Sergey Lavrov, jetpis beske kelgen jasyna qaramastan (1950 j. 21 nauryz),  Resey Federasiyasy siyaqty territoriyalyq alyp memleketting Syrtqy ister ministri qyzmetin tabany taymay 2004 jyldyng 9‑nauryzynan atqaryp keledi. Ol Mәskeu qalasynyng tumasy. Sol qalada №607‑shi aghylshyn tilin terendete oqytatyn mektepti, 1972 jyly MGIMO‑ny bitirip, aghylshyn, singal, fransuz tilin mengergen diplomat diplomyn alghan. Ártýrli diplomatiyalyq qyzmet atqaryp, 1992 jyly alghash ret RF SIM orynbasary boldy. Keyin osy mekemeni basqarudy óz qolyna aldy.

ÓTIRIKTI OIDAN QÚRASTYRU DA ‑ ÓNER

IYә, onyng búl ministrlikke basshy bolyp kelui kezi Resey preziydentining Europada, sonyng ishinde Germaniyada «Jana tiptegi progressshil preziydent» degen ataghy jer jaryp túrghan kez edi. Sondyqtan, shet tilderdi jetik mengergen S.Lavrovtyng da Batystaghy obrazy janymdy qalyptasty. Tek qana, 2008 j. Putin Munhendegi qauipsizdik konferensiyasynda sóilegen sózinde ózining SSSR siyaqty alyp memleketting kýireuin «tendesi joq apat» dep atap, qazirgi Reseyding endi KSRO‑nyng funksionaldy mindetterin atqaruy onyng «tarihy missiyasy» degen sarynda sóz sóilegen smong ghana, batys tiksinip qaldy. Biraq, ol RF men Europa arasyndaghy ekonomikalyq jәne ózge qatynasqa esh kedergi bolghan joq – Resey Gruziyagha shabuyl jasasa da, ony Europa eleusiz qaldyrdy... Odan ózge «pridnestrovie» bar, onyng aldyndaghy «ekinshi \Sheshen soghysy» bar – ol tasada qala berdi...  Mine, S.Lavrovtyng «ótirigi» osy kezderden bastalatyn bolsa kerek, sirә... Sodan bergi uaqyttarda qanshama «ótirikterdi» oidan qúrastyru, ony әspettep, әdemi qaghazgha orap, Syrtqy әlemge jetkize bilu de ýlken óner – S.Lavrov osy «ónerdi» der kezinde iygere bildi.

2014 jyly Ukraina halqy Qazaqstan preziydenti Nazarbaevtyng «iydeyasynan» tughan,  keyin Nazarbaev, Putin jәne Lukashenko birigip «ayalap ómirge әkelgen» EvrAZEO‑yna «óz erkimen» kiruden bas tartyp, «ýshtik» oilamaghan jerden Ukrainanyng proreseyshil preziydenti Yanukovichke qarsy maydan jasady. Aqyry, halyq óz degeninen tanbaghan son, Yanukovich Reseyge qashyp ketti. Al, oghan ókpeli Lavrov әlemge «tarihy әdilettilik» turaly kezekti shoudy úsyndy. Nәtiyjesinde Qyrym týbegi anneksiyalandy. Kelesi kezekte Ukrainanyng eki óndiristik oblystary Donesk men Lugansk «halyqtyq memleketteri» payda bola ketti... Ol ýshin de «RF‑nyng búghan esh qatysy joq» degen mәlimetti S.Lavrov BÚÚ minberinen talay ret qaytalap aituyna tura keldi. Álem an‑tan: «kóz basqany kórip túr, qúlaq basqany aityp túr» dep... Mine, әlemdik sayasatta «ótirik» osylay shyndalady eken... Ótirik aitsang da – «ótirikti ‑ shynday, shyndyqty – qúday úrghanday» etip ait degendey...

