«Kólik-logistika sektoryn damytu – strategiyalyq mәni airyqsha basymdyq. Elimiz Euraziya qúrlyghynyng dәl ortasynda ornalasqan. Búl – bizge әlemdik bәsekede zor mýmkindik beretin artyqshylyq. Biz keyingi úrpaqqa joghary sapaly avto jәne temirjoldardy qaldyruymyz kerek», - degen edi Qasym-Jomart Toqaev.

2024 jyly qúrylys, qayta janartu jәne jóndeu júmystarynyng jalpy kólemi 12 myng shaqyrym joldy qúrady. Búl - rekordtyq kórsetkish. Jol qúrylysy mausymynda respublikalyq manyzy bar avtomobili joldaryn qayta janghyrtu jәne jóndeu jobalaryna 25 mynnan astam adam men 10 mynnan astam arnayy tehnika júmyldyryldy.

7 myng shaqyrym joldyng qúrylysyayaqtaldy. Atap aitqanda, Qaraghandy – Almaty, Taldyqorghan – Óskemen, Aqtóbe – Qandyaghash jәne Atyrau – Astrahan kýre joldaryndaqúrylys júmysy bitti. Jobalardy iske asyru kólikterding qauipsiz ótuin qamtamasyz etuge, jol jýru uaqytyn edәuir qysqartugha, joldyng ótkizu qabiletin arttyrugha, el aimaqtary arasyndaghy kólik baylanysyn aitarlyqtay jaqsartugha mýmkindik berdi.

Ákimdikter jergilikti manyzy bar 3,6 myng shaqyrymnan astam joldy paydalanugha berdi. Jóndeu júmystarynyng eng kóp kólemi Qostanay, Soltýstik Qazaqstan, Shyghys Qazaqstan, Aqtóbe jәne Pavlodar oblystarynda oryndaldy. Qostanay oblysynda 655 shaqyrym jol, Soltýstik Qazaqstan oblysynda 611 shaqyrym, Shyghys Qazaqstan oblysynda 305 shaqyrym, Aqtóbe oblysynda 301 shaqyrym, Pavlodar oblysynda 272 shaqyrym júmystary ayaqtaldy.

Jol-qúrylys mausymyna 200-den astam otandyq kompaniya qatysty. Jol-qúrylysyna paydalanylghan materialdardyng ishinde otandyq ónimning ýlesi shamamen 96%-dy qúrady. Jýrgizilgen júmystardyng arqasynda jergilikti joldardyng normativtik jaghdayy úlghayyp, respublika boyynsha orta eseppen 89%-gha jetti. Salystyramaly týrde 2019 jyly búl kórsetkish 68% qúraghan.

Ýsh iri infraqúrylymdyq joba jýzege asyryldy. Olardyng qatarynda Ortalyq Aziyadaghy eng úzyn dep tanylghan  Shyghys Qazaqstan oblysyndaghy Búqtyrma su qoymasy arqyly ótetin kópir, Týrkistan oblysyndaghy Shaqpaq baba asuyndaghy qos joldy tonnel jәneAlmaty oblysyndaghy Shamalghan stansiyasyndaghy temirjol ótkeli bar.

Ár nysannyng óz artyqshylyghy bar. Shyghys Qazaqstan oblysyndaghy jalpy úzyndyghy 1316 metrdi qúraytyn Búqtyrma su qoymasy arqyly ótetin kópir jeti audandy baylanystyrady. Kópirdi kólikpen ótu uaqyty 4 minutty qúraydy.Týrkistan oblysyndaghy jalpy úzyndyghy 840 metr qúraytyn Shaqpaq baba asuy arqyly tonnel qolaysyz aua rayyna qaramastan ýzdiksiz әri qauipsiz kólik qozghalysyn qamtamasyz etedi. Joba «Batys Europa – Batys Qytay» halyqaralyq kólik dәlizining bir bóligi. Almaty oblysyndaghy Shamalghan stansiyasyndaghy ótkelding úzyndyghy 6 shaqyrymdy qúraydy,  temirjol ótkeli kólikterdinqauipsiz ótuine mýmkindik beredi.

2024 jylghy qúrylys mausymynyng qorytyndysy boyynsha Balqash, Alakól, Bókey-Orda, Altay, Bayanauyl últtyq parki jәne t.b. turistik oryndargha deyin kólik qozghalysyashyldy.

Qazaqstanda jalpy úzyndyghy 1100 shaqyrymqúraytyn ýsh iri temir jol qúrylysy jýzege asyryluda: «Dostyq – Moyynty», «Almaty ainalma temir joly» jәne «Darbaza – Maqtaaral» bar. Jobalardy jýzege asyru qazaqstandyq ónimning ýzdiksiz eksporttykeneytuge mýmkindik berip, elding tranzittik әleuetin arttyrady. Biyl Dostyqtan Moyyntygha deyin temirjoldyng qúrylysy ayaqtalady. Uchaskening ótkizu qabileti 5 ese artady. Sonymen qatar, biyl Almatyny ainalyp ótuge mýmkindik beretin temir joldyng qúrylysy ayaqtalady. Búl aimaqtaghy temirjol jelilerine týsetin jýktemeni azaytugha yqpal etedi. «Darbaza-Maqtaaral» jobasy Ontýstik Qazaqstan ónirin halyqaralyq tranzittik dәlizderge jalghaytyn bolady.

2024 jyly 1400 shaqyrym temirjol jóndelip, 143 vagon  satyp alyndy.
Býgingi tanda osy temir jol jobalaryn salu shenberinde shamamen 2,7 myng júmys orny ashylyp, 1,4 mynnan astam tehnikajúmyldyryldy. Temirjol jelisin salu jәne qayta qúru el ekonomikasynyng damuyna serpin beredi.

Jalpy úzyndyghy 4,7 myng shaqyrymdy qúraytyn jana jol jobalar kezen-kezenimen iske asyrylady. Onyng 3,7 myng shaqyrymy I sanatty, al qalghan 1 myng shaqyrym II sanatty joldar bolady. 2025 jyly qúrylysy bastalatyn jobalar:

• «Aqtóbe – Úlghaysyn» (234 shaqyrym),
• «Qaraghandy – Jezqazghan» (572 shaqyrym),
• «Saryaghash qalasynyng ainalma joly» (102 shaqyrym),
• «Qyzylorda qalasynyng ainalma joly» (20 shaqyrym),
• «Atyrau – Dossor» (86 shaqyrym),
• «Rudnyy qalasynyng ainalma joly» (16,9 shaqyrym),
• «Janaózen – Kendirli» (156 shaqyrym),
• «Petropavl qalasynyng ainalma joly» (8 shaqyrym).
Búl bastamalardy jýzege asyru arqyly jergilikti biznes pen kәsiporyndar damidy. 2025 jyly jana jol jobalaryn iske asyru ayasynda 31 myng júmys orny ashylyp, qosymsha investisiya tartylady. Kópjolaqty joldar jol-kólik oqighalarynyng aldyn alyp, olardy azaytugha yqpal etedi.
Temirjol jәne avtomobili joldaryn salu menqayta janartu iskerlik belsendilikti edәuir jaqsartady, medisinalyq jәne bilim beru mekemelerine, azyq-týlik dýkenderine, mәdeny ortalyqtargha jәne t.b. qoljetimdilikti qamtamasyz ete otyryp, azamattardyng jaghdayyn jaqsartugha baghyttalghan.

Abai.kz