Qantar tolquynyng sebepterine qatysty әrqily joramaldar aitylyp jatyr. Ol da dúrys shyghar, óitkeni әli de әr boljam núsqasyn rastap, aighaqtaytyn, derekti de dәiekti faktiler men materialdar joq.

Qargha qarghanyng kózin shúqymaydy, sondyqtan tergeudi osynday tragediyagha jetkizgen memlekettik organdardyng ózi emes, qogham ókilderi qatystyrylghan keng auqymdy komissiya jýrgizui qajet dep sanaymyn. 2011 jylghy Janaózen qandy qyrghynynyng shynayy sebepteri men jauaptylaryn anyqtay almay kele jatqan biylikke senim joq. Qazirgi jaghday bólek, bolghan oqighanyng kuәlarynyng qolynda smartfondar boldy. Ondaghy foto men viydeo - naghyz derek, naghyz dәlel, naghyz aiyptau, naghyz aqtau, naghyz tariyh!

Men bolsam, osy kýngi bir ghana qoghamdyq-sayasy astary bar moralidyq-psihologiyalyq kónil-kýy turaly aitsam dep edim. Onyng mәn-jayy mynada: osy oqighalar túsynda biz mýldem basqa preziydentti kórdik.

Saylanghannan beri «bismilәssin» elbasynan bastaytyn onyng sózi de, ózi de ózgergen siyaqty. Ony ne ózgertti?

Eki jarym jylgha sozylyp, әli de mәresine jetpegen tranzit pen ózin kemsite bergen «qos biylik» rejiymi me?

Ózi múryndyq bolghan tәp-tәuir bastamalardy jýzege asyra almay kele jatqan qol astyndaghy ministrler men әkimderding sabotajy ma?

Ózi aitqan «memlekettik tónkeris jasaugha әrekettengen» toptardyng aram da astyrtyn qimyl-әreketi me?

Bilmeymin, әiteuir, osy kýnderi ol ózgerdi de, barsha júrt kýni keshege deyin tym sypayy, etiyket saqtaghan, biyazy basshyny emes, qatqyl sóilep, talap qoya alatyn, qiyn sheshim qabyldap, jauapkershilikti óz moynyna alugha qabiletti túlghany kórdi.

Meninshe, dәl osy jayt Qazaqstannyng damuyna óz әserin tiygizbek.

Osy ózgeristi kórgen júrttyng biraz bóligining preziydentting qyzmetine, janasha baghalary men bastamalaryna degen kónili jylyp, senim men ýmit payda bolghany da ras. «Preziydent sayasatty týzey bastady, eldegi qiyn jaghday turaly ashyq aita bastady. Endi ýkimetke janasha lep, janasha serpin, janasha kreativ әkeletin sony tolqyn keledi, olar jana Qazaqstannyng negizin qalaydy!» degen oidy nebir pessimisterding ózi aita bastap edi.

Biraq, ótken kýngi onyng ýkimetti taghayyndau turaly sheshimi sol ýmit jibin ýzgendey boldy desem, artyq aitqanym bolmas.

Eldegi jaghdaydy ýshyqtyryp, dәl osynday beyshara halge jetkizgender kim?

IYә, solar – naqty sheshimder, ekonomika men әleumettik salany tikeley basqaryp otyrghan ýkimet.

Olay bolsa, olardyng deni, esh ózgerissiz jana ýkimet qúramyna enuin qalay týsinemiz?

Meninshe, onyng ýsh sebebi bar.

Birinshiden, ne desek te, elbasynyng qolynyng taby, onyng erik-jigeri, onyng múrasy, Toqaevtyng onymen kezinde jasaghan kelisim-sharty, moynyna alghan naqty mindettemeleri Gamletting әkesining elesi sekildi ekinshi preziydentting sonynan qalmaydy.

Ekinshiden, sanany bolmys anyqtaydy, avtoritarlyq jýielerde biylik kóp jaghdayda kapitalgha, qarjyly toptargha tәueldi. Toqaevtyng onday resurstary әli de joq. Otyz jyl ishinde qalyptasqan azulary alty qarys qarjylyq-sayasy toptar oghan emes, elbasyna qaryzdar. Sondyqtan da ol klandar  Nazarbaev jaqqa qaraylaydy. Ol bolsa, әli de Toqaevty ashyq qoldap, efirge shyqqan joq. Múnday kýdikti pauzany san-saqqa jýgirtip jatqan júrt ta az emes.

Ýshinshiden, Qauipsizdik kenesi tóraghasynyng qyzmetin óz qolyna alghanmen, preziydentting Qazaqstan ekonomikasynyng eng sýbeli, eng tiyimdi kәsiporyndarynyng basyn qosqan «Samúryq-Qazyna» qorynyng basshylyghynan tys qalyp, oghan tisi batpay otyr. Ol lauazym iyesi - elbasy.

Bәlkim, sodan bolar, Mәjilistegi sózinde preziydent: «Túnghysh preziydent – elbasynyng arqasynda elimizde óte tabysty kompaniyalar toby jәne tipti halyqaralyq ólshemder boyynsha da óte bay adamdar payda boldy», -dep týirep ótti de, kvaziymemlekettik sektordyng qajettigine kýmәn keltirdi.

Búl degeniniz ýlken signal!

Búl degeniniz - «Qazaqstandaghy biylik tranziyti әli de ayaqtalghan joq, sondyqtan bas biylik ýshin talasqan toptardyng basqa da súmdyq josparlary boluy mýmkin» degen sóz! Yaghni, keshegi qantar qandy qyrghyny taghy da qaytalanuy mýmkin. El aman bolsyn!

Ámirjan Qosan

Abai.kz