Fәniy

Mekeni qyryq týrli qúlshylyqtyn,

IYesi týbiri joq tirshiliktin.

Qabylyna óltirtken Abyldaryn,

Fәniyding didarynan týrshigippin.

 

Ol kelgen kýn bәrin de kýiretedi,

Tua bitken biyshidey biyletedi.

Tәrk etedi bórilik bolmysyndy,

IYkemdelseng ittikke ýiretedi.

 

Talqandaydy tәjing men taghyndy da,

Týgel órtep jiberer baghyndy da.

Qúlanday qúiryq-jalsyz kýn kesh meyli,

Tappaysyng jeriytúghyn qaghyndy da.

 

Taty ketpey tamúqtyng tandayynnan,

Bes batpandyq beyneting baldayynnan.

Aydan appaq kóniling kirbing tartar,

Tәnir tanyp sýimese mandayynnan.

 

Fәni-ajal, solghan gýl, semgen tamyr,

Jerding betin ólsheusiz kómgen qabir.

Bir qútqarsa qúdiret qútqarady,

Ol da әuelde bir ózing sengen Tәnir.

 

Bozshaghala

Darigha-ay qu men qudy qaghystyrghan,

Ang men an, qús pen qústy jarystyrghan.

Tanghy júldyz tughanda sýt sәuleli,

Sening dausyng estildi alys qyrdan.

 

Aqshaghala tektesim bozshaghala,

Qosylarmyz Tәnirim jazsa ghana.

Seni eshkimge tenemen, tening de joq,

Ótirik aityp atanban tazsha bala.

 

Keshegi shayyrlardyng kózindeymin,

Dualy auzyndaghy sózindeymin.

Fәniy

Mekeni qyryq týrli qúlshylyqtyn,

IYesi týbiri joq tirshiliktin.

Qabylyna óltirtken Abyldaryn,

Fәniyding didarynan týrshigippin.

 

Ol kelgen kýn bәrin de kýiretedi,

Tua bitken biyshidey biyletedi.

Tәrk etedi bórilik bolmysyndy,

IYkemdelseng ittikke ýiretedi.

 

Talqandaydy tәjing men taghyndy da,

Týgel órtep jiberer baghyndy da.

Qúlanday qúiryq-jalsyz kýn kesh meyli,

Tappaysyng jeriytúghyn qaghyndy da.

 

Taty ketpey tamúqtyng tandayynnan,

Bes batpandyq beyneting baldayynnan.

Aydan appaq kóniling kirbing tartar,

Tәnir tanyp sýimese mandayynnan.

 

Fәni-ajal, solghan gýl, semgen tamyr,

Jerding betin ólsheusiz kómgen qabir.

Bir qútqarsa qúdiret qútqarady,

Ol da әuelde bir ózing sengen Tәnir.

 

Bozshaghala

Darigha-ay qu men qudy qaghystyrghan,

Ang men an, qús pen qústy jarystyrghan.

Tanghy júldyz tughanda sýt sәuleli,

Sening dausyng estildi alys qyrdan.

 

Aqshaghala tektesim bozshaghala,

Qosylarmyz Tәnirim jazsa ghana.

Seni eshkimge tenemen, tening de joq,

Ótirik aityp atanban tazsha bala.

 

Keshegi shayyrlardyng kózindeymin,

Dualy auzyndaghy sózindeymin.

Keshki namaz әuenin ant qylayyn,

Anadan alghash tughan sezimdeymin.

 

Qara kózder jýrgende elemesten,

Bolghanday boldy shólge terek ósken.

Janarynnyng ishinde júldyz qaynap,

Súlu suret bop úshqan sen emes pe en...

 

Shәk qylar kim perishte pәktigine,

Zәmzәm suy siyaqty tәtti ýnine.

Tәnirding tang núrynday aqtyghyng bar,

Des bermes gýlzarlardyng aq gýline.

 

Baqytyma baq qosar bozshaghala,

Ólenimdi ózine naz sanama.

Saparlasym bolarsyng saghy synbas,

Al qalghany taghdyrym jazsa ghana...

 

Úly arman

 

Ghalamnyng týisigin qozghaghan,

Dýniyede esh aqyn jazbaghan-

Úly jyr bastaghym keledi,

Bauryna basatyn boz dalam.

