QR Parlamenti Mәjilisi deputaty, «Aq jol» fraksiyasy mýshesi Qazybek Isa Últ ústazy, Alash kósemi Ahmet Baytúrsynúlynyng 150 jyldyghyna baylanysty QR Premier-ministrining orynbasary E.Toghjanovqa «Aq jol» fraksiyasynyng deputattyq saualyn joldaghan edi. Biz býgin Ýkimetten kelgen jauapty jariyalap otyrmyz.

Ayta ketu kerek, biz deputattyq saualymyzda: «Tәuelsizdik ruhynda tәrbiyelengen kez kelgen әkim Qostanay ónirin basqarugha kelgende eng aldymen Alash kósemderi Ahang men Jahannyng tughan jerine baryp, Últtyng úly túlghalaryna taghzym etui jazylmaghan zan! Qazir Alash kósemderining auylyna baratyn jol joq! Álem boyynsha elulikke kirdik dep, ekpindep, qyryqtyqty qyryp tastap, endi otyzdyqqa kiruge omyraulap otyrghan, Tәuelsizdigine 30 jyl tolghan Qazaq Elinde últ kósemderining tughan jerine baratyn jol joq» - dep, atap jazghan edik.

Jaqynda Qostanay oblysy әkimi Arhiymed Múhammedov Jangeldin audanyna, Ahmet Baytúrsynúly auylyna baryp, elmen kezdesti. Ahannyng toyyna arnalyp istelip jatqan is-sharalardy, onyng ishinde jol salu bastalghanyn bayandap, júrttyng oi-pikirin, úsynystaryn tyndap, manyzdy mәselelerdi oryndaugha uәde etti. Halyq ýnine qúlaq týre bilgen oblys әkimine alghys aitamyz.

Qazaqstan Respublikasy Parlamenti Mәjilisi deputattarynyng tizimi

«Aq jol» fraksiyasynyng mýsheleri:       

1. Q. Isa
2. A. Peruashev
3. D. Espaeva
4. A. Ábildaev
5. E. Barlybaev
6. B. Dýisembinov
7. S. Erubaev
8. A. Júmabaeva
9. A. Linniyk
10. E. Ómirghaliy
11. M. Ramanqúlov
12. Gh. Hamziyn

«Nur Otan» fraksiyasynyng mýsheleri   

1. A. Qúspan
2. M. Tәjmaghambetova

2021 jylghy 22 jeltoqsandaghy № DS-350 deputattyq saualgha:

Qúrmetti deputattar!

Últ ústazy, qazaq tili bilimining atasy, «Alash» qozghalysynyng qayratkeri Ahmet Baytúrsynúlynyng 150 jyldyq mereytoyyna qatysty deputattyq saualdy qarap, mynany habarlaymyn.

Ahmet Baytúrsynúlynyng 150 jyldyq mereytoyy jóninde kelesi júmystar atqaryluda.

Qazaqstan Respublikasy Preziydentining 2021 jylghy 19 mausymdaghy �№624 Jarlyghyna sәikes Ahmet Baytúrsynúlynyng 150 jyldyq mereytoyyn dayyndau jәne ótkizu jónindegi memlekettik komissiya (búdan әri – Komissiya) qúrylyp, Qazaqstan Respublikasynyng Memlekettik hatshysy atalghan komissiya tóraghasy bolyp belgilendi. 2021 jylghy 27 qazanda Qazaqstan Respublikasynyng Memlekettik hatshysy tóraghalyghymen ótken Memlekettik komissiya otyrysynda Ahmet Baytúrsynúlynyng 150 jyldyq mereytoyyn dayyndau jәne ótkizu jónindegi jalpyrespublikalyq jospar �(búdan әri – Jospar) bekitildi.

Josparda Ahmet Baytúrsynúlynyng shygharmashylyq múralaryn halyqaralyq, respublikalyq jәne ónirlik dengeyde nasihattau maqsatynda ghylymi, mәdeni-aghartushylyq, �aqparattyq-imidjdik is-sharalar qamtylghan.

Atalghan josparda deputattyq saualda kóterilgen birqatar mәseleler qarastyrylghan. Atap aitsaq, Qostanay oblysy Jangeldi audanynyng Ahmet Baytúrsynúly auylyndaghy túlgha ómirge kelgen ýidi qalpyna keltirip, jәdigerlermen tolyqtyryp, muzey-ýy etip ashu jәne Baytúrsyn әuletining qorymyn qorshauyn janartu, Qostanay oblysynyng aumaghynda Ahmet Baytúrsynúlynyng memorialdyq keshenin salu, Ahmet Baytúrsynúly auylyna baratyn joldy kýrdeli jóndeuden ótkizu, Qostanay oblysyndaghy «Ahmet Baytúrsynúly men Mirjaqyp Dulatúlynyng әdeby múrajayyn», Almaty qalasyndaghy «Ahmet Baytúrsynúly muzey-ýiin» abattandyru júmystaryn jýrgizu. Sonday-aq Qostanay oblysyndaghy Ahmet Baytúrsynúlynyng dýniyege kelgen Sarytýbek qonysy aimaqtyq manyzy bar kiyeli jerler tizimine engizilgenin habarlaymyz.

Ahmet Baytúrsynúly muzey-ýii Almaty qalasy mәslihatynyng 2021 jylghy 31 mamyrdaghy № 51 sheshimine sәikes jeke menshikten kommunaldyq menshikke alyndy. Atalghan jospargha sәikes aghymdaghy jyly Ahmet Baytúrsynúlynyng muzey-ýiining ghylymiy-restavrasiyalyq júmystary ýshin ghylymiy-jobalau qújattamasy әzirlenetin bolady.

