kórude, oilaryn kelgenin jazyp, kórsetip, qazaqtyng myiyn shyrday eterlik mýmkindik qalmaghan.
Búl «antiqazaqshylardyn» artyq ketetini kórer kózge, tipti, tele-radiojanrlardy búrmalap, kóz boyap, qazaqtyng sanasynyng shanyn «qaghyp» jatady. Qayran qalatynyng - sondaghy otyrghan «qazaq» bastyqtardyng (redaktorlar, diyrektorlar) әlgilerge «әi» deuge batyly joqtyghy, kórse de kórmegen  boluy.

Byiylghy mausym aiynda bir top til janashyrlary «El» alqasyna birigip, qazaq әlipbiyining mәselesin kótergen jәne kәzirgi «qazaq-orys» dýbәrә әlipbiydi әshkerelep, tez arada tól әlipbiyge kóshu qajettigin ýndedi. Búny qoldap nemese saralap nazar audarghan qazaq BAQ-tary (Adai.kz aqparattyq portalynan basqasy ) bolghan joq. Biraq onyng esesine eldegi orys redaksiyalary úlarday shulady. Ásirese, 31-telearna (Kupreeva), «Astana» (Kirbetov) arnalarynyng tilshileri әzirlegen 26 mausym kýngi reportajdarda qazaqtardyng tól әlipbiyine kóshuden zәredey qorqu sezildi.
«Abay» saytynda jariya bolghan «Búralqy әripsiz, ógey dybyssyz tól әlipby jasasyn» (http://old.abai.kz/node/14141) ýndeui keybireulerding biteu jarasyn syghyp jibergen sekildi. Ile-shala 31-arnanyng tilshisi Ekaterina Kupreeva atalghan taqyrypty qauzaytyn sarapshylar izdep, Astanadan jolgha shyqqan Serik Erghaligha Aqtóbege jetkenshe 5 ret qonyraulatypty. Odan Aqtóbedegi arna tilshisi Bayan Saghymbaevagha  dereu súhbat aludy tapsyrghan. Masa shaqqanday bolghan arna qyzmetshilerining aujayyn tez angharghan әkki telejurnalist S.Erghaly qazaqsha-oryssha sauatty jauap berip, búra tartugha eshtene qaldyrmasa kerek. 26 mausym kýngi janalyqqa әzirlegen reportajda jarty saghattyq pikirdegi konteksten ýzip alyp bergeni mynau:
«Dopustim "v" ne harakteren dlya kazahskogo yazyka. Ivanob dopustiym, nichego tut ne stradaet ny ivanov, ny kazahskiy, ny russkiy yazyk. Potomu chto eto pole kazahskogo yazyka y vse doljno transformirovatisya pod kazahskiy yazyk». (http://www.31.kz/ru/video/34890/index.phtml)
Odan әri Kupreeva basqa respondentterdi de óz paydasyna jygha paydalanady. Rayhan Sahypbekqyzy degen filologqa:

«Zachem opyati razvoditi bezgramotnosti naseleniya? Y tak vse perehodyat na platnoe obucheniye. Kak eto budet? Vse napisannye za 70-80 let knigy na kirilliyse opyati budut ne nujny. Kak esti nado ostaviti. No esly tak silino ony hotyat luchshe vernutisya k alfavitu Baytursynova na arabskoy osnove, toliko ne na latinskiy» degizedi. Áriyne, odan býgingi qazaq әlipbii nege búralqy degen mәseleni naqty súraghanda múnday jauap bolmas edi. Onyng ýstine búl mәselege kez kelgen filologtyng óresi jetpeytini belgili. Reporter óz sózimen R.Sahypbekqyzynyng A.Baytúrsynúlynyng tóte jazuyn mengeruge ýsh ay merzim jibergenin keltirip, taqyrypty qasaqana týrde tipti, basqa arnagha - qaryp ózgertu mәselesinen bir-aq shygharady. Sóitip, bastapqy qazaqtyng tól әlipbiyin kәzirgi orystyng artyq әripterin qysqartu arqyly qol jetkizu mәselesin «til janashyry» jayyna qaldyrady da, jaylap qana qazaqtardyng basyn qatyru ýshin taqyrypqa әdeyi basqa  problemany aralastyryp bylyqtyrady. Shamasy әlgi filolog Sahypbekqyzy mәselening mәnin úqpay, basqa qarypty әlipbiyge kóshemiz degen saualgha jauap bergen syqyldy.
31-arna tilshisi odan әri  taqyryptardyng basyn toghystyryp «kóje qaynatqany» sonday, belgili sayasattanushy Aydos Sarymgha da latyn alfaviytine kóshu tújyrymyn aitqyza qoyypty: «Nyneshniy kazahskiy alfaviyt, kotoryy sostoit iz 42 kirillicheskih znakov, nevygoden daje ekonomicheski. Daje prostym ludyam. My vidiym, chto SMS na kazahskom yazyke v 2 raza doroje SMS na latinskom ily russkom». Sayasattanushynyng mәseleni týbirimen sheshuge qatysty aitqan oiyn tilshi óz sózimen bylaysha týiindep, taghy da  jaltarady: «No kak vyyasnilosi, ryadovym kazahstansam voobshe ne do latinisy y grafiky Baytursynova.  Peremen v takih voprosah nosiytely yazyka ne lubyat». Sóitip, tilshimiz qaytkende de kirilisagha negizdelgen dýbәrә әlipbiyge shang tiygizbeydi.