 

Fәniyge alghashqy әm songhy ret kelgesin,

Elemey ólennen óngesin,

Tórt shumaq úly jyr jazsam-au,

Júbatyp jalghannyng pendesin.

 

Úly jyr tek tartsa júrtymnan,

Artylsa mynjyldyq úrqymnan.

Barlyghyn bilgen kýn, tyiylar-

Aybatyn shekkender syrtymnan.

 

Ólenge qayghymdy qosqanda,

Ansarym auady aspangha.

Qús jolyn betke alyp ketkenmen,

Aynalsam mynjyldyq dastangha.

 

Fәniyge aqyn bop kelgesin,

Elemey ólennen óngesin

Úly jyr jazarmyn, Tәnirim-

Úmytyp ketpese pendesin.

 

Qanatyn qyransha qomdaghan,

Qyransha zau kókke samghaghan.

Tarihta sanauly-aq aqyn bar,

Úrqyna úly jyr jalghaghan.

 

* * *

 

Nekesiz-aq basyma baq qondyrghan,

Jýregimdi ýnsiz oigha shomdyrghan.

Izgi núrdan jaralghanday didaryn,

Perishtening ózin esten tandyrghan.

 

Dәm tatqyzar júmaqtaghy jemisten,

Artyq emes senen sirә perishten.

Úmyttyrdyng qyryq jylghy qayghymdy,

Qyryq órim shashty qyzben senisken.

 

Qyryq qyzdy sýigen ekem únamdy,

Qyryq qyzgha aittym jyrmen dúghamdy.

Aynalayyn sonyng bәrin bilseng sen,

Eshqashanda keshpes eding kýnәmdi.

 

Kinәlimin,

Qaytem jýrek kónbese,

Tәtti dәmnen tatqysy kep shóldese.

Kózine endi shóp salmaugha sóz berem,

Qyryq kýndik toy jasayyq endeshe.

 

Janym seni aqyn mәngi sýisinshi,

Qyryq shyraghyna jýrek kýisinshi.

Qajeti joq pendelerding bizderge,

Nekemizdi perishteler qisynshy.

 

 

Qyzyl óleng

 

Maghan qaray aidaydy jel kýz búltyn,

Japyraqtar tartty sodan qyzghyltym.

Altyn týimeli bir aru ansatyp,

Qyzyl inir bop bastaldy bizding týn.

 

Qyr astynda qyzyl kirpik kýzim túr,

Búl dýnie jylytpady jýzin bir.

Búrymdynyng búrymyna qosa órer,

Qyrlargha endi qaptamaydy qyzyl gýl.

 

Zildey bolyp múng basqanda enseni,

Jiyileydi kónilinning kemseni.

Arzu aitsang aqqulargha aqqanat,

Sol bolady dýniyening ólshemi.

 

Sýigenindi sýidirmeydi-au búl jalghan,

Sausaghynda saqinasy býr jarghan.

Qyzyl inirden basqany kórmegen,

Men bolarmyn múngha jýkti múndar jan.

 

Búl dýniyede qyzyl týsti Biz ghana,

Bizdi úghatyn aimanday qyz Siz ghana.

Qyzyl gýlder syilay almay qamyqtym,

Jar qyzyghyn kórsetetin qyzgha da.

 

Kózden ghayyp qyzyl dýnie týbinde,

Esh mazmún joq tasyng týgil gýlinde.

Endi arghysy Allagha ayan tek qana,

Eski múnym esik qaqty býgin de...

 

 

* * *

 

Bir iyiskep shashynnan,

Ghazal órip ketermin.

Jazyghymdy jasyrghan,

Qaryzyndy ótermin.

 

Gýlden órgen tәjindi,

Esime alsam egilem.

Ayta jýrip nazyndy,

Qoshtasypsyng menimen.

 

Ansap sheksiz zengirdi,

Ózimdi-ózim aldappyn.

Sen sýietin zer gýldi,

Men qúrmettey almappyn.

 

Jigin shaghyp janymnyn,

Jylap aqty jylghalar.

Tәspisindey Tәnirdin,

Tizbekteldi tyrnalar.

 

Men de jatam qamyghyp,

Eske týsip jayrang kez.

Kýreng kýzge zaryghyp,

Kýrsinbeshi ainamkóz.

