Ýnemdeseng - útasyng
«Samúryq-Qazyna» AQ tobynyng enshiles kompaniyalaryn basqarudyng jana mәneri óz jemisin berude. Ótken jyly qabyldanghan Strategiyany qatang ústanghan Qor basshylyghy, tabandy týrde basty maqsat belesterin baghyndyryp, qaramaghyndaghy kompaniyalardyng qúnyn arttyruda. Atalghan baghyttaghy alghashqy batyl qadamgha kelsek, shyghyndardy ontaylandyrudyng qatang sayasaty týzilip, profilidik emes aktivter retinde baghalanghan artyq jýkten arylu jýrgizilude jәne de «aq jaghaly» qyzmetkerlerdi qysqartyp, siynergiya әserine qol jetkizuge jәne biznesti basqarugha zamanauy IT-sheshimderdi engizuge úmtylys jasaluda.
Ýsh jyl ayasynda Qordyng enshiles kompaniyalarynda shyghyndardy 135 mlrd tengege azaytu josparlanuda. Búl degeniniz, kompaniyalardyng barlyq tobynyng jyldyq tabysynyng besten bir bóligin qúrauda.
Kadrlyq qauqar
«Samúryq-Qazyna» AQ tobynyng enshiles kompaniyalaryn basqarudyng jana mәneri óz jemisin berude. Ótken jyly qabyldanghan Strategiyany qatang ústanghan Qor basshylyghy, tabandy týrde basty maqsat belesterin baghyndyryp, qaramaghyndaghy kompaniyalardyng qúnyn arttyruda. Atalghan baghyttaghy alghashqy batyl qadamgha kelsek, shyghyndardy ontaylandyrudyng qatang sayasaty týzilip, profilidik emes aktivter retinde baghalanghan artyq jýkten arylu jýrgizilude jәne de «aq jaghaly» qyzmetkerlerdi qysqartyp, siynergiya әserine qol jetkizuge jәne biznesti basqarugha zamanauy IT-sheshimderdi engizuge úmtylys jasaluda.
Ýsh jyl ayasynda Qordyng enshiles kompaniyalarynda shyghyndardy 135 mlrd tengege azaytu josparlanuda. Búl degeniniz, kompaniyalardyng barlyq tobynyng jyldyq tabysynyng besten bir bóligin qúrauda.
Kadrlyq qauqar
«Samúryq-Qazyna» shyghyndardy qysqartu salasyndaghy is-qimyldaryn birinshi kezekte әkimshilik-basqarushylyq personal sanyn ontaylandyrudan bastady. Elbasy aitqan «jatypisherler men aramtamaqtardy» qarmaqqa ilu nauqany eki jylgha ekshelgen keng auqymdy qysqartugha úlasty. 2012 jyly qysqartylghandardyng sanatyna Qor kompaniyalarynyng bas kenselerinde istegen 2210 adam ilikti. Búl kórsetkishte 588 adam «Qazmúnaygazgha», 400 qyzmetker «Qazaqstan temir jolyna», al 701 adam holdingting ózge «balalary» men «nemerelerine» tiyesili. Tiyisti sanatqa halyq arasynda «aq jaghalylar» atalatyn әkimshilik-basqarushylyq personal kirgizilgeni, óndiriske qarmaq salynbaghany atap óterlik jayt.
Mysalgha keltirsek, osy qysqartugha baylanysty әkimshilik shyghyndar boyynsha qarajattyng ýnemdelui, byltyr 9,9 mlrd tengege juyqtady. Búl soma ghimaratty jaldau, enbekaqy tóleu, issapargha jiberu, kommunaldyq tólemder, oqu, zeynetaqy jarnasy, salyq alymdary jәne ózge de tólemderden túrady.
