Beysenbi, 3 Shilde 2025
Janalyqtar 5901 0 pikir 26 Qyrkýiek, 2012 saghat 07:06

Zertteu: Jogharghy biyliktegilerding basym kópshiligi qay ónirden?

Abay-Aqparat

Ádistemelik. «Reyting.kz» zertteu agenttigi Qazaqstannyng sayasy elitasynyng sipaty men qúramyn anyqtau jónindegi joba sheginde kópshilikke «Biyliktegi ónirler ókildikterining reytingisi» úsynady.

Zertteu әreket etip otyrghan sayasatkerlerding tuylghan ónirleri turaly jalpygha qol jetimdi aqparattardy jinaqtau jәne saraptau arqyly jýrgizildi. Derekterdi jinaqtau ashyq internet - kózderinen alyndy. Sayasatkerlerding tughan jerleri turaly aqparatpen qosymshadaghy kesteden tanysugha bolady.

Osy zertteuding nәtiyjesinde әr týrli dәrejedegi 232 sayasatkerding tughan jeri turaly aqparat negizinde eseptelindi. Biylikting jogharghy eshelonynda kóringen oblystyng әrbir tumasy ýshin ónirge naqty ball sany eseptelindi                  (1-den 20-gha deyin). Ball sany sayasatkerding aghymdaghy qyzmetining manyzydylyghyna baylanysty (kesteni qaranyz. ).

Qyzmet atauy

Ball sany

Preziydent

20

Ádistemelik. «Reyting.kz» zertteu agenttigi Qazaqstannyng sayasy elitasynyng sipaty men qúramyn anyqtau jónindegi joba sheginde kópshilikke «Biyliktegi ónirler ókildikterining reytingisi» úsynady.

Zertteu әreket etip otyrghan sayasatkerlerding tuylghan ónirleri turaly jalpygha qol jetimdi aqparattardy jinaqtau jәne saraptau arqyly jýrgizildi. Derekterdi jinaqtau ashyq internet - kózderinen alyndy. Sayasatkerlerding tughan jerleri turaly aqparatpen qosymshadaghy kesteden tanysugha bolady.

Osy zertteuding nәtiyjesinde әr týrli dәrejedegi 232 sayasatkerding tughan jeri turaly aqparat negizinde eseptelindi. Biylikting jogharghy eshelonynda kóringen oblystyng әrbir tumasy ýshin ónirge naqty ball sany eseptelindi                  (1-den 20-gha deyin). Ball sany sayasatkerding aghymdaghy qyzmetining manyzydylyghyna baylanysty (kesteni qaranyz. ).

Qyzmet atauy

Ball sany

Preziydent

20

Premier-ministr, ÚQK Tóraghasy, Preziydent Ákimshiligining Basshysy, Senat Spiykeri,  «Samúryq-Qazyna» HÁQ Tóraghasy

10

Mәjilis Spiykeri, Premier-ministrding birinshi orynbasary, PÁ Basshysynyng orynbasarlary, Qauipsizdik Kenesining Hatshysy, Preziydent isteri Basqarushysy sonday-aq, Almaty jәne Astana qalalarynyng әkimderi,

8

Joghary Sot Tóraghasy, Bas prokuror, QR Ekonomikalyq jәne jemqorlyq qylmysqa qarsy kýres jónindegi agenttigining tóraghasy, Últtyq bank tóraghasy, Memlekettik hatshy, Esep komiytetining tóraghasy,Preziydent kenesshileri, viyse-premierler men  ministrler

6

Oblys әkimderi

5

Agenttik tóraghalary

4

Mәjilis jәne Senattyng viyse-spiykerleri

3

Parlament deputattary

2

Oblys ortalyqtarynyng әkimderi

1

Búdan әri ónirlerding ball somasy ondaghy halyq sanyna bólinip jәne 100 myngha kóbeytildi. Osynday jolmen, ónirding 100 myng adamgha shaqqandaghy ball sany shygharyldy. 100 adamgha shaqqandaghy kórsetkish joghary bolghan sayyn, qorytyndy reytingte ónirding jaghdayy jogharlaydy.

 

Zertteu nәtiyjeleri birneshe jaqsy faktilerdi anyqtaugha mýmkindik berdi:

  • Halyq sany esebining 9,4 esege jogharylyghyn eskerumen kóshbasshy -ónirding (Almaty oblysy) autsayder-ónirge qaraghanda (Manghystau oblysy) biylikke berilgendigi (tiyesiligi).
  • Batys óniri basymdylyqpen biyliktegi Aqtóbe jәne Atyrau oblysynyng sayasatkerlerine úsynylghan; BQO jәne Manghystau oblysynyng tumalary jogharghy eshelonda joqtyng qasy.
  • Barlyq soltýstik ónirler (SQO, Pavlodar jәne Qostanay oblysy) jәne ShQO qazirgi uaqytta halyq sanyna shaqqanda biylikke berilui jóninde autsayderler qataryna enedi.
  • Reseyde tuylghan sayasatkerler sanynyng kórsetkishi (9 sayasatker), biylikte Manghystau oblysy (2 sayasatker), ShQO (5 sayasatker), SQO (5 sayasatker) jәne Astana qalasy (3 sayasatker) sayasatkerlerden kóp jәne dәl osynday sanda ShQO, Qostanay jәne Pavlodar oblystarynan (9 sayasatker, әrbir ónir boyynsha ýshten).

 

Biylikting jogharghy eshelonyndaghy ókilderi boyynsha kóshbasshy-ónirler tobyn Almaty oblysy; Almaty qalasy; Aqtóbe oblysy; Atyrau oblysy qúraydy.

Osy ónirlerding barlyghy irikteu nәtiyjesi boyynsha 6 dan 7 deyingi ball aldy. Jogharyda atalghan ónirlerding jogharghy nәtiyjelerining sebepteri men boljamdary edәuir ózgeredi.