 

Endi bólek gýldeysin,

Emes biraq baqta búl.

Armanymdy bilmeysin,

Aqquym-ay aqkónil!!!

 

* * *

 

Shaharda bizding súlu bar edi,

Adam bitkendi shayyr qylatyn.

Janaryndaghy jylu da әdemi,

Meyirim syilar qayyrlygha tym.

 

Súnqar boyynan kie bilindi,

Pir tútty-au sirә Úmay Anany.

Dәl mendey ol da sýiedi múndy,

Dәl mendey ol da jylay alady.

 

Lәilidey edi,

Boldym da Mәjnýn,

Ghazaldar jazdym kýige enip tekti.

Jýrip ol súlu kóz aldymda az kýn,

Sәl keyinirek ýy bolyp ketti.

 

Ómirden jýrdim jerip neshe men,

Kýreng tartqasyn bildey armanym.

Sol bir súludy kórip kósheden,

Tәkapparlyqtan ýndey almadym.

 

Esime týsti endi taba almaytynym,

Qalyp edi ol kezigip qaydan.

Synghan kesening jamalmaytynyn,

Men odan búryn sezinip qoygham.

 

Aspan jylap túr,

Súraghan múnym,

Ekeu bolypty eniste shynar.

Perishte emes shyghar ol býgin,

Bәlkim qatelestim perishte shyghar.

 

* * *

Kóktemgi qústar salady bir әn,

Qústar-ay meni jylattyng nege?!.

Qaghady Aydyng jamaly búlan,

Ayday arudy únattym nege...

 

Óleng arnasy taryldy, gýlim,

Súlu sezimning kәusaryndaghy.

Qaq ortasynan jaryldy býgin,

Gauhar jýziging sausaghyndaghy.

 

Ózindi ghana óleng etkende,

Aybozym tughan sezim edim ghoy.

Eger men erteng óle ketkende,

Sonymda qalar kózim eding ghoy.

 

Kóktemgi qústar salady bir әn,

Qústar-ay meni júbattym deme.

Qaqqanda Aydyng jamaly búlan,

Qalqam-ay meni jylattyng nege...

 

Kóz salman endi shuaqty aidyngha,

Biyikting bәri sekildi alasa.

Jarym jýregimdi júbatpaymyn da,

Jylasynshy bir jetim balasha.

 

Aytqanmen saghan zarpymdy ashyna,

Bәribir mәngi oida qalasyn...

Oramal baylap altyn basyna,

Altynym mening qayda barasyn?!.

 

Dúgha

 

Kelmesting kemesine minip baram,

Qaraydy dýnie bәrin bilip maghan.

Bizdi joqtan bar etken qúdiretti,

Allanyng Haq ekenin úmytpagham.

 

Bardan qayta joq qyldy әmirimen,

Qosh aitystym jalghannyng jaryghymen.

Aqyretting ayanyn kýtip jatam,

Kýlli adamzat túrghansha qabirinen.

 

Býgingi týn-eken ghoy týnim songhy,

Jýregime tógilgen kýnim sóndi.

Qayyndardyng búrymy tarqatylmay,

Altyndy jaz bәisheshek gýlim soldy.

 

Taular shógip ketkendey asqaraly,

Qyrattardyng qatuly qas-qabaghy.

Búlaq qúrghap qalghanday, baular qansyp,

Júldyzdardyng kózinen jas tamady.

 

Ua, Alla, qúdiretine qúldyq úrdym,

Shegine de jettim-au búl ghúmyrdyn.

Ózekke órt bop týsken óleng berdin,

Endi uaqyt qylmasynshy jyrdy qúrdym.

 

Búl fәniyde túrmaydy eshkim mәngi,

Ketip qalghan baqigha kóshting aldy.

Ómir deytin Úly Kósh...

Úly Kóshte-

Ya Rabbym jasaghan kesh kýnәmdi!..

 

Eski suret

 

Qobyzymnyng búraymyn qúlaghyn kóp,

Sókpe Taghdyr ótkendi súradyng dep;

Eske týsip beyuaqta balalyghym,

Jylaghym kep túrghany-ay, jylaghym kep.

 

Pende bolyp moynyna kýnәni ilgen,

Qayta sәby bola almay jyladym men.