Ár taqyryp pen mәseleni Kupreeva bekerden beker bylyqtyryp otyrghan joq, qasqana týrde mәseleni qoyulandyryp, kýrdelendirip ony naqty qoyushylar men sheshulerding ýndeuin basqa pikirlermen jasyrudy sәtti qolgha alghan. Búl jaghynan orystildi tilshilerding múnday sheberligine qayran qalasyng әri qyzyghasyn. Bizding qazaq tilshiler bolsa, bergen materialdyng ózin ýzip-júlyp taqyrypty shashyp, salaq ýiding kóshindey qylar edi.
Odan әri ne istedi deysing ghoy, E.Kupreeva, orystildi qazaqtardan «Kirilisany qoldaysyng ba, arapsha әlipbiydi qoldaysyng ba?» degen saualgha bliys-interviu alady, sóitedi de «qazaqqa tól dybystaryn qoldaytyn әlipby kerek» degen mәseleni qasaqana búrmalau arqyly nazardan tys qaldyrady.

E.Kupreeva deytin tilshini búl taqyryp nege sonsha qyzyqtyrdy? Mәsele - tilshining óz dengeyine jeterlik sayasatshy ekendiginde. Mәseleni kótergen qazaq qoghamynan ol ýlken qyitúrqyny bayqap qaldy: qazaq tilin tәuelsizdendiretin sheshimdi kórdi. Sóitti de oghan dereu kedergi jasaudy óz dengeyinde sheshti. Jәne de, mәselening bayybyn bilmeytin, qazaq tiline jany auyrmaytyndardyng pikirine sýiene otyryp, «pabrika», «bagondardy» qabyldaudyng auyly alys, kóp sandalaudyng biri ghoy» degendey qorytyp, kórermendi jetegine alady. Sheberlik! Biraq antiqazaqy nasihat ýshin! Osyndayda, osy mәseleni kótere almaytyn, kótere bilmeytin, taqyrypty asha almaytyn qazaqtildi tilshilerge janyng kýiedi. Búl jaghdaydy tek qana mamannyng sózimen bajaylaysyn, Quandyq Shamaqay - QR mәdeniyet qayratkeri, filologiya ghylymynyng kandidaty, Madridtegi halyqaralyq jurnalister úiymynyng mýshesi-halyqaralyq jurnalist (http://www.tilmaydan.kz/?p=1625):
- Televiziyagha maman tandauda orasan kóp qatelikterge jol beriledi. Qazir ómirinde elu jol zametka jazyp kórmegen bәzbireuler telejurnalisterge aqyl aitqansyp, janalyqtar qyzmetin basqarghansyp otyr. Ádebiyet pen tarihtan beyhabar bireuler onan-múnan kóshirip, televiziyagha derekti filimning ssenariyin jazady. ... Múnyng bәri mamannyng tapshylyghynan bolyp otyrghan joq. Bilikti mamannyng qarasyn kórse at tonyn ala qashatyn, manyna juytpaytyn telearna basshylary men qosshylarynyng atyn atap, týsin týstep beruge bolady. Onymen qoymay әlgi beysharalar kim kóringendi júmysqa qabyldaydy, - deydi.
IYә, óz qotyrymyzdy ózimizding qasy almauymyzdan, bireuding ony shyiqangha ainaldyruynan zardap shegip otyrghan jayymyz - osy. Áytpese, eldegi belgili fonolog, qazaq dybystarynyng bilgiri Álimhan Jýnisbekting «Álipbiyding әngimesi» (http://old.abai.kz/content/elipbi-engimesi) maqalasyn teleekrangha eki tilde birdey jútyndyryp shygharugha ne kedergi? Sóitip, qazaqtyng bas auruyn jazugha bolady emes pe?! Tilshining dengeyindegi sayasatty qazaq redaktorlary men diyrektorlarynyng jýrgize almauy qazaq qoghamynyng qauqaryn kórsetpey me?!

«Abay-aqparat»