Batys Qazaqstan oblysyndaghy Bórli audany әkimdigining 2009 jylghy 9 mausymdaghy №455 qaulysymen jәne 2009 jylghy 11 mausymdaghy audandyq mәslihattyng №12-5 sheshimimen Aqsay qalasyndaghy «Zavodskaya» kóshesine QPO b.v. kompaniyasyn 2006 jyldyng 17 qazanynan beri basqaryp kele jatqan aghylshyn azamaty Rodjer Fokstyng esimin berdi. Qazir «jana» kóshening su jana atauy qos tilde - qazaq jәne aghylshyn tilderinde ilinip te ýlgergen.

Batys Qazaqstan oblysyndaghy Bórli audany әkimdigining 2009 jylghy 9 mausymdaghy №455 qaulysymen jәne 2009 jylghy 11 mausymdaghy audandyq mәslihattyng №12-5 sheshimimen Aqsay qalasyndaghy «Zavodskaya» kóshesine QPO b.v. kompaniyasyn 2006 jyldyng 17 qazanynan beri basqaryp kele jatqan aghylshyn azamaty Rodjer Fokstyng esimin berdi. Qazir «jana» kóshening su jana atauy qos tilde - qazaq jәne aghylshyn tilderinde ilinip te ýlgergen.

Búl aqparat halyqtyng qúlaghyna alghash tiygende ziyaly qauym әjeptәuir dýrligip qaldy. «Búl ne masqara?! Shetel azamatyna kóshe bergen degen ne súmdyq?! Onyng ýstine tiri adamgha?» degen uәjdi pikir oblystaghy keybir últjandy basshylardyng auzynan da shyqqan edi. Jergilikti basylymdarda da qarsylyq tanytqan túrghyndardyng maqalasy dýrkin-dýrkin jaryq kórdi. Onyng ýstine Qazaqstan Respublikasy Ýkimetining 2005 jylghy 25 qantardaghy №45 qaulysymen bekitilgen «Qazaqstan Respublikasy memlekettik-onomastikalyq júmys tújyrymdamasynyn» «eldi mekender men kóshelerge qanday enbek sinirgenine qaramastan tiri kisining aty berilmeui kerek» dep soqyrgha tayaq ústatqanday qyp kórsetken tarmaqshasy bar, kóshe, eldi meken ataularyn ózgertuge moratoriy jariyalaghan memlekettik hatshy Qanat Saudabaevtyng 2009 jylghy 15 qantardaghy №32-28.41 haty jәne bar. Soghan oray «Audan әkimdigi men audandyq mәslihattyng sheshimi zansyz eken, kýshi joyylatyn bolypty» degen qauesette taraghan. Solaqay sheshimning jelkesi kóp keshikpey qiylatyn bolar degenbiz. Sóitsek, olay bolmay shyqty. Az-kem tynyshtyq әlgi sheshimdi qalay da zandastyrudyng jolyn izdeuge ketse kerek.

Sonymen, sheshim shyqty. Kóshe atyn ózgertude bórlilik әkimdik pen audandyq mәslihat «Qazaqstan Respublikasynyng әkimshilik-aumaqtyq qúrylysy turaly» Zannyng «audandyq manyzy bar qalalardaghy alandargha, kóshelerge, sayabaqtargha, skverlerge, kópirlerge jәne basqa da qúramdas bólikterge at qon, olardyng atyn ózgertu turaly jәne ataularynyng transkripsiyasyn ózgertu turaly mәselelerdi sheshedi» degen 12-babyn basshylyqqa alypty. Osy sheshimning dúrystyghyna oblys әkimi Baqtyqoja Izmúhambetov te bas iyzepti deydi biletinder. «Itke dúghalyq joq edi, riza boldym ghoy úsha men tósine» degendey, basshylardyng Foks myrzagha kóshe atyn beruge nege qúmar bolghany da týsinikti: Qarashyghanaq kenishine 40 jyl qoja bolyp otyrghan QPO b.v. kompaniyasy әlgi kósheni asfalittaugha 48 million tenge bóledi eken-mys...

