«Mass-media turaly» Zandy iske asyru maqsatynda әzirlengen akkreditasiyalaudyng Ýlgilik qaghidalary jobasy qazir әleumettik jeliler men BAQ-ta yzu-qyzu talqy tudyruda. Jurnalist Tamara Vaali bastaghan bir top BAQ ókilderi atalghan ýlgilik jobagha qatysty ózderining syny pikirlerin bildirude.

Osyghan qatysty QR Mәdeniyet jәne aqparat ministri Aida Balaeva óz týsiniktemesin jariyalady.

Suret: primeminister.kz saytynan alyndy

Aida Balaeva, ministr:

– Qúrmetti әriptester! Býginde kәsiby media qauymdastyghy «Mass-media turaly» Zandy iske asyru maqsatynda әzirlengen akkreditasiyalaudyng Ýlgilik qaghidalary jobasyn qyzu talqylauda. Osyghan oray onyng keybir tústaryn naqtylay ketkim keledi.

Jalpy atalghan qújat jobasy qoldanystaghy erejelermen salystyrghanda asa kóp ózgermegen.

Mysaly, akkreditteuden bas tartu negizderi turaly erejelerge toqtalsaq. Búl BAQ-tyng júmys isteuin uaqytsha toqtatu nemese mýldem jabu jәne resmy reestrde tirkelmegeni turaly sot sheshimi kýshine engen jaghdayda iske asady.

Odan ózge, jurnalistter arasynda eng kóp súraq tudyrghan Erejening 10-tarmaghyna, atap aitqanda BAQ ókilderining qanday talaptardy saqtauy kerektigine toqtalamyn.

Birinshiden, kez-kelgen jurnalist qay BAQ atynan akkreditasiyadan ótse, sol redaksiyagha ghana aqparatty jinap, jariyalay alady. Alayda jurnalistke birden birneshe BAQ atynan akkreditasiya alugha eshkim tiym salmaydy.

Ekinshiden, búl talap belgili bir oqighagha/is-sharagha qatysty jurnalisterding jeke pikirleri men ústanymdaryn әleumettik jelilerdegi jeke akkaunttarynda bildiruge qatysy joq.

Ýshinshiden, reglament mәselesine keletin bolsaq, qoldanystaghy erejelerde qazirding ózinde is-sharagha qatysushylardyng taqyrypty, uaqyt tәrtibin, qoghamdyq tәrtipti saqtauyn jýrgizushi (yaghni, is-shara moderatory) qamtamasyz etetini qarastyrylghan.

AQSh pen Europalyq Odaqtyng jәne halyqaralyq úiymdardyng halyqaralyq tәjiriybesi kórsetkendey, belgilengen erejelerdi, sonday-aq zannamany búzghan jaghdayda jurnalist is-sharalargha qatysu qúqyghynan jәne akkreditasiyadan aiyrylady. Mysaly, Europarlamenttegi BAQ qyzmetin retteytin Erejede týsirilimge rúqsat etilgen arnayy oryndar qatang týrde belgilengen.

Tórtinshiden, erejede әrbir memlekettik organnyng nemese úiymnyng belgili bir is-sharanyng reglamentin ózi bekitetindigi kórsetilgen. Búl rette Ministrlik uәkiletti organ retinde aqparatqa qoljetimdilik qaghidattaryn jәne jurnalisterding erekshe mәrtebesin saqtau mәseleleri boyynsha atalghan reglamentti әzirleu boyynsha tiyisti úsynystaryn jiberetin bolady.

Besinshiden, erekshe manyzdy memlekettik obektilerge kiru jәne sol mekemelerdegi rejimderdi ústanu da qoldanystaghy zannamany saqtau men qauipsizdikting ainymas bóligi bolyp tabylady.

Qorytyndylay kele, aqparatqa qoljetimdilikti qamtamasyz etu men jurnalisterding mәrtebesin arttyru – әrqashan Ministrlik qyzmetining basty basymdyghy ekenin taghy da jetkizgim keledi.

Suret: Abai.kz

Núrgeldi Ábdighaniyúly, jurnalist:

– Qazaqstannyng Mәdeniyet jәne aqparat ministrligi «Ashyq ÝEÚ» portalynda qoghamdyq talqylau ýshin «Jurnalisterdi (búqaralyq aqparat qúraldarynyng ókilderin) akkreditteuding ýlgilik erejelerin» jariyalaghanyn bәrimiz bilemiz. Osyghan qatysty biri qoldaytyn, biri – qarsy jazbalardyng tuyndap jatuy qalypty jayt. Biz «Jana Qazaqstandy» demokratiyalyq ústanymdaghy elge ainaldyrugha Alash júrty bolyp qadam bastyq.