Qayran kýnder qyzdargha hat jazatyn,

Artynsha sóz estiytin múghalimnen.

 

Kim týsinsin sondaghy múndy bizdin,

Sezimimdi eng alghash jyr ghyp ýzdim.

Sýigim kelip...amalsyz qaytushy edim,

Janarynan syr aulap qúrby qyzdyn.

 

Qayda ketken barlyghy qyzyghar kýn,

Kýreng tartyp barady jýzim әr kýn.

Kestelengen aq kóilek kiygen qyzdyn,

Beynesin de kózimnen ýzip aldym.

 

Bolatyn ýrzada әlem ýlesimde,

Men de sәby edim ghoy...Bilesing be?!

Ayauly azap syilaghan alghash ret,

Bala ghashyq әli kýn jýr esimde.

 

Qúljaday sorabynan janylysqan,

Kóz ashpadym әiteuir jabyghystan.

Saghynyshym-boydaghy basty dertim,

Óler bolsam ólermin saghynyshtan.

 

Auylgha hat

 

Býginde boldyq qalalyq,

Ózgerdi solay peshene.

Auylda qaldy balalyq,

Tentektik ketti kóshede.

 

Qosyldym әiteu qatargha,

Armanym әste ólmeydi.

Kýn salqyn biraq shaharda,

Jylytu qoldan kelmeydi.

 

Ázirge shýkir amanmyn,

Kóndiktim ómir synyna.

Kýn týgil myna qoghamnyn,

Ýirendik salqyndyghyna.

 

Baghynbay tipti erkime,

Baylady bir oy basymdy.

Saghynyshymnyng dertine,

Ólenning derti qosyldy.

 

Ansatyp sonau pәk kýnder,

Qiyalym solay baratyn.

Syrlasym boldy aq gýlder,

Múndasym boldy qara týn.

 

Bilmeymin onyng sebebin,

Tәnirim shuaq shashqan da.

Sol mening móldir ólenim,

Atymdy jazar aspangha.

 

Qalaymyn solay bolghanyn,

Bolatyn shyghar jaqynda.

Aytamyn endi qalghanyn,

Kelesi jazghan hatymda.

 

Mening Lәilim

 

Shyryn soryp óskendey tәtti gýlden,

Qarghaday qyz, bauradyng aqtyghynmen.

Sәuletti súlulyqtyng dýniyesi,

Syr tartyp jatty sonau pәk kýnimnen.

 

Seni sýiip shoq shaynap, jalyn keshkem,

Kózdi arbaghan beynendi laghyl deskem.

Jarshysy ma eng ayauly altyn tannyn,

Shynar ma eding júmaqtyng baghynda ósken.

 

Arman joq janynda endi jazym ótse,

Jýregimdi tym nәzik nazyng ópse.

Ómirde mahabbattyng zaryn tartqan-

Adamdar ózine kep tәjim etse.

 

Shirkin sezim kórsetpe azabyndy,

Jýzinnen aiyrmaspyn nazarymdy.

Shalqytyp sazgha qosqan kýishi syndy,

Saghan ghana tyndatam ghazalymdy.

 

Tozang ómir jýzindi jasyrmasyn,

Men tiride sen mәngi qasymdasyn.

Sen degen sertke berik jýregime,

Qayghynyng qara móri basylmasyn.

 

Tәnir mәngi tynyshtyq taptyrghansha,

Tәnimdi jannan bólip laqtyrghanasha;

Lәilim seni kózimdey sýie berem,

Mahabbat dýniyege sot qúrghansha.

 

* * *

 

Perzentimin sóz deytin súrapyldyn,

Ózegime ot týsip búratyldym.

Óleng bop ólip ketsem ókinbeymin,

Taghdyryn keship baryp shyn aqynnyn.

 

Shayyrdyng taghdyryn ber qúdiretim,

Jyryma qúshaq jaya jýgiretin.

Súlu sezimderime syrymdy ashyp,

Sózben salsam kóktemning sýgiretin.

 

Sezim bar jýregimnen tamshylaghan,

Ayauly aq janbyrdan әn súraghan.

Arda óleng әli mening aitarym bar,

Ómirlik kie bolyp qonshy maghan.

 

Muza túrsa manayyn mamyrlatyp,

Sol shaqtardan tabady janym baqyt.