...Aytpaqshy, kýni keshe Rodjer Foks kóshesin asfalittau bastalypty. «BGS-Aqsay» JShS jýrgizip jatqan júmys sapasyn QPO b.v. mamandary ózderi qadaghalap otyrghan kórinedi. Aqiqatyn aitayyq, әlgi Foks kóshesining túrghyndary jarylqaushylarynyng jolynda óluge bar deydi. «Bizding kóshege osydan basqa at keregi joq!» dep bir kisidey qol qoyyp, barmaghyn basqan hatty әkimdik «túz kózirdey» salmaqtap ústap otyrsa kerek.

Oral qalasynyng túrghyny Talghat Qatauov degen azamat Oraldan shyghatyn «Ayna» gazetine joldaghan «Shәkimovting shúghyl sheshimi shu shyghardy» atty hatyna Abay atamyzdyng «Payda oilama, ar oila!» degen qanatty joldaryn epigraf etip alghan eken.

«Reseyding bes oblysymen shekaralas Aq Jayyq ónirinde onsyz da til mәselesi qordalanyp, orystanghan jer-su attarynyng әli kýnge deyin 60 payyzy qazaqsha ataugha ózgertilmey otyrghanda, sheneunik Shәkimovtyng shúghyl qaulysy men birauyzdan qabyldanghan halyq qalaulylarynyng sheshimi jyghylyp jatqan tilimiz ben «-ov,-ev» ten aiyryla almay otyrghan últymyzgha júdyryq bolyp tiydi. Olar «Memlekettik til» turaly Zannyng qabyldaghanyna 20 jyl tolu qarsanynda óz eli men halqyna últ abyroyyn ayaq asty etetin «syi» tartu etip otyr. Ózge elding alpauyt bay adamyna boy úra tabynyp, ony artyq sanap, esimin úlyqtau - qoghamgha jasaghan zor qiyanat», - dep jazady Talghat Túrsynghaliyúly.

«Foks últ bolyp qalyptasuymyzgha, ruhany qúndylyqtarymyzdy nasihattaugha jәne halyqtyng әleumettik jaghdayy men adam faktoryn arttyrugha ýles qospaghany ayan. Mýmkin, búrynghy «Zavodskaya» kóshesin asfalittau ýshin azyn-shoghyn aqsha bergen bolar. Onday jaghyn eskere bersek, elimizde strategiyalyq manyzy bar iri kәsiporyndardyng barlyghy da shetel azamattarynyng qolynda emes pe? Qaraghandy kómirin kósip jútyp jatqan ýndilik Lakshmy Mittal men bizding jerding ken qazbalary arqyly bayyp, әlemge tanylghan evrey A.Mashkeevich, qaptaghan investor qara qytaylar «enbegimiz bar, aqsha berdik, qúbyr jýrgizdik, jana ýlgidegi zәulim ghimarattar saldyq» dep elding jer-su attaryn óz esimderimen atauyn súrasa, olardyng aty-jónin bere salamyz ba... Býite bersek, erteng Qazaqstannyng kendi aimaqtarynyng birinen Mitall oblysy, Mashkevich qalasy degen eldi mekenderding atauy payda boluy әbden mýmkin ghoy. Sol sebepti qalyng búqara tarapynan is nasyrgha shappay túrghanda mynaday últtyq manyzy bar teris әreketterge el-júrt bolyp tosqauyl qoyyluy kerek. Bórlilik sheneunikter atalghan qauly men sheshim kýshin ózderi joyyp, aqparat qúraldary arqyly halyqtan keshirim súrap, «Zavodskaya» kóshesine últyna enbegi singen Alash ardaqtylarynyng birining esimin beruge tiyis», - dep týiindeydi avtor «Ayna» gazetinde jariyalanghan hatynda.