Osy orayda: «Ýlgi erejening mәtinine qarasaq, Mәdeniyet jәne aqparat ministrligi jurnalisterdi vedomstvogha qajetti shenberge «quyp» jiberuge tyryspaydy.

Erejede akkredittelgen jurnalisting ony akkredittegen memlekettik organnan tek akkreditteuge ótinish berilgen BAQ-ta aqparat jinau jәne taratu mindeti belgilengen. Búl degeniniz jurnalist osy aqparatty basqa BAQ-ta, aitalyq, ózining әleumettik jelidegi akkauntynda, ózining telegram-arnasynda jariyalay almaydy degendi bildiredi.

Degenmen, Qazaqstan Konstitusiyasynda aqparatty zanmen tyiym salynbaghan kez kelgen tәsilmen erkin alu jәne taratu qúqyghy belgilengen. «Mass-media turaly» zanda aqparatty taratugha shekteu qoyylmaghan. Al Ýlgilik erejeler Mәdeniyet jәne aqparat ministrining búiryghymen bekitiledi, yaghny búl zangha tәueldi akt, zang emes!

Mәdeniyet jәne aqparat ministrining búiryghy el Konstitusiyasyna qayshy keledi», - degen jazbany Aynúr Koskina ózining әleumettik jelisinde jariyalady.

Osy dauly pikirdi bastaghan әriptesimizge Memlekettik satyp alu turaly Qazaqstan Respublikasynyng Zany 2015 jylghy 4 jeltoqsandaghy № 434-V QRZ bir qarap shyghuyn ótinemiz. Memleket qanday qadam jasamasyn halyq ýshin jasaydy. Jәne elimizde qabyldanghan әrbir Zang men zandyq qúqyghy bar erejelerde mýddesine halyqqa qarsy keletin dýniyeler joq. Bәri de tiyisti organdar men halyq saylaghan deputattardyng talqysynan ótip baryp, zang jýzinde bekiydi.

Al, endi aqparatqa memlekettik organdardan tek akkredittelgen jurnalister ghana qol jetkize alatyndyghy qazaqtyng qara tilimen aitsaq, «shymshyqty tek qasapshy soysyn» degendi bildiredi. Al, denesi Qazaqstanda, oiy – ózge jaqta jýrgen jurnalister jergilikti ereksheligimizdi, últtyq dilimizdi úghynbay, bәrin qaralap, bastan ayaq tónkerip jatsa ne bolghanymyz? Osy jaghyn da atalghan ýlgini talqylaghan shaqta eskeruimiz kerek siyaqty. Ózgege kózsiz ilesude qazaqtyng qara tilimen aitqanda, «attygha ilesem dep, jayaudyng tany aiyrylypty» bolyp shyghady.

Dәl qazir Mәdeniyet jәne aqparat ministrligi - aqparatqa qol jetkizu jónindegi uәkiletti organ retinde halyqpen tyghyz baylanys jasap otyr. Nege deseniz akkreditteuding iyisi tanauyna barmaytyn, biraq sauatty belsendi azamattar әleumettik jelide tap sol akkreditten jurnalister aitpaytyn hәm jazbaytyn shyndyqty shyryldatyp júrtqa jariya etip keledi. Búl degeniniz Memlekettik organdar aqparat iyeleri retinde óz júmysy turaly aqparatqa elimizding barlyq azamattarynyng qoljetimdiligin qamtamasyz etip keledi degen sóz.

Mәdeniyet ministrligi tap osy әlemjeli jurnalisterimen istes bolyp, aitqan uәjdi sózderinen qorytyndy shygharuda. Jurnalisterding kәsiby qyzmeti ýshin jaghday jasau jónindegi mindeti Mәdeniyet ministrligining moyyna jýktelgendigin osy «Jurnalisterdi (búqaralyq aqparat qúraldarynyng ókilderin) akkreditteuding ýlgilik erejelerinen» bayqay alamyz.

Sondyqtan qyzbalyqqa salynbay aqty aq, qarany qara dep, bayypty talqygha salghanymyz layym!

Abai.kz