Almaty oblysynyng joghary oryn aluynyng basty sebebi qazirgi Preziydentting osy ónirding tumasy boluy. Búnyng aighaghy kóptegen Almaty oblysynda tughan sayasatkerler Preziydentpen bir audanda tughan. Memleket Basshysynyng tóniregine ózining kishi Otanynan jaqtastaryn jinaqtaugha talpynysy týsinikti jaghday. Sol nemese ózge jaghday da osy tәjiriybe әlemdegi kóptegen elderding basshylarymen qoldanylady. Mysaly, Reseyde Putin biylikke kelgennen keyin biylikting jogharghy eshelonyndaghy Sankt-Peterburg tumalarynyng ýlesi birden ósti.

Almaty oblysy tumalarynyng biyliktegi yqpaldylarynyng qatarynan eng aldymen ÚQK Tóraghasy Núrtay Abyqaev pen Senat Spiykeri Qayrat Mәmiydi bólip ataugha bolady (eki sayasatkerding qyzmetterining yqpaldylyghy 10 ballmen baghalanghan). Atalghan sayasatkerlerding aghymdaghy qyzmetteri Preziydent tarabynan ekeuine degen senim dengeyining jogharylyghyn kuәlendiredi. Sonday aq, Almaty oblysynyng tumalary bolyp tanylatyndar: Preziydentting is Basqarushysy, Esep komiytetining tóraghasy, Almatynyng әkimi jәne qyzmet jasap jatqan tórt  ministr.

Aqtóbe men Atyrau oblysynyn jogharghy jaghdayy myna faktormen týsindiriledi:

  • Preziydent Ákimshiligining Basshysy Aslan Musinning osy ónirding sayasatkerleri qamqorlyghynda boluy;
  • Ónirden shyqqan óz kýshterimen qalyptasqan yqpaldy sayasatkerlerge qatysty (eng aldymen Imanghaly Tasmaghambetov pen Marat Tәjiyn);
  • Osy oblystardaghy halyq sanynyng azdyghy;
  • Biyliktegi batys ónirlerining tumalary ýshin jasyryn kvotasy (zertteu nәtiyjesi kórsetkendey, batys ónirleri tobynyng biylikke úsynlghandary negizinde Aqtóbe jәne Atyrau oblystary esebinen qamtamasyz etiledi, al Manghystau men BQO ortalyq dengeyde ókildikteri joq).

Almaty qalasy biylikting jogharghy eshelonynda jas sayasatkerlermen basymdyqpen úsynylghan  (TJM Basshysy Vladimir Bojko qúraydy). Biyliktegi týpkilikti almatylyqtardyng kóbi kenes elitasynyng balalary. Olardyng shyghu tekteri jaqsy bilimi men tәrbie alulary, jol ashty. Biyliktegi almatylyqtardyng ortasha jasyn salystyrghanda ortasha merzimdi jәne úzaq merzimdi perspektivada olardyng jogharghy sayasy әleuettiligin bildiredi. Olardyng kóbisi qazirgi kezende ortasha dengeydegi qyzmetterde otyr. Mysaly, QR Agentikterining әreket etetin 10 basshysynyng ýsheui Almatynyng tumalary. Múnday qyzmetter aldaghy uaqyttaghy mansaptyq ósui ýshin jaqsy tramplin boluy mýmkin. Osyghan qaramastan, biyliktegi Almatylyqtardyng kóbisining týp tamyrlary Almaty oblysynan, mysaly Bauyrjan Baybek jәne Bahyt Súltanov. Osy fakt kóbinde olardyng sayasy jaqtastary ortasymen jәne biylikting tikeley joly boyymen kóterilu dinamikasymen týsindiriledi. Biyliktegi almatylyqtardyng ýlesi uaqyt aghymymen ósuin kýtuge bolady.

Aqparattardy sarptau barysynda, Aqmola óniri sayasatkerlerining tónireginde jaydan jay emes jәne birden-bir jaghday bayqalady. Parlamentke úsynyluy boyynsha oblys tendesi joq kóshbasshy orynda túr. Osyghan qaramastan jogharghy ortalyq atqarushy organdary basshylyghynda osy ónirding birde-bir tumasy joq.

Biylikke keninen úsynylghandar Qyzylorda, Qaraghandy jәne Jambyl oblystary (sәikes 6,7 jәne 8 oryn). Osy ónirlerding tumalary ortalyq atqaru biyliktegi, sonday-aq ókiletti organdardyng qúrylymynda bar.

Ózge ónirlerding tumalary biylikke anaghúrlym az úsynylady. Múnday jaghdaydyng obektivti sebebi tek Astana jaghdayynda bar. Qala airyqsha mәrtebege ie jәne astanany kóshirgenge deyin respublikalyq elita ýshin «kadrlar sheberhanasy» retinde qarastyrylmady.

Taralghan pikirlerge qaramastan, zertteu nәtiyjeleri OQO ókilderining jogharghy biylik eshelondarynda joghary emes, ortasha úsynylghandyqtaryn tirkedi. Búl tandalynghan әdistemening halyq sanynyn eskerumen absaluttyq emes, qatysty maghynasymen týsindiriledi (barlyq ónirlerding arasynda ol OQO eng joghary). OQO taghy bir kýtpegen nәtiyjening týsiniktemesi - «Samúryq-Qazyna» HÁQ jәne últtyq kompaniyalardyng qúrylymy basqarushylarynyng shyghu tegi osy zertteu sheginde esepke alynbady.  Sayasy orta tónireginde «Samúryq» Ómirzaq Shókeev taghayyndalghannan keyin Qordaghy sheshushi qyzmetterding kópshiligine OQO tumalary otyrdy degen pikir taralghan. «Reyting.kz» ZA aldaghy zertteuler sheginde osy aqparatty tekserip, nәtiyjesin jariyalaugha niyetti.

Biylikke úsynyluy tómen dengeyli ónirlerding qataryna barlyq soltýstik oblystar kiredi (SQO, Qostanay jәne Pavlodar oblysy), ShQO, sonday-aq BQO men Manghystau oblysy da bar.

Songhy eki oblystyng ortalyq dengeydegi ókildikteri tek Parlament deputattyghymen shekteledi. Eki ónirding jergilikti atqarushy biyligin ózge ónirlerden shyqqandar basqarady.