Sizder úsynyp otyrghan Jangeldin audanynyng atyn ózgertu, Qostanay qalasyndaghy әuejaygha Ahmet Baytúrsynúlynyng atyn beru mәselesi qoghamnyng pikirin eskeru maqsatynda jergilikti halyqpen, auyldyq okrugpen, qoghamdyq kenes mýshelerimen, mәslihat deputattarymen, ardagerler kenesimen talqylau júmysy, kezdesuler úiymdastyrylghannan keyin nәtiyjesine qaray qoldanystaghy zannama talaptaryna sәikes iske asyrylatyn bolady.

Ahmet Baytúrsynúlynyng esimin oblys ortalyqtaryndaghy mektepterge, ortalyq kóshelerge (danghyldargha) beru mәselesi jergilikti jerlerding onomastikalyq komissiya otyrystarynda qaralatyn boldy. Búl maqsattaghy júmystar zannamada belgilengen tәrtipke sәikes barlyq ónirlerding әkimdikteri tarapynan iske asyrylady.

Sonymen qatar Ahmet Baytúrsynúlynyng eskertkishin ornatu mәselesi de Núr-Súltan, Almaty, Shymkent qalalarynda jәne oblys ortalyqtarynda qoldanystaghy zannama talaptaryna sәikes jýzege asyrylady.

Al Týrkiyanyng Ankara qalasynda, Reseyding Orynbor qalasynda Ahmet Baytúrsynúlynyng eskertkishin ornatu mәselesin qarastyru atalghan josparda qamtylghan.

Josparda Ahmet Baytúrsynúlynyng múralaryn týrki әlemine nasihattau maqsatynda TÝRKSOY úiymynyn, otandyq jәne sheteldik ziyaly qauym ókilderining qatysuymen Ystambúl qalasynda dóngelek ýstel, fotokórme úiymdastyru, Týrkistan qalasynda Halyqaralyq týrkitanushylar kongresin ótkizu, sonymen qatar Halyqaralyq Týrki akademiyasynyng úiymdastyruymen Baku qalasynda «Baku kongresi jәne Ahmet Baytúrsynúly» atty konferensiya, Orynbor jәne Tashkent qalalarynda mereytoygha arnalghan is-sharalardy ótkizu qarastyrylghan.

Ahmet Baytúrsynúly atyndaghy Til bilimi institutyna qatysty kelesini habarlaymyz. «Ghylym turaly» Qazaqstan Respublikasynyng Zanynyng �24, 25-baptarynda (2021 jylghy 15 qarashadaghy №72-VII zanymen ózgerister engizilgen) birinshiden, bazalyq qarjylandyrugha jetekshi ghalymdardyng jalaqysy kirgizilgen, ekinshiden, qarjylandyrudyng jana týri engizildi - irgeli ghylymy zertteulerdi (arheologiya, astronomiya, astrofizika, atom energiyasy, shyghystanu, óner, tariyh, mәdeniyet, әdebiyet, matematika jәne mehanika, bilim beru, sayasattanu, dintanu, әleumettanu, filosofiya, etnologiya, til bilimi salalarynda) jýzege asyratyn GhZIY-dy qarjylandyru, ýshinshiden ghylymi, ghylymiy-tehnikalyq jobalar men baghdarlamalardy memlekettik qarjylandyru úzaqtyghy 5 jylgha deyin úlghaytyldy.

Sonymen qatar ghylymdy qarjylandyru jәne әkimshilendiru mәselelerine qatysty Memleket basshysy elimizding ghylymiy-tehnologiyalyq damuy jóninde baghdarlamalyq qújat әzirleudi tapsyrdy.

Osyghan baylanysty ghylymy jәne saraptamalyq qoghamdastyqpen keng ózara is-qimylda «Sifrlandyru, ghylym jәne innovasiyalar esebinen tehnologiyalyq serpilis» últtyq jobasy ayasynda «Ghylym» blogy әzirlendi, onda 4 baghyt kózdelgen (ghylymnyng kadrlyq әleuetin nyghaytu; ghylymy ekojýiening bәsekege qabilettiligin arttyru; elding damuyna ghylymnyng ýlesin arttyru: ghylym-óndiris-biznes; ghylym әkimshiligin jetildiru). Últtyq joba Qazaqstan Respublikasy Ýkimetining 2021 jylghy 12 qazandaghy №727 qaulysymen bekitildi. Qabyldanghan sharalar gumanitarlyq baghyttaghy instituttardyng qyzmetin jetildiruge qyzmet etedi dep esepteymiz.

«Qazaq» gazetining 7 tomdyghy, «Ayqap» jurnalynyng 5 tomdyghy, «Saryarqa» gazetining 1 tomdyghy jәne «Aghartushy» atty A. Baytúrsynúly turaly monografiya men ahmettanushy ghalym R. Imahanbetting «Ghasyr sanlaghy» kitaptary uәkiletti organgha shygharugha úsynylghan jaghdayda zannamada berilgen tәrtippen qaralatyn bolady.

Al Ahmet Baytúrsynúly atyndaghy kóp salaly mәdeniy-tanymdyq ortalyq ashu mәselesi aldaghy jyldary qarastyrylatyndyghyn mәlimdeymiz.

Memleket basshysynyng aghymdaghy jyldy Balalar jyly dep jariyalauyna baylanysty barlyq bilim beru úiymdarynda memlekettik tilding qoldanys ayasyn keneytu maqsatyndaghy taqyryptyq sharalarmen iske asyrylatyn bolady.

Atalghan baghyttardaghy júmys jalghasuda jәne Ýkimetting baqylauynda.

E. Toghjanov, QR Premier-ministrining orynbasary

Abai.kz