AQSh bastaghan NATO songhy jyldary әskery shyghyndardy úlghaytu mәselesine baylanysty ortaq mәmilege kele almay keledi.

AQSh-tyng jana saylanghan preziydenti Tramp NATO-gha mýshe elderdi qorghanys shyghyndaryn jalpy ishki ónimning (JIÓ) 5%-yna deyin úlghaytugha shaqyrghannan keyin, NATO Bas hatshysy Mark Rutte de mýshe memleketterdi qysymgha aluyn kýsheytti.

Mark Rutte 13-i kýni NATO-gha mýshe elderge әskery shyghyndardy aitarlyqtay úlghaytudy bolmasa orys tilin qazirden bastap ýirenudi eskertti.

Rutte búl turaly Europarlamentting sol kýngi Syrtqy ister komiyteti men Qauipsizdik jәne qorghanys kishi komiytetining birlesken otyrysynan keyingi súraq-jauap otyrysynda aitty.

Rutte NATO-gha mýshe elderding ýshten ekisi qazir 2014 jyly belgilengen «qorghanysqa ishki jalpy ónimning 2 payyzyn júmsau» maqsatyna jetkenimen, búl olardy «reseylik qauipten» qorghau ýshin әli jetkiliksiz ekenin mәlimdedi.

«Biz qazir qauipsizbiz, biraq tórt-bes jyldan keyin bәri basqasha bolady», - dedi Rutte, «eger siz ózgermeseniz, orys tilin ýireniniz nemese Jana Zelandiyagha kóshiniz bolmasa qazir (әskeri) shyghyndardy kóbeytudi sheshiniz».

Rutte: «Men jay ghana (әskeri) shyghyndardy kóbeytkeninizdi qalaymyn! naqty meje belgilep túrgham joq, tek 2% dyng jetkilikti emes ekenin aitqym keldi», - dedi.

Rutte sonymen birge NATO-nyng birdey kólemdegi qaru-jaraq pen oq-dәrilerdi óndiruge NATO-gha bir jyl qajet bolsa, Reseyge ýsh ay ghana qajet ekenin atap ótti. Ol Mәskeudegi jaghdaydyng jaqsy ekenin aitty, óitkeni «olarda bizdegidey burokratiya joq» dedi.

Rutte búghan deyin de NATO-gha mýshe elderdi әskery shyghyndardy kóbeytuge shaqyrghan. 2024 jyldyng jeltoqsanynda Rutte saraptama ortalyghynyng is-sharasynda keybir elderling әleumettik qamsyzdandyrudy qysqartu arqyly qorghanys salasyn qarjylandyrudy úlghayta alatynyn aitqan.

Tramptyng Aq ýige oralatyny aiqyn bolghannan keyin NATO-gha mýshe elderding әskery shyghyndaryn úlghaytu turaly pikirtalastar qaytadan qyza týsti. 7 qantarda Tramp NATO-gha mýshe elderden qorghanys shyghyndaryn JIÓ-ning 5%-yna deyin úlghaytudy súrady. Búl kórsetkish NATO-nyng qazirgi maqsatynan eki ese artyq.

Ázirge NATO-nyng birde-bir elining qorghanys shyghyndary AQSh-ty qosqanda JIÓ-ning 5 payyzyna jetpeydi. Búl kórsetkishke eng jaqyn el Polisha bolyp tabylady, onda 2024 jyly qorghanys shyghyndary JIÓ-ning 4,12%-yn qúraydy. Biylghy jyly ony 4,7%-gha deyin arttyrudy josparlap otyr, AQSh-tyng qorghanys shyghyndary 2024 jyly JIÓ-ning 3,4%-yn qúraydy. Ishki jalpy ónimning 2 payyzdyq kórsetkishin, NATO-gha mýshe 32 memleketting 23-i ghana orynday aldy.

Abai.kz