Qortyndy oryndar

Oblys ataulary

Ókilderining sany

Balldar

Ball somasy

Ball somasy boyynsha orny

100 myng túrghyngha shaqandaghy ball

1

Almaty oblysy

30

20 10 10 8 6 6 6 6 6 5 6 4 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

131

1

6,83

2

Almaty q.

22

8 8 6 6 6 6 6 6 5 5 4 4 4 4 2 2 2 2 2 2 2 2

94

2

6,46

3

Aqtóbe oblysy

11

10 8 6 5 5 4 4 2 2 2 2

50

5

6,34

4

Atyrau oblysy

13

5 6 2 3 2 3 2 2 2 2 2 2 1

34

9

6,23

5

Aqmola oblysy

22

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 3 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1

43

7

5,88

6

Qyzylorda oblysy

14

6 6 5 5 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1

41

8

5,73

7

Qaraghandy oblysy

24

8 8 6 6 6 5 4 2 2 2 2 2 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1

77

3

5,66

8

Jambyl oblysy

10

8 6 6 5 5 2 2 2 2 2 2 2 2 1

47

6

4,44

9

Qostanay oblysy

9

6 5 2 2 2 2 2 2 1

24

10

2,73

10

Ontýstik-Qazaqstan oblysy

19

10 6 6 6 6 6 5 4 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1

70

4

2,66

11

Pavlodar oblysy

9

4 2 2 2 2 2 2 2 1

19

12

2,54

12

Soltýstik-Qazaqstan oblysy

5

5 2 2 2 1

12

14

2,06

13

Astana q.

3

10 2 2

14

13

1,87

14

Shyghys-Qazaqstan oblysy

9

8 2 2 2 2 2 2 2 2

24

10

1,72

15

Batys-Qazaqstan oblysy

5

2 2 2 2 1

9

15

1,47

16

Manghystau oblysy

2

2 2

4

16

0,73

RF

9

6 2 2 2 2 2 2 2 2

22

 

QHR

2

6 2

8

 

Ózbekstan

3

2 2 2

6

 

Ukraina

1

2

2

 

Latviya

1

2

2

 

Týrkimenstan

1

1

1

 

Tújyrymdar men boljamdar. Zertteu nәtiyjeleri ónirlik belgileri boyynsha әreket etetin sayasy elitadaghy tengerimsizdikting bar ekenin anyqtady. Búl әsirese ónirdegi halyq sanyna shaqqanda biylikke úsynylghandaryn esepteu kezinde bilindi.

Eger «memlekettik biylikting birden-bir kózi halyq» degen konstitusiyalyq postulatty jәne zertteu nәtiyjelerin qatar qoysaq , onda biylikke qazaqstandyqtardyng mýddelerining úsynylu dengeyindegi manyzdy airmashylyq olardyng túrghylyqty jerlerine baylanysty dep qorytyndylaugha bolady.

Alynghan nәtiyjeler boyynsha elita qataryn tolyqtyru kezinde ónirlik faktor jetkilikti dengeyde eskerilmeydi. Búl sayasy túraqtylyq ýshin kóptegen tәuekeldikti tuyndatady.

Álemdik tәjiriybede, sayasy elitany qalyptastyru kezinde ónirlik faktorlardy  baghalamaudan qoghamnyng bólinuine әkelgen birneshe jaghdaylar bolghan. Mysaly, Reseydegi Putiyn-Medvedev basqarghandaghy tandem reytingining tómendeuining birden-bir sebebi piyterlikterding biylikke otyrghyzyluy boldy.

Odan basqa, biylikte ónirler ókildikterining tómendigi:

  • Sәikes oblystarda separatistik kónil-kýiding ósui ýshin alghy sharty bolyp tabylady;
  • Ónirding manyzdy mәselelerin shúghyl sheshu ýrdisin qiyndatady;
  • Ónirlik elitanyng әlsireuine әser etedi;
  • «Ýlessiz» ónirlerde әreket etetin sayasy rejimning zandylyghyn tanudy tómendetedi;
  • Kóshi-qon kónil-kýiining ósuine iytermeleydi (Qazaqstandy búl әsirese soltýstik jәne ShQO ózekti).

Jariyalaghan elimizdegi әleumettik modernizasiyalau sheginde jekelegen ónirlerding túrghyndary ýshin әleumettik liftterding joq bolu mәselesi Preziydent tapsyrmasynyng tújyrymdamasynda airyqsha ózektilik alyp otyr.

 

«Reyting.kz» ZA kelesi zertteuleri elimizding sayasy elitasynyng qúramy men sipatyn saraptau jónindegi joba sheginde onyng etnikalyq jәne jýz-rulyq qúramynyng reytingisi bolmaq. Osy jobany iske asyru aldaghy uaqytta elimizding sayasy elita qúramyndaghy jana taghayyndaular nәtiyjesi boyynsha jaghdaydyng sipaty men damu dinamikasyn baqylaugha mýmkindik beredi.

Atalmysh zertteuge qoldanylghan «aymaq» termiyni  tútastyq pen onyng ózara qúrylymdy elementterdi qamtityn territoriya retinde («Vikiypediyadan» alynghan), elimizding oblystary men respublikalyq manyzy bar qalalardy jalpylanghan ynghay ýshin alyndy,

 

Yqpaldy sayasatkerlerding tughan jerleri kórsetilgen keste

№

AJT

Qazirgi lauazymy

Tughan jeri

Baldar

1.

Núrsúltan Nazarbaev

QR Preziydenti

Almaty oblysy

20

2.

Kәrim Mәsimov

Premier-Ministr

Astana

10

3.

Núrtay Abyqaev

ÚQK Tóraghasy

Almaty oblysy

10

4.

Aslan Musiyn

Preziydent Ákimshligining Basshysy

Aqtóbe oblysy

10

5.

Qayrat Mәmiy

Senat Spiykeri

Almaty oblysy

10

6.

Ómirzaq Shýkeev

«Samúryk-Qazyna» HÁQ Tóraghasy

OQO

10

7.

Núrlan Nyghmatuliyn

Mәjilis Spiykeri

Qaraghandy oblysy

8

8.

