Berik Asylov «Zang men Tәrtip» tújyrymdamasy turaly aitty

Berik Asylov prokuraturanyng «Zang men Tәrtip» tújyrymdamasyn iske asyru jónindegi júmysta jalpy mindetter men negizgi ekpinder turaly.
Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev jyl basynda bergen «Maqsat – ekonomika men egemendikti nyghaytu» súhbatynda «Zang men tәrtip» tújyrymdamasyn elimizding qúndylyqtar jýiesine barynsha kiriktirip, halyq bolmysynyn, qogham ómirining ajyramas bóligine ainaldyru mindet ekenin atap ótti.
Jalpy, súraghynyzgha jauaptyng týp-tórkini «Zang qatal, biraq búl – zan» degen ejelgi rimdik tәmsilde jatyr. Búl býginge deyin prokuratura salasynda da ózektiligi men ómirshendigin joghaltqan joq. Yaghny qazirgi prokuratura qyzmetine jana sipat beredi der edim.
Zang men tәrtip – azamattardyng erkin damuy men qauipsizdigin qamtamasyz etetin irgeli negiz. Qoghamdyq túraqtylyq pen adamdardyng ýilesimdi ómir sýrui zang men tәrtipsiz mýmkin emes. Sondyqtan «Zang men tәrtip» qoghamnyng jәne әrbir azamattyng ómirlik ústanymy boluy kerek. Úly Abaydyng payymdauynsha, zang men tәrtipsiz ómir bolmaydy. Zang – әdildikke, ruhany tazalyqqa aparatyn jol.
Halyqtyng ómir sýru sapasy, erkin biznes, әdil sot tóreligi jәne memlekettik basqaru jýiesining minsiz júmysy qúqyqtyq qarym-qatynastyng barlyq subektileri, onyng ishinde kәsipkerler, úiymdar, mass-media, eng әueli, memlekettik apparat zang men tәrtipti mýltiksiz oryndamayynsha mýmkin emes.
Progressivti әlem qoghamda zangha baghynatyn minez-qúlyqqa jәne qúqyq búzushylyqty boldyrmaugha basymdyq berip jatyr.
Mәselen, Finlyandiyada jol qozghalysyndaghy búzushylyq ýshin qarapayym aiyppúl shamamen 100 eurony qúraydy. Al sot osynday qúqyq búzushylyqqa jol bergen iri kәsipkerding materialdyq jaghdayyn eskere otyryp, múnday aiyppúl mólsheri onyng týzeluine ong әserin tiygizbeydi dep sanasa, aiyppúldy on ese, tipti keyde jýz esege deyin arttyra alady. Osy elde múnday sheshim qogham tarapynan qoldau tauyp jatyr.
Sol siyaqty Birikken Arab Ámirlikterindegi qatang jaza týrleri óz halqyna ghana emes, onda saparlaghandy jany sýietin bizding turisterimizge de zandy qúrmetteudi ýiretedi.
Elimizde jasalghan qylmystargha barynsha qatang jәne qoghamnan oqshaulamaytyn sanksiyalardyng keng jiyntyghy, naqty aitsaq, bostandyqty shekteu, qarjylay aiyppúl, qoghamdyq jәne týzeu júmystary qarastyrylghan.
Mysaly, sottar naqty bas bostandyghynan aiyrudy tek auyr qylmystargha taghayyndaydy. Qazirgi kezde týzeu mekemelerinde jazasyn ótep jatqandardyng 80%-y – negizinen zorlyq-zombylyq sipattaghy jәne esirtki qylmysy ýshin sottalghandar.
Abai.kz