Genderlik tendikti qamtamasyz etu әlemdik qoghamdastyqtyng birqatar negizgi damu indeksterine engizilgen jәne kez kelgen zamanauy memleketting basym mindetterining biri bolyp tabylady. Qazaqstanda búl baghytta eleuli júmystar atqaryluda, irgeli halyqaralyq aktiler ratifikasiyalandy, tiyisti últtyq zannamalyq baza qúryldy, iske asyru qúraldary engizildi.
Qazaqstannyng 2030 jylgha deyingi otbasylyq jәne genderlik sayasat tújyrymdamasynyng maqsattarynyng biri memlekettik sektordaghy sheshimder qabyldau ýderisterine tartylghan әielderding ýlesin arttyru bolyp tabylady.

BÚÚ Qauipsizdik Kenesining 1325 qararynda jәne oghan ilespe baghdarlamalyq qújattarda әielderdi qaqtyghystardyng aldyn alu jәne sheshu, beybitshilik pen qauipsizdikti qamtamasyz etu júmysyna belsendirek tartu úsynyldy.
Genderlik sayasatty iske asyrudyng basqa da manyzdy qúramdas bólikteri genderlik kózqarasty qalyptastyru jәne qoghamda, onyng ishinde qazirgi qyzmetkerler arasynda tendik iydeologiyasyn nasihattau bolyp tabylady.
Genderlik tendikke qatysty óte qyzyq jaghday qalyptasty. Árbir tórtinshi er adam әielder men erlerding qúqyqtary men mýmkindikteri teng boluy kerek degen tújyrymmen kelispeydi. Al búl pikirmen kelispeytinder ózderin tereng dindar sanaytyn erkekterding arasynda kóbirek: dindar erlerding 36 payyzy әielding otbasynda er adam siyaqty qúqyqtary men mýmkindikteri bolmauy kerek dep sanaydy. Búl Qazaqstanda jasalghan arnayy zertteude shyqqan nәtiyje.

Búl mәsele boyynsha eng joghary kórsetkishter Týrkistan oblysy, Shymkent qalasy jәne Batys Qazaqstan oblysynda kezdesken. Áyelder men erlerding kópshiligi jaqsy әiel kýieuining pikirimen kelispese de, onyng pikiri men sheshimine eshqashan kýmәn keltirmeydi degen oida. Áyelderding 61 payyzy jәne erlerding 80 payyzy kýieuining aitqanymen kelisu kerek dep esepteydi. Qalghan 36 payyz әielder men 18 payyz er adamdar búl pikirmen kelispeydi. Olar otbasynda әielding de óz pikirin bildiru jәne sheshim qabyldau qúqyghy boluy kerek dep sanaydy. Bala kýtimi ananyng mindeti degen pikirdi kópshilik erlerding 68%, әielderding 64% qúptaytyn kórinedi.

Eng ókinishtisi: «Áyel óz otbasyn saqtap qalu ýshin zorlyq-zombylyqqa tótep berui kerek» degen pikirdi әielderding toghyz payyzy aitady, yaghny әrbir onynshy әiel «janúyasyn saqtap qalu ýshin túrmystyq zorlyq-zombylyqqa tóze bilu kerek» dep esepteydi.

Biraq sonymen birge erler men әielderding absolutti kópshiligi (erlerding 68 payyzy, әielderding 83 payyzy) Qazaqstanda әielder men erlerding tendigine qol jetkizu ýshin odan әri júmys isteu kerek dep sanaydy. Erler men әielderding kópshiligi otbasynda jaqsy qarym-qatynasta ekenin atap ótti. Biraq әli de problemalar bar jәne otbasylyq ómirdegi eng kóp kezdesetin mәseleler qarjylyq qiyndyqtar ekenin de aitqan.

Osylaysha elimizde otbasylyq jaghdaydaghy genderdik mәseleler bar, alayda olardy sheshu joldary men әdisteri qaraluda.

Abai.kz