Serik Ahmetov

Premier-Ministrding Birinshi orynbasary

Qaraghandy oblysy

8

9.

Talghat Donakov

Preziydent Ákimshiligi Basshysynyng orynbasary

ShQO

8

10.

Bauyrjan Baybek

Preziydent Ákimshiligi Basshysynyng orynbasary

Almaty

8

11.

Baghlan Maylybaev

Preziydent Ákimshiligi Basshysynyng orynbasary

Jambyl oblysy

8

12.

Bahyt Súltanov

Preziydent Ákimshiligi Basshysynyng orynbasary

Almaty

8

13.

Marat Tajiyn

Qauipsizdik Kenesining Hatshysy

Aqtóbe oblysy

8

14.

Serik Ýmbetov

Preziydentting is basqarushysy

Almaty oblysy

8

15.

Bektas Beknazarov

Jogharghy sot tóraghasy

Jambyl oblysy

6

16.

Ashat Dauylbaev

Bas  prokuror

Aqtóbe oblysy

6

17.

Rashid Týsipbekov

QR ekonomikalyq jәne jemqorlyq qylmysqa qarsy kýres jónindegi agenttik tóraghasy

OQO

6

18.

Grigoriy Marchenko

Últtyq bank tóraghasy

Almaty

6

19.

Múhtar Qúl-Múhammed

Memlekettik hatshy

QHR

6

20.

Omarhan Óksikbaev

Esep komiytetining tóraghasy

Almaty oblysy

6

21.

Ermúhamet Ertisbaev

Preziydent kenesshisi

Qaraghandy oblysy

6

22.

Qyrymbek Kósherbaev

Preziydent kenesshisi

Qyzylorda oblysy

6

23.

Erbol Orynbaev

Premier-Ministrding orynbasary

OQO

6

24.

Kayrat Kelimbetov

Premier-Ministrding orynbasary

Almaty

6

25.

Áset IYsekeshev

Industriya jәne jana tehnologiyalar ministri

Qaraghandy oblysy

6

26.

Qalmúhanbet Qasymov

Ishki ister ministri

Almaty oblysy

6

27.

Salidat Qayyrbekova

Densaulyq saqtau ministri

Qaraghandy oblysy

6

28.

Erjan Qazyhanov

Syrtqy ister ministri

Almaty

6

29.

Darhan Mynbay

Mәdeniyet jәne aqparat ministri

OQO

6

30.

Ádilbek Jaqsybekov

Qorghanys ministri

Qostanay oblysy

6

31.

Bakytjan Júmaghúlov

Bilim jәne ghylym ministri

Almaty oblysy

6

32.

Núrlan Qapparov

Qorshaghan ortany qorghau ministr

Almaty

6

33.

Asyljan Mamytbekov

Auyl sharuashylyghy ministri

OQO

6

34.

Asqar Júmaghaliyev

Kólik jәne  kommunikasiya ministri

RF

6

35.

Gýlshara Ábdiqalyqova

Enbek jәne halyqty әleumettik  qorghau ministri

Qyzylorda oblysy

6

36.

Bolat Jәmishev

Qarjy ministri

Almaty oblysy

6

37.

Vladimir Bojko

Tótenshe jaghdaylar jónindegi ministri

Almaty

6

38.

Baqytjan Saghyntaev

Ekonomikalyq damu jәne sauda ministrligi

Jambyl oblysy

6

39.

Berik Imashev

Ádilet ministri

Almaty

6

40.

Sauat Mynbaev

Múnay jәne gaz ministri

Almaty oblysy

6

41.

Janar Aytjanova

Ekonomikalyq integrasiya isteri jónindegi ministri

OQO

6

42.

Arhiymed Múhambetov

Aqtóbe oblysy әkimi

Aqtóbe oblysy

5

43.

Qanat Bozymbaev

Jambyl oblysy әkimi

Almaty

5

44.

Bergey Rysqaliyev

Atyrau oblysy әkimi

Atyrau oblysy

5

45.

Núraly Sәduaqasov

Qostanay oblysy әkimi

Qostanay oblysy

5

46.

Ansar Músahanov

Almaty oblysy әkimi

Almaty oblysy

5

47.

Núrlan Noghaev

BQO әkimi

Aqtóbe oblysy

5

48.

Berdibek Saparbaev

ShQO әkimi

Qyzylorda oblysy

5

49.

Qayrat Qojamjarov

Aqmola oblysy әkimi

Jambyl oblysy

5

50.

Ábilghazy Qúsayynov

Qaraghandy oblysy әkimi

Qaraghandy oblysy

5

51.

Bolatbek Quandyqov

Qyzylorda oblysy әkimi

Qyzylorda oblysy

5

52.

Erlan Aryn

Pavlodar oblysy әkimi

Almaty

5

53.

Bauyrjan Múhamedjanov

Manghystau oblysy әkimi

Jambyl oblysy

5

54.

Ahmetjan Esimov

Almaty qalasynyng әkimi

Almaty oblysy

6

55.

Serik Bilәlov

SQO әkimi

SKO

5

56.

Asqar Myrzahmetov

OQO әkimi

OQO

5

57.

Imanghaly Tasmaghambetov

Astana qalasynyng әkimi

Atyrau oblysy

6

58.

Múrat Ospanov

Qazaqstan Respublikasy Tabighy monopolialardy retteu jónindegi agenttik tóraghasy

Almaty

4

59.

Qadyrhan Otarov

Qazaqstan Respublikasy Jer resurstaryn basqaru jónindegi agenttikting tóraghasy

Aqtóbe oblysy

4

60.

Ghabiydolla Ábdiraqymov

Qazaqstan Respublikasy Bәsekelestikti qorghau jónindegi agenttikting tóraghasy

OQO

4

61.

Álihan Smaylov

Qazaqstan Respublika Statistika jónindegi agenttikting tóraghasy

Almaty

4

62.

Álihan Bәymenov

Qazaqstan Respublikasy memlekettik qyzmet isteri jónindegi agenttikting tóraghasy

Qaraghandy oblysy

4

63.

