Qazir últymyz til jaghynan ekige jarylyp otyr. Tili oryssha shyqqan esh qazaqty zorlap qazaq tilin ýiren dey de almaymyz. Biraq jana jazugha kósher kezde últymyzdyng әriptik qaqqa jaryluyna jol bermeuimiz kerek.

Óitkeni orys synyptarynyng 80 payyzyn ózderimizding qarakózderimiz toltyryp otyr. Búl orystilinde bilim alyp jatqan 30 payyz shәkirtterding 20-25 payyzy degen sóz. Qalghan 10-5 payyz ózge últ orys jazuymen oqityn mektepterdi ómirge әkelsek, Resey ayynyng auzy jabylady. Oryssha oqyghysy keletin qandastarymyzgha dәl qazirgidey atoylap qarsy shyqpay,  qazaq latyn jazuymen oryssha-qazaqsha bilim alatyn jana qadam jasalugha tiyis.

Balalaryn ne nemere-shóberelerin orys mektebine bergish aghayynnyng da, oghan qarsy shyghushylardyng da arasynda ortaq týsinistikti ornyqtyru ýshin qazaqtar oqityn jana túrpattaghy aralas bilim beretin orys mektebi ashylugha tiyis.

Etnikalyq orys bolyp tabylmaytyn qazaq shәkirtterine bilim berude Yakovlev әlipbiyine negizdelgen orys latyn jazuyn ózindik ereksheligi bar yu ya sh y yo i ch e h s әripteri boyynsha jәne f v qamtylghan oqu baghdarlamasy jasalyp, 70-30 ne 50-50 ne 30-70 payyz sabaqtar orys jәne qazaq tilinde jarysa oqytatyn aralas mektepterdi qalyptastyrmasaq, ózara tildik bólshektengen qazaq qazaqtyng qas jauyna ainalyp shygha keledi.

Orys tildi qazaqtardy latyn jazuymen oryssha oqytuymyzgha eshkim tosqauyl bola almaydy. El erteni ýshin, qazaq arasyndaghy alauyzdyqty jon ýshin biylik tarapynan qos tarapqa arnalghan Til reformasy qolgha alynatyn batyl qadam kerek.

Biylik jaghy da, saylaugha týskeli jatqan preziydenttikten ýmitker sayasy túlghalar da,  parlamenttegi orynnan ýmitker partiyalar da, qazirgi mәjiliste otyrghan deputattar da osy mәseleni dúrys sheship, orystildi qazaqtargha arnalghan jana jazudy qúptaytyn konsepsiyalaryn úsynyp әm óz oi-pikirlerin algha tartady dep oilaymyz.

Ábil-Serik Áliakbar

Abai.kz