Almatyda ne kóp, júrttyng kóbi bile bermeytin týsiniksiz kóshe kóp. Qaladaghy kóshelerding úzyn sany bir jarym mynnan asady. Solardyng mynnan astamy әli kýnge kenestik dәuirdi eske salyp túrghanday. Birer mysal.

Furmanov kóshesimen Qajymúqan kóshesine deyin jetip, shyghys jaqqa qaray búrylghan jerde avtobus jýrgizushileri men konduktorlary «Malaya Lenina» ayaldamasy dep habarlap jatady. Al búl qanday kóshe, onyng atauy әli ózgergen joq pa edi, dep súrasanyz, ony eshqaysysy bilmeydi. Búl mangha jolymyz týspegen song múny biz de bilmeydi ekenbiz. Sodan sol manda túratyn túrghyndardan súrastyra kelip, búl kóshening qazirgi atauy Sapar Bayjanov atyndaghy kóshe ekenin anyqtadym.

Almatyda ne kóp, júrttyng kóbi bile bermeytin týsiniksiz kóshe kóp. Qaladaghy kóshelerding úzyn sany bir jarym mynnan asady. Solardyng mynnan astamy әli kýnge kenestik dәuirdi eske salyp túrghanday. Birer mysal.

Furmanov kóshesimen Qajymúqan kóshesine deyin jetip, shyghys jaqqa qaray búrylghan jerde avtobus jýrgizushileri men konduktorlary «Malaya Lenina» ayaldamasy dep habarlap jatady. Al búl qanday kóshe, onyng atauy әli ózgergen joq pa edi, dep súrasanyz, ony eshqaysysy bilmeydi. Búl mangha jolymyz týspegen song múny biz de bilmeydi ekenbiz. Sodan sol manda túratyn túrghyndardan súrastyra kelip, búl kóshening qazirgi atauy Sapar Bayjanov atyndaghy kóshe ekenin anyqtadym.

Sapar Bayjanov - tanymal jurnalist, qogham qayratkeri bolghanyn eki qazaqtyng biri biletinine shýbә keltirmeymin. Al endeshe ayaldamany nege «Sapar Bayjanov» dep habarlamaytynyna tanqalamyn. Jýrgizushiler men konduktorlar kelimsekterden bolsa birsәri, onda kinә tagha almaysyn, óitkeni olargha bәribir ghoy. Biraq ta jýrgizushiler men konduktorlardyng kópshiligi derlik ózimizding qarakózder bolghan song renjuge tura keledi. Osyny aitsan: oi, agha, qoyynyzshy basty qatyrmay, bizge qalay ait, deydi, solay habarlaymyz, degen uәj aitady. Demek, bir jaghynan búlargha da kinә taghu qiyn. Óitkeni avtobazadan shyqqanda jol kórsetkishin sondaghylar belgilep jiberedi eken.
Osyndayda qalalyq әkimdikting osy salagha jauap beretin bastyqtary, әsirese onomastikagha jauap beretin qyzmetkerleri ne qarap otyr degen oy keledi. Mýmkin olardyng bәri qyzmet babyndaghy kólikpen nemese ózderining jekemenshik kóligimen jýretindikten múnday «úsaq-týiekterdi» bayqamaytyn da shyghar. Sondyqtan ol azamattardyng tym bolmasa aptasyna bir ret qala kóshelerin jayau aralap, ondaghy jәitterge kóz tastap, qúlaq týrip jýrgenderi jón bolar edi-au. Áytpese kýni boyy kabiynette otyra bergenmen is bitpeytini beseneden belgili ghoy.
Kólik demekshi, qazir qala әkimdigining basqarma bastyqtaryna deyin qyzmet babyndaghy kólikpen jýredi, al ol kólikter keshke deyin qantarylyp túrady da qoyady. Al sol basqarmalardyng bastyqtary tanerteng júmysqa kelip, keshke ýilerine qaytqannan basqa qay jerlerge barady eken?
Kezinde Preziydent Apparaty otyrghan, qazir Almaty qalasynyng әkimdigine berilgen ghimarattyng jan-jaghy neshe týrli mashinalargha tolyp túrady. Al Preziydent Apparaty Astanagha kóshkenge deyin múndaghy tәrtip basqasha bolatyn. Mysaly, Preziydent Apparatynyng jetekshisi men onyng orynbasarynan basqalary qyzmet babynda jeke kólikpen jýrmeytin. Olar zәude bir jerge jinalysqa nemese basqa bir is-sharalargha bara qalsa, kezekshi mashinalardy paydalanatyn. Ol mashinalardyng sany bes-altaudan aspaytyn.
Al endi Rubinshteyn kóshesine keleyik. Sәtbaev kóshesinen ontýstikke qaray Malaya Almatinka (tarihy atauy - Bekenbay) ózenining boyymen ótetin Luganskaya kóshesi bar. Sergey Luganskiy - almatylyq, Kenes Odaghynyng Batyry ataghyn eki mәrte alghan danqty jerlesimiz. Bir qyzyghy, osy Luganskaya kóshesi ózenning shyghys jaghy da, al batys jaghy Rubinshteyn dep atalady. Birinshiden, búl ne degen janyltpash ekenin týsinu qiyn, al ekinshiden Rubinshteyn degen kim ózi?
Men ensiklopediyalardy aqtaryp, internetke de kirip kórdim. Rubinshteyn degen kompozitor, ghalym, balet biyshisi jәne t.b. lauazym iyelerin kezdestirdim. Olardyng bәri de revolusiyagha deyin Peterburgte túrghan, keyinnen birazy shet elderge ketkender eken. Solardyng ishinde Qazaqstangha at basyn tiregenderi turaly derek joq bolyp shyqty, yaghny búl jayynda esh jerde jazylmaghan. Al qazaqstandyqtardyng ishinen kóshe atyn iyelenerliktey Rubinshteyn degen belgili esim úshyraspady. Endeshe jergilikti júrtqa belgisiz Rubinshteyn kóshesi qashanghy qala bermek?
Qala irgesindegi «Tau samaly» (búrynghy Kamenka) kentinde A.Groza degen kóshe bar eken. Súraghan jandardyng bәri onyng kim ekenin bilmeytin bolyp shyqty.
Jalpy bizding qazaq at qoyghysh qoy. Ayaldamagha da at qoya salatyny bar. Abay danghylymen jýrgende Bauyrjan Momyshúly danghyly men Sayyn kóshelerining arasynda «Mejdu domami» degen ayaldamany estigenimde ne kýlerimdi, ne jylarymdy bilmey dal boldym. Avtobustyng konduktory solay dep habarlap túr. Búghan ne deuge bolady?

Ghazizbek TÁShIMBAY,
Qazaqstannyng qúrmetti jurnaliysi
Almaty

"Týrkistan" gazeti