Amanatqa qiyanat bolmasyn, Talghat Túrsynghaliyúlynyng taghy bir úsynysyn aita keteyik: «Eger jergilikti biylik iyeleri Foksti qatty jaqsy kórip, eske alghysy kelse, óz esimderin, bala-shaghasy men ýy januarlarynyng atyn «Rodjer Foks» dep ózgertsin. Al elimiz ben jerimizding atauynda sharuasy bolmasyn!» - deydi ol.

Belgili zanger, últjandy azamat, «Órken» qoghamdyq birlestigining tóraghasy Abzal Qúspanov ta jogharydaghy sheshimning últtyq namys pen memleket bedeline núqsan keltiretinin aitady.

- Halyqtyn, ziyaly qauymnyng qarsylyghyn, qoghamdyq pikirding betalysyn bayqaghan son, jergilikti biylik rayynan qaytuy tiyis edi. Sol kezde Rodjer Foks te ózi az kýn dәmin tatqan Qazaqstan turaly jaqsy oida qalyp, «qazaqtar - namysty halyq eken» dep syilap keter edi. Ókinishke qaray, biylik osy bir qazaqtyng namysyn taptaytyn sheshimdi qyzghyshtay qoryp, zandastyrugha kýsh saluda. Biraq búl bola qoymas. Óitkeni ýstirt qaraghannyng ózinde audan әkimdigi men audandyq mәslihattyng búl sheshiminde mynaday qos birdey zanbúzushylyq bar:

Birinshiden, býgingi Syrtqy ister ministri hәm memlekettik hatshy Qanat Saudabaevtyng eldi meken, kóshe ataularyn ózgertuge jasaghan moratoriyi atalghan sheshim shyqqan sәtte óz kýshinde bolatyn.

Ekinshiden, qanday enbegi bolghanyna qaramastan tiri adamgha kóshe, eldi meken, t.b. ataularyn beruge bolmaydy degen Ýkimet qaulysy bar.

«Zanger retinde aitarym, Bórli audandyq mәslihaty shygharghan sheshimning zansyzdyghyn sot aldynda dәleldep shygha alatynyma 100 payyz senimdimin. Tipti oblystyq dengeyde әdildik taba almaghan jaghdayda Astanagha, Jogharghy Sotqa deyin barugha әzirmin. Al ol jaqta últtyq namysy joghary azamattar jeterlik», - deydi Abzal Temirghaliyúly.

Abzal Qúspanov jaqynda «Órken» qoghamdyq birlestigining atynan әlgi  mәseleni Bas Prokuraturanyn, QR Parlamentining nazaryna úsynyp, «Egemen Qazaqstan» gazetine resmy hat joldapty.

«Abay.kz»-nyng anyqtamasy:

«Qarashyghanaq Petrolium Opereyting b.v.» kompaniyasynyng bas diyrektorlyghyna 2006 jyldyng 17 qazany kýni taghayyndalghan Rodjer Foks «By Djy Grupp» (búrynghy «British Gas») kompaniyasynda 25 jyl boyy qyzmet etipti. Ol Úlybritaniya, Braziliya, Egiypet jәne Filippin memleketterinde asa iri energetikalyq jobalargha basshylyq jasaghan maman retinde tanymal. Fokstyng alghashqy mamandyghy injener eken, keyin jobalau menedjmenti salasynda ghylymy ataq alghan.

Qarashyghanaqqa kelgenge deyin Rodjer Foks Egiypettegi ELNG konsorsiumynda bas atqarushy diyrektor bolghan kórinedi.

P.S. Biz internetti sharlap kórip, Braziliya men Egiypette, tipti Tynyq múhityndaghy shaghyn araldarda ornalasqan Filippin memleketinde Rodjer Fokstyng atyna berilgen kóshe, eldi meken, t.b. ataulary turaly mәlimet úshyrastyra almadyq. Atalghan elderding tili men tarihyn jaqsy biletin oqyrmandarymyzdan mәselening anyq-qanyghyna jetuge kómektesuin ótinemiz.