Serik Nokiyn

QR qúrylys isteri jәne túrghyn ýi-sharuashlyghy isteri jónindegi agenttikting tóraghasy

Aqtóbe oblysy

4

64.

Qayrat Lama Shariyf

QR Diny ister jónindegi agenttikting tóraghasy

Pavlodar oblysy

4

65.

Talghat Músabaev

QR Últtyq kosmos agenttigining tóraghasy

Almaty oblysy

4

66.

Talghat Ermegiyaev

QR sport jәne dene shynyqtyru isteri jónindegi agentigining tóraghasy

Almaty

4

67.

Timur Jantiykiyn

QR Atom energiyasy jónindegi agenttikting tóraghasy

Almaty

4

68.

Svetlana Jalmaghambetova

Senat deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

Aqmola oblysy

2

69.

Jabal Erghaliyev -

Senat deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

SQO

2

70.

Iran Ámirov -

Senat deputaty, Konstitusiyalyq zannama, sot jýiesi jәne qúqyq qorghau organdary komiyteti

Qyzylorda oblysy

2

71.

Eleusin Saghyndyqov

Senat deputaty, Ekonomikalyq damu jәne kәsipkerlik komiyteti

Aqtóbe oblysy

2

72.

Núrlan Sýleymenov

Senat deputaty, Ekonomikalyq damu jәne kәsipkerlik komiyteti

Almaty oblysy

2

73.

Lәzzat Túrlashov

Senat deputaty,  Qarjy jәne budjet komiyteti

Almaty oblysy

2

74.

Sәrsenbay Ensegenov

Senat deputaty, Ekonomikalyq damu jәne kәsipkerlik komiyteti

Atyrau oblysy

2

75.

Qayrat Ishanov

QR Parlamenti Senatynyn  Tóragha orynbasary

Atyrau oblysy

3

76.

Talghatbek Abaydildin -

Senat deputaty, Ekonomikalyq damu jәne kәsipkerlik komiyteti

Aqmola oblysy

2

77.

Sergey Plotnikov

Senat deputaty,  Qarjy jәne budjet komiyteti

ShQO

2

78.

Aqan Bijanov -

Senat deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

Almaty oblysy

2

79.

Júmabek Tóregeldinov

Senat deputaty, Konstitusiyalyq zannama, sot jýiesi jәne qúqyq qorghau organdary komiyteti

Almaty

2

80.

Qaysar Omarov

Senat deputaty, Ekonomikalyq damu jәne kәsipkerlik komiyteti

Astana

2

81.

Vladimir Redkokashiyn

Senat deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

Astana

2

82.

Ertarghyn Astaev

Senat deputaty,  Qarjy jәne budjet komiyteti

Almaty oblysy

2

83.

Rashit Ahmetov

Senat deputaty,  Qarjy jәne budjet komiyteti

BQO

2

84.

Serik Aqylbay

Senat deputaty, Konstitusiyalyq zannama, sot jýiesi jәne qúqyq qorghau organdary komiyteti

Qaraghandy oblysy

2

85.

iyriy Kubaychuk

Senat deputaty, Konstitusiyalyq zannama, sot jýiesi jәne qúqyq qorghau organdary komiyteti

Qaraghandy oblysy

2

86.

Husain Valiyev

Senat deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

Qostanay oblysy

2

87.

Jenis Núrghaliyev

Senat deputaty, Tabighatty paydalanu jәne auyldyq aumaqtardy damytu komiyteti

Qostanay oblysy

2

88.

Múrat Baqtiyarúly

Senat deputaty, Tabighatty paydalanu jәne auyldyq aumaqtardy damytu komiyteti

Qyzylorda oblysy

2

89.

Baqtybay Shelpekov

Senat deputaty,  Qarjy jәne budjet komiyteti

Manghystau oblysy

2

90.

Ermek Júmabaev

Senat deputaty, Konstitusiyalyq zannama, sot jýiesi jәne qúqyq qorghau organdary komiyteti

Pavlodar oblysy

2

91.

Ashat Kýzekov

Senat deputaty, Ekonomikalyq damu jәne kәsipkerlik komiyteti

Pavlodar oblysy

2

92.

Anatoliy Bashmakov

Senat deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

SKO

2

93.

Samat Eskendirov -

Senat deputaty, Tabighatty paydalanu jәne auyldyq aumaqtardy damytu komiyteti

Aqmola oblysy

2

94.

Quanysh Aytahanov

Senat deputaty, Tabighatty paydalanu jәne auyldyq aumaqtardy damytu komiyteti

OQO

2

95.

Orynbay Rahmanberdiyev

Senat deputaty, Halyqaralyq qatynastar, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

OQO

2

96.

Oralbay Ábdikәrimov

Senat deputaty, Halyqaralyq qatynastar, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

Qaraghandy oblysy

2

97.

Ikram Adyrbekov

Senat deputaty, Halyqaralyq qatynastar, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

Ózbekstan

2

98.

Múhtar Altynbaev

Senat deputaty, Halyqaralyq qatynastar, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

Qaraghandy oblysy

2

99.

Ádil Ahmetov

Senat deputaty, Halyqaralyq qatynastar, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

Almaty oblysy

2

100.

Gharifolla Esim

Senat deputaty, Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

Pavlodar oblysy

2

101.

Bolat Jylqyshiyev

Senat deputaty, Tabighatty paydalanu jәne auyldyq aumaqtardy damytu komiyteti

OQO

2

102.

Ghany Qasymov

Senat deputaty, Halyqaralyq qatynastar, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

Atyrau oblysy

2

103.

Sergey Kulagiyn

Senat deputaty, Halyqaralyq qatynastar, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

Aqmola oblysy

2

104.

Tólegen Múhamedjanov

Senat deputaty, Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

ShQO

2

105.

Erlan Nyghmatuliyn

Senat deputaty, Tabighatty paydalanu jәne auyldyq aumaqtardy damytu komiyteti

Qaraghandy oblysy

2

106.

Ludmila Poltorabatiko

Senat deputaty, Konstitusiyalyq zannama, sot jýiesi jәne qúqyq qorghau organdary komiyteti

RF

2

107.