S.LAVROVTYNG BIR MÁLIMDEMESINDEGI BIRINShI ÓTIRIK

Sonyng biri kýni keshe oryn aldy. RF ashqan soghystan «jan alysyp, jan berisip» jatqan Ukraina ótken aptada Reseyding Kropotkinskaya dep atalatyn múnay aidau stansasyna ózining drondarymen soqqy berdi. Nәtiyjesinde, KTK múnay qúbyry jartylay isten shyghyp, odan ótetin múnay kólemi azaydy. Búl, әriyne, osy qúbyda ýlesi bar Qazaqstangha de, onyng ekonomikasyna da keri әserin tiygizetini anyq. Endi Qazaqstan múnayy eksporty bir jarym aigha 30%‑gha qysqaratyn boldy. Biraq, búl qúbyrdan Resey de ózining tranzittik ýlesin alyp otyr emes pe? Endeshe, qazirgi soghys jaghdayynda «qúbyr qyzmetinen» týsken aqsha sol soghysty qamtamasz etip jatqan joq pa? Biraq, S.Lavrov oghan aiylyn jimastan kezekti ótirigin qúrastyryp, «Oghan Reseyding esh qatysy joq. Ukraina búl joly bizge emes, Qazaqstannyng múnay infraqúrylymyna shabuyl jasady» deeep otyr...

Al, shyn mәnisinde KTK konsorsiumy qúrylghannan beri, onyng aksiyalary birneshe memleketter men korporasiyalargha bóliske salynghan, olar: «Transnefti» kompaniyasy arqyly Resey – 24%, reseylik Lukoyl – 12,5%, KTK kompany – 7%, Qazaqstan Qazmúnaygaz kompaniyasy arqyly – 19%, Shevron (AQSh) – 15%. Mine, ótirikting kókesi osy jerde bolyp túr. Resey payyzdyq túrghyda KTK aksionerleri kóshin bastap túr. Odan orasan zor payda tauyp otyr. Sol sebepti, Resey óz territoriyasyndaghy KTK aumaghy qauipsizdigin ózi tolyqtay qorghap, oghan kepildik berui tiyis edi. Eger, ol aumaqta fors‑majorlyq jaghday oryn alsa, kinәli tarap ótemaqy lóleui tiyis zang boyynsha...

S.Lavrov osy «aqiqattan» qashyp, oghan Ukrainderdi kinalamaqshy. Sebebi, olar atqylaushy jaq. Biraq, solay bolghan kýnning ózinde, Qazaqstannyng oghan esh qatysy joq – ol nege ziyan shegui tiyis. Eger, RF Ukrainagha soghys jariyalasa, onda ol KTK jelisine nege әue qorghanysyn ornatpaghan? Kim ol jerge PVO kýshterin qoyyp, KTKny qorghauy tiyis? KTKda ýlesi bar AQSh pa, әlde basqa ma?

S.LAVROVTYNG OSY MÁLIMDEMEDEGI EKINShI ÓTIRIGI

S.Lavrov osyghan deyin de «Kim aitypty «Resey Ukrainagha soghys ashty dep» – biz Ukrainagha soghys ashqan emespiz» dep talay mәrte BÚÚ jәne basqa halyqaralyq otyrystarda aitty. Ondaghy otyrghan júrt búl «qúday úrghanday ótirikke» shyday almay, tútas oryndarynan túryp, zaldy tastap shyghyp ketken kezder de boldy... Endi mine, «Biz eshqashan Ukrainanyng energetika salasyn atqylaghan emespiz» deydi, beti býlk etpey...

Olay bolsa, jaqynda «Biz Ázerbayjan úshaghyn da atqylamadyq» degen synaygha ashulanghan Ázerbayjan ne sebepten RF ótirigine jauap retinde Ukrainagha 1 mln dollargha elektr óndirushi generatorlaryn jiberedi? Eger, Ukraina energetika jýiesi aman sau bolsa, onda olargha generatorlardyng qajeti qansha? Generatordy Ázerbajan ghana emes, býkil Europa elderi jiberip jatyr ghoy – nege?

Sonymen, osy ótirik az bolsa, keshe ghana S.Lavrov Saud Arabiya barghan AQShpen kelissóz saparynda «Biz Ukrainagha soghys ashqan joqpyz» dep gu degizdi... Sonda ol onda nemenege bardy – soghys atysyn qalay toqtatamyz degen AQSh úsynysyn talqylau ýshin emes pe?

Tuu, S.Lavrovtyng ótirigi shynyrau iyaqty eken – týbi kórinbeydi ghoy, týbi joq!..

Abai.kz