Búl Preziydent sayasatyna qarsy sabotaj ba, Tәuelsizdik alghaly beri Memlekettik Til zanyn kýtip kele jatqan qalyng elding talabyna qarsylyq pa?

TIL TURALY TÚJYRYMDAMA QABYLDANGhAN JOQ, ÁLI TALQYLANADY! - ministr

2023 jyldyng 17 mamyrynda QR Parlamenti Mәjilisi VIII shaqyrylymynyng alghashqy Ýkimet saghaty bolyp ótti. «Memleket basshysy Q.Toqaevtyng 2021 jylghy 1 qyrkýiektegi «Halyq birligi jәne jýieli reformalar – el órkendeuining berik negizi» atty Qazaqstan halqyna Joldauyn iske asyru ayasynda «Ghylymdy damytu turaly» Ýkimet saghatyn QR Mәjilisi  Tóraghasynyng orynbasary Dәniya Espaeva sóz sóilep ashyp, jýrgizdi.  QR Ghylym jәne joghary bilim ministri Sayasat Núrbek pen QR Parlamenti Mәjilisi Áleumettik-mәdeny damu komiyteti tóraghasy Ashat Aymaghambetov jan-jaqty qamtylghan, manyzdy bayandamalar jasady.

Viyse-ministrler men Astana, Almaty, Shymkent qalalary jәne oblys әkimderi orynbasarlary qatysqan Ýkimet saghaty ýsh saghatqa sozyldy.

Ýkimet saghatynda QR Parlamenti Mәjilisi deputaty, «Aq jol» fraksiyasy mýshesi Qazybek Isa QR Ghylym jәne joghary bilim ministri Sayasat Núrbekke jaqynda dau bolghan Ýkimetting Til turaly Tújyrymdamasy jobasy turaly súraqty tótesinen qoydy.

Tómende saualdyng tolyq núsqasyn jariyalap otyrmyz.

«MEMLEKETTIK TILDI BILU MINDETTI» degen PREZIYDENT TALABYNA ÝKIMET NEGE ÝNEMI QARSY ShYGhUDA?

Qúrmetti Sayasat Núrbekúly myrza!

Mening aitarym, osydan ýsh apta búryn qoghamda ýlken shu boldy! 2023 jyly 20 sәuirde QR Ghylym jәne joghary bilim ministrligi ózderi jariyalaghan  «Til sayasatyn damytudyng 2023-2029 jyldargha arnalghan tújyrymdama jobasyn bekitu turaly» QR Ýkimetining qauly jobasynan: «Memlekettik til turaly» arnayy Zang әzirleu qajet”- degen eng basty tújyrymdy alyp tastap, qayta jariyalady! Al búl talapsyz Tújyrymdanyng mәni joq dese de bolady.

Til Tújyrymdamasynyng alghashqy núsqasy  2023 jylghy 11 sәuirde Ashyq normativtik qúqyqtyq aktiler portalynda (Ashyq NQA portaly) jariyalanghan. Jalpy halyqtyng 10 kýndik talqylauynda Tújyrymdamagha qarsy, Memlekettik til turaly zang qabyldau qajet degen talapqa qarsy eshqanday pikirler jazylmaghan. Qayta 4103 qaralymnyng barlyghy qoldap, eshkim qarsy shyqpaghan. 126 pikir jazylghan, olardyng eshqaysysy qarsy shyqpay, qoldaghan.

Tújyrymdama turaly QR Ýkimetining qaulysy jobasynda: “Tildik, etnodemografiyalyq jәne sayasy jaghdaylardy eskere kele, qazaqstandyq qoghamnyng biregeyligin nyghaytu faktory bolyp tabylatyn «Memlekettik til turaly» arnayy Zang әzirleu manyzdy mәsele.

Múnday Zang memlekettik til retinde qazaq tilining mәrtebesin naqty belgileuge, ony paydalanu salasyn aiqyndaugha, qoldanys mәdeniyetin arttyrugha zor mýmkindikter beredi. Atalghan Zandy qabyldaudyng alghysharttaryn qalyptastyru júmystary kezen-kezenimen jýrgiziletin bolady.”-dep taygha tanba basqanday aiqyn jazylghan bolatyn!

Osy «Memlekettik til turaly» arnayy Zang әzirleu manyzdy mәsele»-degen eng basty tújyrymdy Ýkimet basshylarynyng talabymen Ghylym jәne Joghary bilim ministrligi alyp tastady.

