- Aydos myrza, Sizding oiynyzsha, preziydent Nazarbaevtyng Reseyge júmys saparynan keyin ile-shala Týrkiyada jasaghan «Týrki tektes elderdin» birligi jóninde jasaghan mәlimdemesi neden tuyndady?

- Uaqyt pen kenistikte jәne myng qúbylghan býgingi әlemde Qazaqstannyng róli men ornyn anyqtau mәselesinde elding ishki sayasatynda myqtap oilanu men sheshimtal qadamdar jasaytyn kezeng tuyp kele jatyr dep ýmittenemin.

Kedendik odaq, Euraziyalyq odaq jәne taghy sol siyaqty qirap qalghan kenes odaghyna tәn integrasiyalyq jobalar bar bolghany yn-shynsyz ketisuding aila-tәsilderi ghana. Qazaqstan ýshin solay. Odan ózge eshnәrse emes. Al, Reseyding integrasiya deuining astarynda mýldem basqa pighyl jatyr. Ol pighyl - Qazaqstannyng últtyq mýddelerine qayshy keledi. Múnday jaghdayda Reseymen intergrasiyalyq baylanysty terendete beru - egemendikten aiyrylu men memleketting ózine-ózi qol júmsaghanymen birdey.

- Aydos myrza, Sizding oiynyzsha, preziydent Nazarbaevtyng Reseyge júmys saparynan keyin ile-shala Týrkiyada jasaghan «Týrki tektes elderdin» birligi jóninde jasaghan mәlimdemesi neden tuyndady?

- Uaqyt pen kenistikte jәne myng qúbylghan býgingi әlemde Qazaqstannyng róli men ornyn anyqtau mәselesinde elding ishki sayasatynda myqtap oilanu men sheshimtal qadamdar jasaytyn kezeng tuyp kele jatyr dep ýmittenemin.

Kedendik odaq, Euraziyalyq odaq jәne taghy sol siyaqty qirap qalghan kenes odaghyna tәn integrasiyalyq jobalar bar bolghany yn-shynsyz ketisuding aila-tәsilderi ghana. Qazaqstan ýshin solay. Odan ózge eshnәrse emes. Al, Reseyding integrasiya deuining astarynda mýldem basqa pighyl jatyr. Ol pighyl - Qazaqstannyng últtyq mýddelerine qayshy keledi. Múnday jaghdayda Reseymen intergrasiyalyq baylanysty terendete beru - egemendikten aiyrylu men memleketting ózine-ózi qol júmsaghanymen birdey.

Meninshe, preziydent Nazarbaev osyny týsinetin siyaqty. Ol búl mәseleni ózining ainalasyndaghy Reseyge býiregi búryp túratyndardan da anaghúrlym jete týsinedi. Týisigi kýshti әri óte sezimtal sayasatker retinde preziydent Nazarbaev Reseymen aradaghy oilanbay jasalghan integrasiya ony halqynan alystatyp, ghasyrlyq armandarynan ajyratyp qana qoymay, jeke biyligine qauip tóndiretinin bek týsine bastady. Áriyne, ol múnday әreketke jol bermeydi. Onyng ýstine preziydentting Reseyge sapary anau aitqanday sәtti bolmady degen de әngimeler shyghyp jatyr.

Resey bolsa, Qazaqstandy ekinshi sortty el sanaydy әri bizding esh qarsylyqsyz óz erkimizben berilgenimizdi qalaydy. Alayda, búl bizding emes, Reseyding mәselesi. Dýnie ken. Resey - әlemning manyzdy bolyp sanalmaytyn, tartymdylyghy tómen kishkentay ghana bólshegi.

- Qazaqstan men Resey qarym-qatynasy búdan әri shiyelenise týsui mýmkin be?

- Solay boluy әbden mýmkin. Resey ózining Oniyshenko men telearnalary sekildi toqpaqtaryn iske qosatynyn joqqa shygharugha bolmaydy.  Qalay bolghanda da búl jaghday erteme-keshpe bәribir bolatyn edi. Resey qúndylyqtar negizinde dostyq qarym-qatynas ornatatyn el emes. Sondyqtan biz sóz etip otyrghan jaghdaydyng qazir bolghany jaqsy. Dese de, Resey Qazaqstanmen kerisip qalsa, bәrinen aiyrylatynyn bilgeni jón. Al, bizge, dәl osy rette, aqparattyq qauipsizdik mәselesimizdi nyqtap oilanyp jәne Resey sauda jәne ekonomika salasynda óte nashar әriptes ekenine taghyda bir mәrte kóz jetkizuimiz qajet. Sonymen birge, qorghanys pen ishki sayasatymyzdy tútasymyzben qaytadan oy eleginen ótkizip, saraptauymyz kerek.

- Elbasy túnghysh ret «Qazaqstan Reseyding bodany bolghan el edi» degen mәlimdeme jasady. Búghan qatysty Sizding qanday boljamdarynyz bar?

Preziydent múny birinshi ret aityp otyrghan joq.  Oghan kóz jetkizginiz kelse, «Tarih tolqynynda» degen kitabyn paraqtap shyqsanyz jetip jatyr. Nazarbaev bar bolghany, ózin әigili әri myqty sayasatker etip kórsetken dýniyelerge qayta oralyp jatyr. Reseyding aqparattyq qaruy óz halqynyng qoldauynday bolmaytynyn ol jaqsy biledi.

- Týrki tektes elder konfederasiyasy qúryluy mýmkin be? Qazaqstannyng ondaghy róli qanday bolady?

- Týrki tektes elderding konfederasiyasy - Qazaqstannyng úzaq merzimdi qauipsizdigi men tәuelsizdigin qamtamasyz etetin ómirsheng geosayasy joba dep týsinemin.  Búl mәselede SIM jәne basqada memlekettik oryndar kýnine 24 saghat, aptasyna 7 kýn tynbay júmys isteu qajet. Búl odaqta Qazaqstan óte manyzdy ról atqarady. Qazaqstannyng tarihi, mәdeni, geografiyalyq erekshelikteri - týrki tektes elderding biriguining altyn qazyghy. Beynelep aitqanda, biz týrki birligining qaynar búlaghy әri kóshbasshysy bolyp tabylamyz. Qazaqstan geosayasy jaghdaylargha baylanysty ózge Ortalyq Aziya eldermen salystyrghanda, bauyrlas últtyq memleketterding birligi qajeti ekenin erte jete týsindi.

Meni qazaq ziyalylary men jastarynyng arasynda týrkilikti jana túrghydan týsinuding bastalyp kele jatqany quantady. Áriyne, týrki birligi jobasyna qarsy qayqandap jýrgenderde qara kórsetip qalady.
Týrki birligi búl - óte manyzdy. Sebebi, búl bizding 21 ghasyrdaghy Tәuelsizdigimiz ben tirshiligimizding tiregi.

«Abai.kz»