Bir jyldyng aldynda bastalghan Putinning atalmysh «Arnauly operasiyasy» әlemning geosayasi, ekonomikalyq jaghdayyna aitarlyqtay әser etti. Jahan elderi ózara qaqtyghysqan yqpaldy elderding arasynda eriksiz tandau jasaugha mәjbýr boldy. Kýnige bes uaq sәjdege bas qoyyp Jaratushydan tynysh ómir tileytin Músylman elderi de odan shet qalghan joq. Áriyne qazirgi jahandanu dәuirinde Arab elderi mәzhaby bólek bauyrlaryn aiyptap, ózge dindegi elderge esigin tars jauyp, qúndaqtauly kýide jýre almasy anyq.

Arab әlemi Putinning ozbyrlyghynan búryn, «Qytay Úighyrlargha qarsy genosit jasady» dep kommunistik biylikti qatang aiyptaghan Tramp dәuirinde tandau jasaugha mәjbýr bolghan edi. Aqyr ayaghynda olar músylman bauyryn emes, ekonomikalyq seriktesi Qytaydy tandady. Ukraina mәselesinde de Qytaydyng anysyn andaytyny belgili edi. Birikken últtar úiymynyng otyrysynda Putinning basqynshylyghyn qoldap dauys bergen Siriya, Irannan basqa Arab elderi aralyq pozisiya saqtap, qalys qaldy.

Batystyng damyghan elderining quatty әskery kómegining arqasynda Ukraina basym oryngha shygha bastaghan son, arasynda maydanyn ózgertip, bir jaqqa qúlay jyghylmay, Batystyng ynghayyna kónip jatqandary bar. Marakko – Afrika elderi ishinen Ukrainagha әskery kómek ataghan alghashqy el atandy. Búdan 20 jyl búryn Belarusten satyp alghan T-72 tanklerin kómekke berdi.

Qantardyng segizinde Pәkistannyng da Ukrainagha asa qat bolyp túrghan zenbirek oqtaryn bergeni mәlim boldy. Byltyr da oq-dәriler bergeni aitylady. Al әlemdegi kýlli músylmandar tәu etuge baratyn arab elderining ishindegi eng «krutoyy» Saud Arabiya byltyr qazanda taqualardyng sadaqasynan jyryp Ukraina eline 400 million adamgershilik kómek berdi. Zelenskiy oghan óz alghysyn jetkizdi.

Álemdi alandatqan Ukraina mәselesinde Arab elderi demokratiyany jeleu etken Batystan búryn Reseymen, oghan astyrtyn qoldau bitirip otyrghan qytaymen ekonomikalyq әriptestigin, energetika qauipsizdigin basty oryngha qoyyp otyrghany aidan anyq. Orystyng aldynda Batys syrtqa tepken Irannyng da oilaghany sol ekeni belgili. Odan bólek Izrail týitkilining әseri de bar ekeni anyq. Zelenskiyding nәsili turaly alypqashpa әngimelerding Putinning auzynan aityluy da tegin emes ekeni, psihologiyalyq taktikanyng biri ekeni aqiqat. Juyqta Irannyng uran bayytatyn, Reseyge kómekke bergen drondary óndiriletin әskery nysandarynyng bir mezette atqylanuy, ol shabuylgha Izrailidyng basty kýdikti atanuy, Palastina jaghdayynyng qayta úshyghuy sony anghartady.

Arab elderining ishinen erekshe belsenip Pәkistannyng Ukrainagha әskery kómekti kóbeytu sebebi de kezekti útymdy jýris bolghanyn aita ketu kerek. Oq-dәrining qarymtasyna Euroodaqtan 500 million euro alsa, jaqynda Reseyge saparlap qaytqan el ministri ekonomikalyq, әskery selbestikti arttyratyn kelisimder jasasyp, ejelgi dúshpany Ýndistangha qyr kórsetip qaytty.

Abai.kz