Aleksandr Sudiiyn

QR Parlament Senaty tóraghasynyng orynbasary

Qaraghandy oblysy

3

108.

ngriy Shay

Senat deputaty, Qarjy jәne budjet komiyteti

Jambyl oblysy

2

109.

Quanysh Aytahanov

Senat deputaty, Tabighatty paydalanu jәne auyldyq aumaqtardy damytu komiyteti

ShQO

2

110.

Qojahmet Baymahanov

Senat deputaty, Tabighatty paydalanu jәne auyldyq aumaqtardy damytu komiyteti

Qyzylorda oblysy

2

111.

Mihail Bortniyk

Senat deputaty, Ekonomikalyq damu jәne kәsipkerlik komiyteti

Pavlodar oblysy

2

112.

Erbolat Múqaev

Senat deputaty,  Qarjy jәne budjet komiyteti

BQO

2

113.

Núrlan Ábdirov

Mәjilis deputaty,  Zannama jәne sot-qúqyqtyq reforma komiyteti

Qaraghandy oblysy

2

114.

Múrat Ábenov

Mәjilis deputaty,   Ekonomikalyq reforma jәne ónirlik damu komiyteti

Qyzylorda oblysy

2

115.

Azamat Ábildaev

Mәjilis deputaty, Agrarlyq mәseleler komiyteti

Almaty oblysy

2

116.

Seyitsúltan Áyimbetov

Mәjilis deputaty,  Ekonomikalyq reforma jәne ónirlik damu komiyteti

Qyzylorda oblysy

2

117.

Mayra Aysina

Mәjilis deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

Aqmola oblysy

2

118.

Júmatay Aliyev

Mәjilis deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

Jambyl oblysy

2

119.

Irina Aronova

Mәjilis deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

RF

2

120.

Orazkýl Asanghazy

Mәjilis deputaty,  Halyqaralyq ister, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

Jambyl oblysy

2

121.

Jaqyp Asanov

Mәjilis deputaty,  Zannama jәne sot-qúqyqtyq reforma komiyteti

Qyzylorda oblysy

2

122.

Túrarbek Asanov

Mәjilis deputaty,  Halyqaralyq ister, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

Almaty oblysy

2

123.

Múrat Ahmadiyev

Mәjilis deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

QHR

2

124.

Jambyl Ahmetbekov

Mәjilis deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

Aqmola oblysy

2

125.

Núrghaly Áshim

Mәjilis deputaty,  Ekologiya mәseleleri jәne tabighat paydalanu komiyteti

OQO

2

126.

Mәulen Áshimbaev

Mәjilis deputaty,  Halyqaralyq ister, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

Almaty

2

127.

Asqar Bazarbaev

Mәjilis deputaty,  Ekonomikalyq reforma jәne ónirlik damu komiyteti

Almaty oblysy

2

128.

Galina Baymahanova

Mәjilis deputaty,  Zannama jәne sot-qúqyqtyq reforma komiyteti

Almaty

2

129.

Zaghipa Baliyeva

Mәjilis deputaty,  Halyqaralyq ister, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

Almaty oblysy

2

130.

Andrey Begeneev

Mәjilis deputaty,  Ekologiya mәseleleri jәne tabighat paydalanu komiyteti

Aqmola oblysy

2

131.

Meyram Begentaev

Mәjilis deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

Pavlodar oblysy

2

132.

Ashat Bekenov

Mәjilis deputaty,  Ekonomikalyq reforma jәne ónirlik damu komiyteti

Atyrau oblysy

2

133.

Ersúltan Bektúrghanov

Mәjilis deputaty,  Halyqaralyq ister, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

Ózbekstan

2

134.

Uәlihan Biyshimbaev

Mәjilis deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

OQO

2

135.

Qamal Búrqanov

Mәjilis deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

Ózbekstan

2

136.

Svetlana Bychkova

Mәjilis deputaty,  Zannama jәne sot-qúqyqtyq reforma komiyteti

Jambyl oblysy

2

137.

Qabiybolla Jaqypov

Mәjilis deputaty,  Halyqaralyq ister, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

BQO

2

138.

Janat Jarasov

Mәjilis deputaty,  Halyqaralyq ister, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

OQO

2

139.

Temirhan Dosmúhambetov

Mәjilis deputaty,  Halyqaralyq ister, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

Qostanay oblysy

2

140.

Ergen Doshaev

Mәjilis deputaty,  Ekologiya mәseleleri jәne tabighat paydalanu komiyteti

Aqtóbe oblysy

2

141.

Jeksenbay Dýysenbaev

Mәjilis deputaty, Agrarlyq mәseleler komiyteti

Aqmola oblysy

2

142.

Sergey Diyachenko

Mәjilis Viyse-spiykeri

Aqmola oblysy

3

143.

Jalghas Dýisenghaliyev

Mәjilis deputaty,  Ekologiya mәseleleri jәne tabighat paydalanu komiyteti

Atyrau oblysy

2

144.

Baqytjan Ertaev

Mәjilis deputaty,  Halyqaralyq ister, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

Jambyl oblysy

2

145.

Qojahan Jabaghiyev

Mәjilis deputaty,  Qarjy jәne budjet komiyteti

Jambyl oblysy

2

146.

Núrlan Jazylbekov

Mәjilis deputaty,  Qarjy jәne budjet komiyteti

Almaty oblysy

2

147.

Onalsyn Júmabekov

Mәjilis deputaty,  Zannama jәne sot-qúqyqtyq reforma komiyteti

Almaty oblysy

2

148.

Sәken Jylqaydarov

Mәjilis deputaty,  Qarjy jәne budjet komiyteti

Almaty oblysy

2

149.

Tólegen Ybraev

Mәjilis deputaty, Agrarlyq mәseleler komiyteti

ShQO

2

150.

Qúttyhoja Idrisov

Mәjilis deputaty,  Qarjy jәne budjet komiyteti

Qyzylorda oblysy

2

151.

Baqtyqoja Izmúhambetov

Mәjilis Viyse-spiykeri

Atyrau oblysy

3

152.

