Sot tóreligining әdildigi men ashyqtyghyn qamtamasyz etetin birden-bir jauapty túlgha – sudiya. Alayda jauapkershilig joghary búl qyzmetting talaptary da kóp. Sonyng biri sudiya bolugha kedergi keltiretin aurular tizimi.

Qazaqstannyng Sot әkimshiligi men Densaulyq saqtau ministrligi Qazaqstanda sudiyanyng kәsiptik mindetterin atqaruyna kedergi keltiretin auru týrlerining tizimin әzirledi. Qoghamdyq talqylaudan ótken song búl tizim eki vedomstvonyng birlesken búiryghymen bekitilui tiyis.

Tizimge 33 aurular toby engen:

1. Ayqyn qimyl búzylulary bar ekstrapiramidalyq qúrylymdary airyqsha zaqymdanghan nerv jýiesi aurulary.
2. Piramidalyq jәne mishyqtyq jýiening airyqsha zaqymdanghan nerv jýiesi aurulary.
3. Siringomiyeliya jәne siringobulibiya.
4. Býiirlik amiotrofikalyq skleroz.
5. Kognitivtik funksiyalary (Alisgeymer, Pik aurulary jәne basqalar) airyqsha búzylghan degenerativtik aurular.
6. Epiylepsiya jәne әrtýrli etilogiyanyng epiylepsiyalyq sindromdary.
7. Jayylmaly skleroz.
8. Diffuziyaly skleroz (Shilider leykoensefaliyti men basqalar).
9. Funksiyasy túraqty búzylghan nerv-búlshyq et aurulary.
10. Insulit, túraqty qimyl jәne sezimtaldyq búzyluy men joghary psihikalyq funksiyalary búzyluynyng saldary.
11. Funksiyasy túraqty búzylghan mynaday endokrindik jýie aurulary: tua bitken yod jetispeushiligi sindromy; diffuziyaly zoby bar tua bitken gipoterioz; tua bitken zobsyz gipoteriaz; III-IV dәrejedegi endokrindik oftalimopatiyasymen auyr týrdegi jayylmaly zoby bar tiyreotoksikoz; 1 tipti insulinge tәueldi qant diabeti, auyr týri, túraqty týrde bolmaytyn; auyrlyghy orta jәne auyr nysandaghy akromegaliya, belsendi satysy jәne gipofizarly irilik; auyrlyghy ortasha jәne auyr nysandaghy IYsenko-Kushing auruy, Nelison sindromy; aliveolyarly gipoventilyasiyadan bolatyn, semiruding eng songhy dәrejesi; tolyq gipopituitarizm, auyr nysany, túraqty týrde bolmaytyn; gipofizdi nanizm; funksiyasy túraqty búzylghan endokrindik organdardyng isikteri.
12. Ortalyq nerv jýiesining funksiyalary aiqyn búzylghan qatersiz isikteri.
13. Gemoblastozdar: kókbauyrdyng eriytermiyadan keyingi miyeloidty metaplazasy bar eriytermiya; akselerasiya men blasty kriz satysyndaghy sozylmaly miyeloleykoz; túraqty anemiyadan bolatyn sozylmaly limfoleykoz; limfogranulomatoz (is jýzinde sauyqqandardy qospaghanda); jiti leykoz (is jýzinde sauyqqandardy qospaghanda); kóptegen miyeloma (2-3 dәrejesi); gemofiliya; Villiy-Brand auruy; idiopatiyalyq trombositopeniyalyq purpura (tiyimsiz splenektomiya kezinde); Randu-Osler auruy (gemorragiyalyq sindrom kezinde); túqym qualaytyn trombositopatiyalar (gemorragiya bolghan jaghdayda).
14. Gemorragiyalyq diatezder.
15. III dәrejeli qan ainalym qyzmetining jetkiliksizdigi (QJ) bar jýrek jәne jýrekqaptyng sozylmaly aurulary.
16. Jýrekting iyshemiyalyq auruy: stenokardiyanyng jii ústamalary (funksiyalyq klass (FK) III-IV).
17. III satydaghy giypertoniyalyq auru.
18. Yrghaqtyng búzyluymen qatar jýretin jýrek aurulary: JQJ 1 minutta keminde 50 nemese esten tanu jaghdaylarymen qatar jýretin sinustyq týiin, A-V blokadalar funksiyasynyng búzyluy; ústamaly qarynsha tahikardiyasy, qarynsha ekstrasistoliya (Laun boyynsha III-IV); EKG-da QT intervalyn 440 milliysekundtan asa úzartu.
19. Qolqa men arteriyanyng kez-kelgen bólimderining anevrizmderi men qatparlanuy.
20. Kesh satydaghy revamatoidty artriyt.
21. Basqa organdar nemese jýieler zaqymdalghan jýielik qyzyl jegi.
22. Barlyq satydaghy ýdemeli jýielik skleroz.
23. 2-3-dәrejedegi býirek qyzmetining jetkiliksizdigi bar sozylmaly gepatitting aiqyn nysandary.
24. Portaldy giypertenziyasy bar bauyr sirrozy.
25. Ish ótu sindromy men jii qan ketui bar toq ishekting túqymynda bar diffuziyaly polipozy.
26. Kron auruy jәne jii asqynulary men qaytalaghan qan ketuleri bar basqa da tәn emes kolitter.
27. 2-3 satyly sozylmaly býirek qyzmetining jetkiliksizdigi bar (SBJ) sozylmaly býirek aurulary.
28. Vestibulyarly qyzmetting búzyluy, onyng ishinde Menier auruy.
29. Bir jәne eki jaqty (sybyrlap sóileudi keminde 3 metrden qabyldau) estudi elektroakustikalyq týzetumen (estu apparattaryn kem degende 6 metrden sybyrlap sóileudi qabyldau dengeyine deyin tandau) jaqsartu mýmkin bolmaghan jaghdayda onyng kez-kelgen etiologiyasynyng túraqty tómendeui.
30. Kózding kórmeui.
31. Auyr túraqty nemese jii asqynatyn auyrsynu qúbylystary bar sozylmaly jәne úzaqqa sozylghan psihikalyq búzylular.
32. Maskýnemdik, nashaqorlyq, uytqúmarlyq.
33. Psoriaz, kýldireuik, ihtioz nysanyndaghy dermatozdardyng auyr nysandary.
34. Sәikesinshe, sudiya bolugha ýmitkerler medisinalyq kuәlandyru kezinde ózinde atalghan syrqattardyng joghyn dәleldeui tiyis.

Abai.kz