Qara óleng jyrlayynshy qasiyetimdi,

Bolmasa qasiretimdi qonyrlatyp...

 

Ólennen búiyrsa eken әz nesibim,

Kóremiz ghoy ómirding ózge synyn.

Jýregimdey jasyrghan jyrdy sýisem,

Ózime bolmas talaq óz besigim.

 

Jan emespin oiy kem, esi bóten,

Ólenime әlemdi ghashyq etem.

Kózimnen ot aralas jas móldirep,

Shyn aqynnyng taghdyryn keship ótem.

 

* * *

 

Perishteden estigendey bir izgi ýn,

Onashada jýregimnen jyr ýzdim.

Aynalghan song әuenime әdemi,

Seni ansaydy sezim deytin sybyzghym.

 

Kózderimnen kýlip atty qút tany,

Synar boldyq jazylmaytyn júptary.

Meni erekshe bir sezimge bóleydi,

Erininde qalyp qoyghan sýt dәmi.

 

Saghan ýmit úya saldy sýisinip,

Aqtyghyndy әuel bastan týisinip.

Didarynan әn tógilgen perizat,

Kelbetine qalypty әsem kýy sinip.

 

Kónil edim ózindi oilap kýrsingen,

Óleng edim tamyrlasqan tylsymmen.

Samal ópken betinnen bir sýieyin,

Shashtarynnan iyiskeyin kýn singen.

 

Senshi qalqam mendegi búl sezimge,

Basyma kep qonghan baghym kezinde.

Kókiregine tamyp týsip óleng bop,

Ómir boyy móldireyin kózinde.

 

* * *

Óner deytúghyn ghajap-aq,

Atyndy jayghan әlemge.

...Janymdy jii mazalap,

Samsap túr júldyz tóbemde.

 

Júldyzgha toly ainalam,

Kóz qaryqtyrghan jaryghy.

Men solar jayly oilanam,

Oyshyldar qúsap kәnigi.

 

Týspeydi jerge mәngilik,

Aspan ghoy onyng mekeni.

Talaydy jýrgen tang qylyp,

Jaryghy bizge jetedi.

 

Qúsqa jetkizbes samghasa,

Qol jetpes qanday shynar en.

Eger júldyzdar bolmasa,

Óletin eken búl әlem.

 

Jer taba almaydy qonargha,

Aspanda jýrip seyilmen.

Tómende bolghan olar da,

Júldyz bop ketken keyinnen.

 

Taghdyrdyng kórip talqysyn,

Halyqpyz bәrin kesh úghar.

Shalqysa solar shalqysyn,

Sebebi júldyz...nesi bar?!

 

Sondyqtan jerdi sýimeydi,

Sýiekke bitken pandyghy.

Sәride sosyn siyreydi,

Tómenge qúlap al biri...

 

Ókpe arta kórme maghan sen,

Jәne de eshbir tandanba.

Armandap kettim sodan son,

«...Shirkin-ay, júldyz bolghanda!»

 

Estelik

 

Qúlyn kýnder ózine tartady әli,

Jýregimnen móldirep әn tamady.

Esinde me erke qyz elik mýsin,

Eng alghashqy mahabbat partadaghy.

 

Bilesing be sende edi bar ansarym,

Seni únatyp ótkenin balang shaghym.

Ayauly óleng jazdyrghan týn boyyna,

Syigha bergen altynday qalamsabyn.

 

Saghynamyn sondaghy shaqty-ay kerim,

Dertti jýrek onyng da tappaydy emin.

Estelik bop kózimde qalyp qoydy,

Etegi jelbiregen aq kóilegin.

 

Shirkin, qayta sәby bop jaralghanda,

Áy, biraq jete almaspyz ol armangha.

Aq óleng bop tógilip túram ylghiy,

Aq bantiyging oiyma oralghanda.

 

Appaq arday sezimning úly atymen,

Seni ghana jan qúrbym únatyp em.

Sen songhy ret adamsha shattandyryp,

Alghash ret aqynsha jylatyp en.

 

Hatpen qosa syilap em desteli gýl,

Artta qaldy әdemi kesteli kýn.

Men saqtaymyn sol kýndi jýregime,

Sen de saqta mәngilik este, kýnim!..

«Abai.kz»