Qazir Ýkimetting tildi taptaghan búl kesepat әreketine  qarsy qoghamda narazylyq órship túr!

Biz, Parlament Mәjilisining 11 deputaty:  «QAZAQ ÝKIMETI TAGhY DA QAZAQ TILINE QARSY ShYQTY!» dep, ashyq narazylyghymyzdy jariyaladyq! Álemge әigili jazushy, Enbek Eri Dulat Isabekov, akademik Marat Toqashbaevtar bastaghan belgili Últ ziyalylary týgel qarsy shyghuda. Búlardyng bәri «Qazaq ýni», «Dat», Abaykz, Adyrna kz sayttary men gazetterinde  jariyalanyp, әleumettik jelilerde ýlken qoldaugha ie boluda.

Memlekettik til turaly zandy talap etip 2020 jyly «Qazaq ýni» últtyq portalynda Halyq jazushylary Ábdijәmil Núrpeyisov, Qabdesh Júmәdilov, akademikter Ómirzaq Aytpaev, Mekemtas Myrzahmetov, Tóregeldi Sharmanovtar bastaghan 130 myng adam qol qoyghan. Al 2022 jyly «Aq joldyn» parlamenttegi Memlekettik til turaly zang qabyldau turaly deputattyq saualy әleumettik jelilerde jalghasyp, egovtaghy petisiyada 500 mynnan, yaghny jarty millionnan asa adam qoldaghan.

1.Birinshi. Sonda Ýkimet  Preziydent Toqaevtyng «Qazaqstan azamattary Memlekettik tildi bilui mindetti!», «Barlyq azamattyng memlekettik tildi mengerui – sayasatymyzdaghy strategiyalyq baghyt», «Eng bastysy - Qazaq tili boluy kerek!»,«Qazaq tili - Últaralyq qatynas tili boluy qajet»-degen naqty tújyrymdaryna qarsy ma?

2.Ekinshi. Ýkimet Tәuelsizdikting 32 jylynda memlekettik til zany qajet degen sózden shoshyp, búl tújyrymdy alyp tastaghan son, tura bir aptadan keyin 27 sәuirde Qazaqstan Halqy assambleyasynda Preziydent Toqaev. «Barlyq azamattyng memlekettik tildi mengeru mәselesi sayasatymyzdyng strategiyalyq baghyty bolyp qala beredi. Qazaq tili – azamattyq integrasiyanyng tiyimdi qúraly, mәdeniy-ruhany tútastyqtyng jarqyn kórinisi. Sonday-aq qazaq tili ghylymy progress pen bilimning ozyq jetistikterine jol ashatyn qúralgha ainaluy kerek. Búl – tek salalyq ministrlikterding ghana emes, býkil qogham bolyp sheshetin tarihy mindet»-dep atap kórsetip, naqty talap qoydy.

Sonda sizder, yaghny Ýkimet Preziydent talabyna qarsy shyqqan bolyp túrsyzdar ghoy. Búl Preziydent sayasatyna qarsy sabotaj ba, Tәuelsizdik alghaly beri Memlekettik Til zanyn kýtip kele jatqan qalyng elding talabyna  qarsylyq pa?

Preziydent dúrys aityp jatsa da, Ýkimet ýnemi bәrin kerisinshe qarsy isteydi! El kimge senedi sonda?

Endi Preziydentting búl Til turaly talabynan keyin Til Tújyrymdamasyn qayta qaraysyzdar ma, qaytesizder?!.

TIL TURALY TÚJYRYMDAMA QABYLDANGhAN JOQ, ÁLI TALQYLANADY!

Mәjilis deputaty Qazybek Isanyn  ótkir súraghyna ministr Sayasat Núrbek qysqa ghana jauap berdi.

-Aytyp otyrghan Til turaly mәseleniz iyә, óte ózekti. Mening sizge aitarym, Til turaly Tújyrymdama әli qabyldanghan joq, talqylau jýrip jatyr. Oghan ózinizdi de shaqyramyz, birge talqylayyq. Jaqynda Ýkimette  viyse-premier Altay Seydirúly Kólginovtyng qatysuymen kezdesip, Tújyrymdamany keninen talqylaugha shaqyramyz. Tújyrymdama әli talqylanuda.

Abai.kz