«Samúryq-Qazyna» AQ múnymen toqtamay, әri qaray da shyghyndardy qysqartu baghdarlamasy shenberinde ilgeri jyljudy jón kórdi. 2013 jylgha kózdelgen meje – taghy 2356 әkimshilik qyzmetkerdi qysqartu. «Qazaqtelekom» AQ basshysy Quanyshbek Esekeevting pikirinshe, ontaylandyrugha mәjbýrli shara retinde qaramay, biznesti damytudyng mýmkindigi dep baghalaghan abzal. «Shtatty yqshamdau mәselesi – biznesti janghyrtudyng әdisi. Býgingi tanda bizde әkimshilik-basqarushylyq personaldy ontaylandyru ýsh payyz dengeyinde jýzege asyryldy. Bir anyghy, adamdar júmyssyz qalmaydy. Telekommunikasiya naryghyndaghy qyzmetter bәsekege qabiletti bolghandyqtan, әr mamannyng orny erekshe», - deydi ol.
ARTYQ SALMAQ
Astar izdeuding qajeti joq, tek biznes. Shyghyndardy azaytudyng kelesi kezenin osylay ataugha bolady. «Samúryq-Qazyna» AQ 560 profilidik emes aktivter men nysandardy naryqta saudagha salady nemese ortalyq jәne jergilikti memlekettik mekemelerge beredi.
Eng aldymen, profilidik emes aktiv ne degendi jәne onyng Qor qaramaghynda qalay payda bolghanyn tarazylaghan dúrys.
Qysqa da núsqa týsindirsek, profilidik emes aktiv – búl negizgi qyzmetten tys sharua týrleri. Býginde Qor auqymynda profilidik emes nysan retinde birqatar qonaq ýiler, shipajaylar, mektepter, balabaqshalar, sporttyq mekemeler jәne ózge de әleumettik-kommunaldyq nysandar tirkelgen. Búl «Samúryq-Qazyna» AQ tobyndaghy kóptegen kompaniyalargha tәn, tarihy jayttar boyynsha qalyptasqan, jýie qúraushy kәsiporyndardyng әleumettik jýktemesi.
Profilidik emes aktivter men nysandardy qayta qúrylymdaudaghy bastama, baghzy zamannan kele jatqan jәne san qyrly týitkildi tarqatugha septigin tiygizdi. «Qonaq ýiler, shipajaylar siyaqty dýniyelerdi alsaq. Mine, osylardyng barlyghynan, kezinde satyp alynghan nemese salynghan pәterlerden, sporttyq nysandardan, shipajaylardan qútyludamyz. 2015 jyldyng sonyna qaray bizding kompaniyalardyng qúramynda profilidik emes aktivter men nysandar bolmaydy dep boljaudamyz», - dep oiyn jetkizdi Qordyng basqarushy diyrektory Núrlan Rahmetov. Qazirgi kezde, naqty bayyptasaq, 400 aktiv pen nysan naqty iyelikten shygharylyp, 2013-2015 jyldary taghy 150-in iyelikten shygharu mejelenude.
Búl tústa «Biznesting әleumettik jauapkershiligi qayda?» degen saualdyng tuyndaytyny anyq. Jauaby da aiqyn. Qordyng Damu strategiyasynda biznes pen atqarushy organnyng funksiyasy naqty ajyratylghan. Alghashqylary tek tabys tauyp, budjetke audaruy tiyis. Al ol jerden kelesi tarap әleumettik qajettilikterdi belgileydi.
TONNYNG IShKI BAUYNDAY
Jospardyng kelesi qúramdas bóligi, ol toptyng ishindegi kooperasiya. Qor basqarmasynyng kezekti keneytilgen otyrysy barysynda holdingting basqarma tóraghasy Ómirzaq Shókeev aitqanday, janghyrtudyng negizi – ishki kompaniyalar tobynda kompaniyalardyng tauarlar men júmystardy, qyzmet kórsetulerdi satyp alu kólemin kóbeytu.
Onyng sózine qaraghanda, ishki toptyq kooperasiyany engizuden týsetin jyldyq ekonomikalyq tiyimdilik, tek múnay ónimderin satyp alu boyynsha ghana, 6 mlrd tengege baghalanuda.
