Semeydi japqanda ne úttyq?...
O, Qúdiretti Abay! Qasiyetti Abay!
Ázirge qazaq halqynda senen artyq eshkim joq. Dúrysy saghan layyq adam tappay, aqyn tappay, hәkim tappay basymdy tasqa úrsam da, senen artyq Ghalamshar – Gharysh joq eken. Alayda nege biz sening oblysyndy, Semey oblysyn jauyp tastadyq? Nege?
Búl L.Tolstoydyng «Yasnaya polyanasy», A.Pushkinning «Sarskoe selosy» emes pe edi?
O, Abay!
Biz ózing tughan, ózing ósken, ózing er jetip eseygen, bizge mәngilik múra qaldyrghan Semey jerin qalaysha qiyp Shyghys Qazaqstangha qosa saldyq?.. Semeydi japqanda ne úttyq? Sonda qanshama million ýnemdedik? Qazaqtyng qay jeri de qasiyetti, oghan dau joq. Alayda Shynghys ólkesi bizding ruhany Mekkemiz emes pe edi?! Mekkemizdi japqannan jetiskenimiz qayda? Osyghan mening aqylym jeter emes…
Qadirli aghayyn!
2019 jyldyng 17 qazanynda Semey qalasynyng hal-ahualy jayly mәseleni kóterip, maqala jazghan edim... Býgingi Joldaudy tyndap óz basym quanyp otyrmyn. Óitkeni, biz tyndaushy Memleket ekenimizdi býgingi Joldauda QR Preziydenti Qasym-Jomart Kemelúly dәleldedi.
Barsha Qazaq elim býgingi jaghymdy janalyqtarymen shyn jýrekten qúttyqtaymyn!
Semey oblysyn qayta ashsa núr ýstine núr bolar edi
(Hat jazdym qalam alyp... Nemese Abaymen syrlasu...)
O,qúdiretti Abay!
O,qasiyetti Abay!!! Hәkim Abay...
Qatty qinalghanda, sharshaghanda, bolmasa onashada jalghyz qalghanda ózinmen ishtey sóilesem...Aqylynan airylghan adamday keyde kýbirlep jýrem. Nege ekenin ózimde bilmeymin... Ózinmen syrlasudy alghash ret mening «Sudaghy iz» telefilimindegi basty keyipkerim Múhan bastaghan. Ony mýmkin bireu kórgen, bireu kórmegen shyghar.. Dey túrghanmen osy ózinmen syrlasudy endi hatqa týsirudi jón kórdim.
O, Abay!
Men keyde sening jalpy osydan 175 jyl erte tughanyna quanam... keyde ókinem.. Sen nege qazir tumadyng deymin... Deymin de óz oiymnan ózim qorqyp ketem... Shyn mәninde sen qazir bizding zamandasymyz bolghanda qalay bolar edi dep týrli oigha batamyn...
O, qasiyetti Abay! Qúdiretti Abay!
Ózing jazghan 45 qara sózdey men de ózine hat jazghym keledi. Sen siyaqty әrbir qara sózinde qadau-qadau oy aityp әr qazaqqa Temirqazyqty kórsetkendey kesek-kesek fәlsafa aita almasym haq.. Biraq pende retinde, adam retinde ózinning әr óleninnen, әr shumaghynnan nәr alyp susyndaghanda kónilim kóterilip hat jazghym keletini ras.. Mening hatymdy kóp adam oqymauy da mýmkin... Oghan ókinbeymin de. Týptep kelgende bireuge jazghan hatyndy basqanyng oquy ynghaysyz da shyghar... Alayda osydan 25-30 jyl búryn qazaqtyng eki túlghasy Sheraghang men Kama agha shyndyqty shynghyra aitqan. Minezdi aghamyz Sherhan Múrtaza men qazaq kinosy men teledidaryna ayanbay ter tókken qogham qayratkeri Kamal Smailov ekeuining bir-birine jazghan hattary! Qoghamnyng ishki-syrtqy ahualyn, adamdyq, adaldyq, ruhany baylyq, әdebiyet, mәdeniyet, ekonomika jayly qalay tebirengenderi әli esimizde.
O, Abay... Qasiyetti Abay!