Gýlnar Yqsanova

Mәjilis deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

OQO

2

153.

Gýlmira Isimbaeva

Mәjilis deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

Jambyl oblysy

2

154.

Meruert Qazbekova

Mәjilis deputaty,  Ekonomikalyq reforma jәne ónirlik damu komiyteti

Aqmola oblysy

2

155.

Serikjan Qanaev

Mәjilis deputaty,  Ekonomikalyq reforma jәne ónirlik damu komiyteti

Qaraghandy oblysy

2

156.

Egor Kappeli

Mәjilis deputaty,  Ekologiya mәseleleri jәne tabighat paydalanu komiyteti

Aqmola oblysy

2

157.

Gýljan Qaraqúsova

Mәjilis deputaty,  Qarjy jәne budjet komiyteti

Almaty

2

158.

Qúralay Qaraken

Mәjilis deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

Aqtóbe oblysy

2

159.

Tólesh Kenjiyn

Mәjilis deputaty,  Ekonomikalyq reforma jәne ónirlik damu komiyteti

Qaraghandy oblysy

2

160.

Oliga Kikolenko

Mәjilis deputaty,  Zannama jәne sot-qúqyqtyq reforma komiyteti

Qostanay oblysy

2

161.

Roman Kiym

Mәjilis deputaty, Agrarlyq mәseleler komiyteti

Almaty oblysy

2

162.

Viktor Kiyanskiy

Mәjilis deputaty,  Ekologiya mәseleleri jәne tabighat paydalanu komiyteti

BQO

2

163.

Dariya Klebanova

Mәjilis deputaty,  Ekologiya mәseleleri jәne tabighat paydalanu komiyteti

Qaraghandy oblysy

2

164.

Arman Qojahmetov

Mәjilis deputaty,  Zannama jәne sot-qúqyqtyq reforma komiyteti

Qaraghandy oblysy

2

165.

Aykyn Qonyrov

Mәjilis deputaty, Agrarlyq mәseleler komiyteti

Aqmola oblysy

2

166.

Vladislav Kosarev

Mәjilis deputaty,  Halyqaralyq ister, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

Aqmola oblysy

2

167.

Nikolay Kuzimin

Mәjilis deputaty,  Qarjy jәne budjet komiyteti

ShQO

2

168.

Nikolay Logutov

Mәjilis deputaty,  Ekonomikalyq reforma jәne ónirlik damu komiyteti

Almaty

2

169.

Romin Madinov

Mәjilis deputaty, Agrarlyq mәseleler komiyteti

Aqmola oblysy

2

170.

Anatoliy Makovskiy

Mәjilis deputaty, Agrarlyq mәseleler komiyteti

Aqmola oblysy

2

171.

Ýsengeldi Medeuov

Mәjilis deputaty,  Halyqaralyq ister, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

Almaty oblysy

2

172.

Aleksandr Milutiyn

Mәjilis deputaty,  Ekologiya mәseleleri jәne tabighat paydalanu komiyteti

RF

2

173.

Rahmet Múkashev

Mәjilis deputaty,  Zannama jәne sot-qúqyqtyq reforma komiyteti

Aqmola oblysy

2

174.

Ahmet Múradov

Mәjilis deputaty,  Ekologiya mәseleleri jәne tabighat paydalanu komiyteti

Qostanay oblysy

2

175.

Oral Múhamedjanov

Mәjilis deputaty,  Halyqaralyq ister, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

Qostanay oblysy

2

176.

Shalatay Myrzahmetov

Mәjilis deputaty,  Zannama jәne sot-qúqyqtyq reforma komiyteti

OQO

2

177.

Dariygha Nazarbaeva

Mәjilis deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

Qaraghandy oblysy

2

178.

Nadejda Nesterova

Mәjilis deputaty,  Ekonomikalyq reforma jәne ónirlik damu komiyteti

OQO

2

179.

Ekaterina Nikitinskaya

Mәjilis deputaty,  Qarjy jәne budjet komiyteti

Almaty

2

180.

Serikbay Núrghisaev

Mәjilis deputaty,  Ekonomikalyq reforma jәne ónirlik damu komiyteti

Almaty oblysy

2

181.

Aygýl Núrkina

Mәjilis deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

Pavlodar oblysy

2

182.

Túrsynbek Ómirzaqov

Mәjilis deputaty,  Qarjy jәne budjet komiyteti

Aqmola oblysy

2

183.

Serik Ospanov

Mәjilis deputaty, Qarjy jәne budjet komiyteti

Atyrau oblysy

2

184.

Anatoliy Pepeniyn

Mәjilis deputaty,  Ekologiya mәseleleri jәne tabighat paydalanu komiyteti

Latviya

2

185.

Azat Peruashev

Mәjilis deputaty,  Ekonomikalyq reforma jәne ónirlik damu komiyteti

Jambyl oblysy

2

186.

Nadejda Petuhova

Mәjilis deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

Ukraina

2

187.

Meyram Pishembaev

Mәjilis deputaty,  Ekonomikalyq reforma jәne ónirlik damu komiyteti

Pavlodar oblysy

2

188.

Viktor Rogalev

Mәjilis deputaty,  Halyqaralyq ister, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

Qaraghandy oblysy

2

189.

Svetlana Romanovskaya

Mәjilis deputaty,  Zannama jәne sot-qúqyqtyq reforma komiyteti

RF

2

190.

Amanjan Rysqaliy

Mәjilis deputaty,  Ekonomikalyq reforma jәne ónirlik damu komiyteti

Atyrau oblysy

2

191.

Núrtay Sabiyliyanov

Mәjilis deputaty,  Qarjy jәne budjet komiyteti

ShQO

2

192.

Úlasbek Sәdibekov

Mәjilis deputaty, Agrarlyq mәseleler komiyteti

OQO

2

193.

Aytkýl Samaqova

Mәjilis deputaty,  Ekologiya mәseleleri jәne tabighat paydalanu komiyteti

Almaty

2

194.

Ramazan Sәrpekov

Mәjilis deputaty,  Zannama jәne sot-qúqyqtyq reforma komiyteti

Almaty oblysy

2

195.