Mysaldar boyynsha tarqatsaq. Býginde holdingting kóptegen kompaniyalary múnay ónimderin, «Qazmúnaygaz» AQ tobyn ainalyp ótip, deldaldar arqyly satyp alady. Alypsatar «QMG» jaqtan qorjynyn toltyryp, oghan ózining paydasyn qosady da, Qor kompaniyalaryna qayta satady. «Samúryq-Qazyna» AQ basshylyghynyng bastamasy boyynsha, kelesi jyldan bastap, múnay ónimderin jetkizuge degen Qor kompaniyalarymen sharttar tek últtyq operatorlarmen jasalady. Osy orayda, múnday júmystar men qyzmet kórsetulerdi taldauda tek múnay ónimderimen shektelmey, pochta qyzmetterine, baylanysqa, әue tasymalyna jәne taghy basqa salalargha kóz jýgirtu josparlanuda. Ó.Shókeev atap ótkendey, búl jerde naryq jaghdayy negizgi ústanym retinde qalady, yaghny eger kompaniyanyng top ishinde úsynylghan baghadan arzan satyp alatyn mýmkindigi bolsa, tandau óz erkinde. Alayda, syrttan joghary baghamen alghan derekter jolyqsa, qoldanylatyn shara men jaza qatan.
IT-ÓSIM
Qos maqsattaghy qos joba. Birinshisi әri dýiim júrtqa belgilisi – Qor kompaniyalar tobynyng elektrondyq satyp aluynyng tender.sk.kz jobasy. Saudanyng avtomattandyrylghan jýiesi aghymdaghy jyldyng 9 aiynda satyp alularda 8 mlrd tengege juyq qarjyny ýnemdeuge septigin tiygizdi. Ekinshisi – sheteldik menedjmentti júmyldyru. Búl naqty jobalar ayasynda aqshany ýnemdep, kóbeytuge kómektesetin kadrlar. IT-saladaghy, telekommunikasiya men himiya salasyndaghy, kólik baghytyndaghy, logistika men elektr energiyasyndaghy júmys ýshin 22 sheteldik maman tartyldy.
«Adamdardy bosqa júmysqa almay, mәselelerdi sheshetindey alu kerek. Tayauda biz atalghan joba boyynsha alghashqy azamatty, IT boyynsha basqarushy diyrektor Nikolas Maloundy júmysqa qabyldadyq. Oghan 500 mln dollar mólsherinde ýnemdeuge jol ashatyn IT-strategiya jasap shyghu jýkteldi. Strategiya barlyq biznes-ýderisti avtomattandyrugha jәne IT-ónimder men qyzmetter salasynda birtútas júmys standarttaryn engizuge arnalghan», - deydi Ómirzaq Shókeev.
Osylay, 2015 jylgha deyingi ýsh jyldyq baghdarlama «Samúryq-Qazyna» AQ shyghyndaryn 134,8 mlrd tengege qysqartpaq. Búl jerde 2013 jyly 49,9 mlrd tenge, 2014 jyly 35,2 mlrd tenge, al 2015 jyly 49,7 mlrd tenge ýnemdeu kózdelude. Ýstimizdegi jyldyng alghashqy jartysynyng esebinshe, shyghyndar 21,4 mlrd tengege qysqartylghan.
Qor búl júmysty halyqaralyq korporativtik basqaru standarttary ayasynda jýrgizuge niyetti. Kelesi jyldan bastap, enshiles kompaniyalardyng diyrektorlar kenesining nazaryna, aksionerlerding salmaqty kórsetkishterden túratyn jana núsqaulary úsynylmaq. Atqarylghan júmystyng sapasy men merzimin baqylau ýshin, KRI menedjmentke oryndau boyynsha talaptar engizilmek. «Qordyng basty kózdegen maqsaty – kompaniyalar tobynyng úzaq merzimdi qúnyn kóteru. Osyghan baylanysty, biz, memleket mýddesi ayasynda әr júmsalghan tengeni útymdy paydalanudyng barlyq mýmkindigin qarastyratyn bolamyz», - dep týiindedi Ómirzaq Shókeev (surette).
Derekkóz: «Vremya» gazeti.