Aytpaqshy bizder osy kýzde ýlken bir quanyshqa keneldik. Ol Chellendj... Yaghny ózinning ólenderindi oqu boldy... Aqynymyz da, әkimimiz de, shalymyz da, kәrimiz de, qyzymyz da, úlymyz da, tipti emshimiz de, Elshimiz de shet elding azuyn aigha balaghan júldyzdary da óleng oqyp qara sózindi halyqqa qayta joldady. Oghan әriyne quandyq. Quanbaghanda she? Preziydentimiz Qasym-Jomart Kemelúly ózi bastap berse... Nege oqymasqa? Qysqasy chellendjding shekesin qyzdyrdyq... Alayda mening kókeyimde bir súraq qalyp qaldy. Ol súraqqa kimning jauap bere alatynyn bilmeymin... Biraq sanama synalap kirgen oiymdy eshkimge aita almay ózinmen onasha bólisken jayym bar.
O, Qúdiretti Abay! Qasiyetti Abay!
Ázirge qazaq halqynda Senen artyq eshkim joq. Dúrysy saghan layyq adam tappay, aqyn tappay , hәkim tappay basymdy tasqa úrsam da, senen artyq Planeta - Gharysh joq eken. Alayda, nege biz sening oblysyndy - Semey oblysyn jauyp tastadyq? Nege?
Búl L.Tolstoydyng «Yasnaya polyanasy», A.Pushkinning «Sarskoe selosy» emes pe edi?
O, Abay!
Biz ózing tughan, ózing ósken, ózing er jetip eseygen, bizge mәngilik múra qaldyrghan Semey jerin qalaysha qiyp Shyghys Qazaqstangha qosa saldyq..? Semeydi japqanda ne úttyq? Sonda qanshama million ýnemdedik? Qazaqtyng qay jeri de qasiyetti, oghan dau joq. Alayda Shynghys ólkesi bizding ruhany Mekkemiz emes pe edi?! Mekkemizdi japqannan jetiskenimiz qayda? Osyghan mening aqylym jeter emes...
Kenes kezinde Semeydey qorlyq kórgen birde-bir jer joq shyghar. Adam balasyn qyryp-joygha arnalghan atom bombasymen sol ónirding astyn da, ýstin de tas-talqan etti. Abaydyng úrpaghyn beybit kezde óltiruge shaq qaldyq... Úly mýgedek, qyzy auru úrpaq keldi dýniyege. Mine sol azday osy Semeydi japtyq...
Qayran Semey! Shәkәrim men Múhtardyng da kindik qany tamghan, tughan topyraghy sol jer emes pe edi?! Búl Aqtamberdi jyrau men Dulat Babatayúlynyng balalyghy ótken Otany emes pe edi? Amal ne? Barmaghymdy shaynap-shaynap tastasam da qaytyp keler me Semeyim?!
O, Abay!
Meninshe dәl qazir ózinning 175 jyldyq toyynnyng aldynda bizding qazirgi Tәuelsiz Qazaqstannyn, Tәuelsiz úrpaghy osy qateni jóndeui kerek siyaqty. Toydyng shashuy retinde Semey oblysyn ashsa Núr ýstine Núr bolary belgili. Abay Hәkim, әriyne sening atynda kósheler bar. Qazaqstannyng әr qalasynda bir-bir kóshe bary ras. Alayda osy jetkilikti me? Nege biz sening atyna bir aeroportty, bolmasa bir oblysty qimay otyrmyz? Jaraydy delik. Bizde Jәkem – Jambyldyng atynda oblys bar.. Qanyshtyng atynda Satpaev qalasy bar... Al, sen olargha Temirqazyq eding ghoy.. Nege biz seni úmyttyq, Abay? Eger osy Semey qayta ashylsa el-júrt qanday quanar edi.. bórkimizdi aspangha laqtyryp bir-birimizden sýiinshi súramas pa edik..? IYә, mening aqylym әzirge osyghan jetpey túr...
O, Abay! Qasiyetti Abay! Qadirli Abay... Osymen men hosh deyin... Taghy da jazarmyn. Artyq aitty dep sóge kórme...
Senen artyq syrymdy kimge aqtaram...?
Talghat Temenov
Abai.kz