Saghiyatolla Sәrsenov

Mәjilis deputaty, Agrarlyq mәseleler komiyteti

Almaty oblysy

2

196.

Zuhra Sayapova

Mәjilis deputaty,  Qarjy jәne budjet komiyteti

Aqmola oblysy

2

197.

Gýlnәr Seytmaghanbetova

Mәjilis deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

Manghystau oblysy

2

198.

Bahytbek Smaghúl

Mәjilis deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

Qyzylorda oblysy

2

199.

Aldan Smayyl

Mәjilis deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

Qaraghandy oblysy

2

200.

Aygýl Solovieva

Mәjilis deputaty,  Ekonomikalyq reforma jәne ónirlik damu komiyteti

Almaty

2

201.

Boris Sorokiyn

Mәjilis deputaty,  Ekologiya mәseleleri jәne tabighat paydalanu komiyteti

RF

2

202.

Qayyrbek Sýleymenov

Mәjilis deputaty,  Halyqaralyq ister, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

RF

2

203.

Quanysh Súltanov

Mәjilis deputaty,  Halyqaralyq ister, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

Almaty oblysy

2

204.

Elena Tarasenko

Mәjilis deputaty,  Ekonomikalyq reforma jәne ónirlik damu komiyteti

Atyrauskaya oblasti

2

205.

Abay Tasbolatov

Mәjilis deputaty,  Halyqaralyq ister, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

SQO

2

206.

iyriy Timoshenko

Mәjilis deputaty,  Halyqaralyq ister, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

Akmolinskaya oblasti

2

207.

Múhtar Tinikeev

Mәjilis deputaty,  Zannama jәne sot-qúqyqtyq reforma komiyteti

Qaraghandy oblysy

2

208.

Álihan Toybaev

Mәjilis deputaty, Agrarlyq mәseleler komiyteti

Almaty oblysy

2

209.

Almas Túrtaev

Mәjilis deputaty,  Ekologiya mәseleleri jәne tabighat paydalanu komiyteti

Qyzylorda oblysy

2

210.

Izbaq Ómirzaqov

Mәjilis deputaty,  Ekologiya mәseleleri jәne tabighat paydalanu komiyteti

Aqtóbe oblysy

2

211.

Samiygholla Orazov

Mәjilis deputaty,  Qarjy jәne budjet komiyteti

RF

2

212.

Shavhat Ótemisov

Mәjilis deputaty,  Ekologiya mәseleleri jәne tabighat paydalanu komiyteti

BQO

2

213.

Svetlana Ferho

Mәjilis deputaty,  Áleumettik-mәdeny damu komiyteti

ShQO

2

214.

Rozaqúl Halmúradov

Mәjilis deputaty, Agrarlyq mәseleler komiyteti

OQO

2

215.

Rauan Shaekiyn

Mәjilis deputaty, Agrarlyq mәseleler komiyteti

Qaraghandy oblysy

2

216.

Erkin Shpanov

Mәjilis deputaty,  Halyqaralyq ister, qorghanys jәne qauipsizdik komiyteti

Atyrau oblysy

2

217.

Gleb Shegeliskiy

Mәjilis deputaty, Qarjy jәne budjet komiyteti

Akmolinskaya oblasti

2

218.

Tatiyana Yakovleva

Mәjilis deputaty,  Qarjy jәne budjet komiyteti

RF

2

219.

Múnarbek Batyrhanov

Kókshetau qalasynyng әkimi

Aqmola oblysy

1

220.

Erhan Omarov

Aqtóbe qalasynyng әkimi

Maghlúmat joq

-

221.

Ermek Alpysov

Taldyqorghan qalasynyng әkimi

SQO

1

222.

Asqar Kerimov

Atyrau qalasynyng әkimi

Atyrau oblysy

1

223.

Bolat Shәkimov

Oral qalasynyng әkimi

BQO

1

224.

Bekbolat Orynbekov

Taraz qalasynyng әkimi

Jambyl oblysy

1

225.

Bauyrjan Ábdishev

Qaraghandy qalasynyng әkimi

Qaraghandy oblysy

1

226.

Gauez Núrmúhambetov

Qostanay qalasynyng әkimi

Qostanay oblysy

1

227.

Marhabat Jayymbetov

Qyzylorda qalasynyng әkimi

Qyzylorda oblysy

1

228.

Baqyt Úlyqbanov

Aqtau qalasynyng әkimi

Týrkimenstan

1

229.

Qayrat Moldaseitov

Shymkent qalasynyng әkimi

Maghlúmat joq

-

230.

Orazgeldi Qayrgeldinov

Pavlodar qalasynyng әkimi

Pavlodar oblysy

1

231.

Bolat Júmabekov

Petropavl qalasynyng әkimi

Aqmola oblysy

1

232.

Serik Taukebaev

Óskemen qalasynyng әkimi

OQO

1

«Reyting.kz» zertteu agenttigi

Ең көп оқылған

0 pikir

Ýzdik materialdar

Sanlaq

2026 jylghy futzal Euro finalyna ózgerister engizildi

Abai.kz 842
Bilim

Qazaqstanda fransuz uniyversiyteti ashylady

Abai.kz 654
Manyzdy

Toqaev betti túmshalaytyn kiyimge tyiym saldy

Abai.kz 754
Sanlaq

Taghdyrdy ózgertetin Basketbol: 300-den astam bala "Ýmit kubogyna"qatysady

Abai.kz 851

Sayttaghy materialdardy paydalanghanda mindetti týrde silteme berulerinizdi súraymyz. Aqparattyq portaldaghy avtorlyq jәne basqa da qúqyqtar tolyghymen qorghalatynyn eskertemiz. Avtordyng jeke pikiri redaksiyanyng kózqarasy bolyp sanalmaydy. Jarnama men týrli habarlandyrulargha jarnama berushi jauapty.

Qúryltayshysy: «Abay-aqparat» qazaq internet kenistigin damytu qory» qoghamdyq qory
QR Mәdeniyet jәne Aqparat ministrliginde tirkelip, №12996-IA kәuligi berildi

2009-2025 © Abai.kz toby