Qazirgi tanda ómirimizde ghalamtordyng alatyn manyzy zor ekeni belgili. Degenmen,osy uaqytqa deyin býkil adamzat jinaghan bilimning negizi kitapta ekeni dau tudyrmaydy.

Tәuelsiz elimizde jastardyng bilimdi úrpaq qataryna qosyluyna, memleketimizdi odan әri damytugha ýles qosuyna bar mýmkindik jasalghan. Mәselen,aldynghy qatarly oqu oryndarynyng biri sanalatyn әl-Faraby atyndaghy Qazaq últtyq uniyversiytetinde osydan birneshe jyl búryn basshylyq qúramnyng bastamasymen «100 kitap» jobasy qolgha alynghan bolatyn jәne QazÚU studenti oqugha tiyis ýzdik otandyq jәne әlemdik klassikterding shygharmalary tandalyp, tizimi jasaldy. Jobanyng negizgi maqsaty – jastardy kitap oqugha tartu arqyly studentterding mәdeny jәne bilim dengeyin kóteru. Ýlken izdenisti talap etetin  joba әli kýnge deyin ózekti bolyp otyr.

Qara shanyraq «QazÚU-dyng studenti oqugha tiyis 100 kitap jobasy» ayasynda Túraqty damu maqsattarynyng ishindegi 4-maqsat: «Barlyghyna sapaly bilim» ekenin eskere otyra  әl-Faraby atyndaghy Qazaq últtyq uniyversiytetining zang fakuliteti Memleket jәne qúqyq teoriyasy men tarihy,konstitusiyalyq jәne әkimshilik qúqyq kafedrasynyng 2 kurs studentterimen eki topqa bólinip bayqau ótkizdik.Bayqau barysynda studentter kóp oqyghan,kópti biledi degen ústanymdy aityp ótti.Shara 100 kitap tónireginde bolghandyqtan birinshi top S.Seyfullinning «Tar jol,tayghaq keshu» roman-essesin,ekinshi top B.Soqpaqbaevtyn  «Ólgender qaytyp kelmeydi» shygharmalaryn taldaudy jón sanadyq.

Qazaq topyraghynda tarihiy-revolusiyalyq taqyrypqa barghan túnghysh roman- «Tar jol, tayghaq keshu». Shygharma 1916–1919 jyldardyng oqighalaryn qamtidy. «Tar jol, tayghaq keshu» – eng aldymen tarihi, әdeby fakt jәne kórkem mәtin. Romanda ainalada ótip jatqan oqigha, qúbylystardy tereng quatpen beyneleytin әserli joldar jii kezdesedi. Birinde avtor – qaharman halyq basyna týsken auyrtpalyqqa kýnirenedi, birinde iydeologiyalyq qarsylastaryna ashynady nemese ózinin, dostarynyng qatelikterine kýiinedi, búqaranyng anqau, nadandyghyna ashulanady. Tútqynda jatqanda kórgen azap-tauqimetterin eske týsirip,qamyghady, qiyn-qystaqtan halyqpen birge shyghar jol izdep algha talpynady.

Berdibek Soqpaqbaevtyng «Ólgender qaytyp kelmeydi» romany soghys jyldaryndaghy qazaq halqynyng auyr túrmys-tirshiligin, bastan keshken azaly kýnderin suretteytin shygharma. Ýsh bólimnen túratyn shygharmany avtor birinshi dәpter, ekinshi dәpter, ýshinshi dәpter dep ataghan.Romannyng basty keyipkeri – Erkin Mamyrbaev esimdi 15-16 jas shamasyndaghy bozbala. Oqigha Erkin arqyly bayandalyp, bolghan jayttargha Erkinning kózqarasymen bagha beriledi. Erkinning shygharmadaghy obrazy aqkónil, qarapayym, shynshyl, namysshyl qazaqtyng qara domalaq balasy. Romandy taldau arqyly biz naghyz qazaqqa tәn aqkónil beyneni kórdik.Romanda shiyelinisip jatqan belgili oqigha joq, búl shygharma bir adamnyng ómirbayany desem qate bolmas. Bozbala kýnnen bastap, otyzynda orda búzar shaqqa deyin bayandalyp jazylghan shygharma. Kimdi de bolsa qyzyghyna bólep, týigizer, jetkizer oiy bar avtordyng men degen shygharmalarynyng biregeyi.Bir sózben aitqanda, qazaq әdebiyetining shoqtyghy biyik shygharmalar qataryna jatady.

Studentter jýz kitapty oqyghan kezde sanasy jetilip,týisigi keneyedi. Tarihty, dәstýrdi biledi.Adamy qarym-qatynastargha qanyq bolady.Sonyng arqasynda olar tolysyp, jetilip bir jaqsy dengeyge kóteriledi. Sondyqtan tórt jylda kemi jýz kitap oqyp shyqsa keyin ary qarayghy ómirine azyq bolady. Jaqsylyqqa bastaytyn eng izgi qúral osy – kitap.

Ibraeva A.S.,

әl-Faraby atyndaghy Qazaq últtyq uniyversiytetining zang fakuliteti Memleket jәne qúqyq teoriyasy men tarihy,konstitusiyalyq jәne әkimshilik qúqyq kafedrasynyng  professory,z.gh.d.

Ákimjan N.Q.,

әl-Faraby atyndaghy Qazaq últtyq uniyversiyteti  zang fakulitetining magistranty.

Abai.kz